De Firmant

Inhoud

Colofon 3

Voorwoord 4

(ON)WAARDIG GEDRAG 5

Het oordeel van de commissie 5

Aan de keukentafel 12

De Firma 18

Niet meer normaal 25

Onzichtbare structuren 29

Wat was er misgegaan? 33

VERDEDIGING EN AANVAL 40

Zijn ze gek geworden? 40

Zondebok? 45

Chantage 52

De normen van de Firma 60

Donkere wolken 66

ONDER DE RADAR 75

Vertraging 75

Geluk of ongeluk? 83

Vermist 91

Een dag op zee 96

Een nachtelijke oversteek 105

Onbekend nummer 112

ALGERIJE 118

Een reusachtige tegenstander 118

Alleen 130

Op krachten komen 136

In de kroeg met Stefan 140

De macht van de Firma 148

OEKRAÏNE 159

Kiev 159

Houdgreep 171

Virussen 181

Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe 195

KANTELPUNT 209

Olaf spreekt 209

Juridisch armpje drukken 218

Hoe nu verder? 225

Achtervolging langs de grachten 232

Confrontatie 243

Het alarm 252

Een puinhoop 261

De kansen keren 270

Het eindspel 278

De laatste tango 286

Epiloog 294

Colofon

Alle rechten op verspreiding, met inbegrip van film, broadcast, fotomechanische weergave, geluidsopnames, electronische gegevensdragers, uittreksels & reproductie, zijn voorbehouden.

© 2022 novum publishing

ISBN drukuitgave: 978-3-99107-791-6

ISBN e-book: 978-3-99107-792-3

Lectoraat: D. Hoebee

Vormgeving omslag: Musyarofahbttohirnur, Sevda Stancheva, Pojoslaw | Dreamstime.com

Omslagfoto, lay-out & zetting: novum publishing

www.novumpublishing.nl

Voorwoord

Op acht januari 2018 wordt Groningen getroffen door de zwaarste gasbeving tot dan toe, de aardbeving bij Zeerijp. Vanaf dat moment wordt ook de rest van Nederland wakker. Dit is het begin van de afbouw van de gaswinning. Dit is ook het begin van het einde van Nederland als één van de grootste gas-exporteurs van de wereld. Voor de Europese gasvoorziening blijven dan alleen nog Rusland en Noorwegen over. Noorwegen kan de export niet meer opvoeren. Voor Rusland is dit een buitenkans om zijn positie in Europa te verstevigen. In Algerije zijn echter ook grote gasvelden gevonden. Deze zouden de Europese afhankelijkheid van Russisch gas kunnen verminderen. Maar terwijl Europa slaapt, grijpen de grootmachten hun kans. Verscholen voor het oog van de wereld speelt zich in de top van het bedrijfsleven een grimmige strijd af.

Dit verhaal is fictie en voor zover er overeenkomsten lijken te zijn met bestaande personen of situaties dan berusten deze op louter toeval.

(ON)WAARDIG GEDRAG

“Als je het in een boek zou schrijven zou niemand het geloven.”

Het oordeel van de commissie

Verdoofd liep hij door de straten van Londen. Deze had hij niet zien aankomen. Een enorme klap in zijn gezicht, of beter gezegd, een dolkstoot in zijn rug. Hij had zojuist een gesprek gehad met een commissie waarvan hij, tot een week geleden, het bestaan niet eens kende. Zou hij Henriëtte nu meteen bellen? Hij moest eerst nog langs een klant. Misschien dat eerst maar doen, gewoon professioneel blijven. En dan zou hij daarna wel gaan nadenken over hoe het nu verder moest. Dit was gewoon zó bizar! Hij was zó goed bezig binnen de Firma. Hij haalde het ene contract na het andere binnen, allemaal nieuwe cliënten en in nieuwe landen. Veel staatsoliebedrijven waren daarbij. Het ging om grote langetermijncontracten tussen grote spelers op de internationale energiemarkt, miljoenencontracten. Drie jaar geleden was hij dan eindelijk firmant geworden en daarmee hoorde hij bij de bazen van de Firma.

Had hij het moeten zien aankomen? Zijn beoordelingen waren altijd lovend en ieder jaar kreeg hij een verhoging. Ook dit jaar was dat niet anders, al hadden ze wel commentaar gehad op de veelheid aan cliënten waarvoor hij werkte. Dat was hem wat rauw op zijn dak gevallen. Had de Firma zelf hem niet altijd gestimuleerd om meer en meer cliënten in zogenaamde frontier-landen binnen te halen? Daarom had hij zich wel een beetje bedonderd gevoeld dat ze hem nu juist dat verweten. Nu wilden ze ineens dat hij zich meer zou concentreren op Delphin Oil, die grote Britse Maatschappij waar al vele firmanten zich stonden te verdringen. Hij had daar goede contacten inderdaad, maar de laatste jaren had iedereen hem daar juist weggehouden. De oudere firmanten wilden die cliënt graag voor zichzelf houden.

Hij liep door Oxford Street en keek naar de herfstmode in de etalages. Het was een prachtige herfstdag: goudgeel dwarrelden de blaadjes tegen de strakblauwe lucht. Hij zag zichzelf reflecteren in de spiegels van de winkels: een atletische man in een elegant pak. Hij was best tevreden met zichzelf. Hij had zijn leven lang veel gesport. Als jonge jongen had hij op hoog niveau gehockeyd. Toen hij in Rotterdam studeerde, speelde hij in het rugbyteam van het corps. Ze deden behoorlijk mee in de competitie, al haalden ze niet de echte top. Maar dat was oké. Je traint hard en de beste wint. Dat is sport. In zijn carrière had hij, zoals iedereen, heus wel eens wat tegenslagen gekend, maar het was hem altijd weer gelukt om die, met hard werken, weer te boven te komen. Dat zou hem ook nu weer lukken. Als hij maar eerst begreep wat er eigenlijk aan de hand was. Want daarover tastte hij op het moment volstrekt in het duister.

Het was al ongeveer drie maanden geleden dat één of andere risicomanager uit de Parijs hem meldde dat er een onderzoek naar hem werd ingesteld: er waren zorgen over de gang van zaken bij PetroAlg, een grote Algerijnse Oliemaatschappij. Ze waren daar momenteel bezig met grote gas-contracten. Het werk liep op rolletjes, ondanks de staatsgreep die daar een halfjaar geleden had plaatsgevonden. Na die staatsgreep was het weliswaar bijltjesdag geweest en waren ook de topmanagers van alle staatsbedrijven door de geheime dienst doorgelicht, waaronder uiteraard ook de CEO van PetroAlg. Tweemaal was deze man door verschillende diensten onderzocht, omdat PetroAlg één van de grootste oliebedrijven van heel Afrika was en van vitaal belang voor de staatsinkomsten. Daarbij was gelukkig niets onoorbaars aan het licht gekomen en dus mocht hij zijn functie onder de nieuwe regering houden. Daarmee bleef de continuïteit van de bedrijfsvoering behouden alsmede de lopende afspraken met de afnemers van het gas, waar de contracten voor opgesteld moesten worden.

De firmant had zich best kunnen voorstellen dat de risico-afdeling, geschrokken van de staatsgreep, die afspraken nog eens goed tegen het licht wilde houden. Daar zou dat onderzoek wel over gaan. Alleen hadden ze dan wel de verkeerde persoon te pakken. Hij ging namelijk helemaal niet over die contracten. Hij was zelf namelijk niet eens de klantmanager voor PetroAlg ook al deed hij wel het werk. Hij wist echter ook dat hij ze gerust kon stellen. Dit waren kantoorklerken van de Firma in de Verenigde Staten, die ook niet zo héél veel snapten van Afrika en dat vooral een heel eng en gevaarlijk continent vonden. Ze zouden wel in paniek geraakt zijn, alleen al door het idee van een staatsgreep. Als ze de details van de contracten en van de afspraken zouden lezen, dan zouden ze zeker snappen dat alles in orde was daar. Zelfs als de staatsgreep anders was verlopen dan had de Firma daar nooit een groot risico gelopen. Hij had zich dan ook geen grote zorgen gemaakt. Hij had daar ook niet echt de tijd voor, want hij had het erg druk met drie grote projecten die hij gelijktijdig aan het managen was. Hij reisde momenteel wekelijks tussen Oekraïne, Egypte en Algerije. Daarnaast hadden ze hem ook nog gevraagd tussendoor naar Japan te komen en naar Australië om daar te helpen nieuwe klanten te ontwikkelen. Nee, er was niets dat erop had gewezen dat dit eraan kwam.

Inmiddels was hij bij het kantoor van de klant aangekomen, een investeerder die hij bijstond bij de aankoop van een gasbedrijf in Spanje. De meeting die volgde ging goed en ze spraken af dat hij ze volgende week in Madrid zou treffen. Zo ging het eigenlijk altijd. De cliënten waren altijd onder de indruk van zijn kennis van de gasmarkt. Niet voor niets werd hij Mr. Gas genoemd. Hij had dan ook al bijna dertig jaar ervaring met gas. Direct na zijn rechtenstudie was hij begonnen bij Delphin Oil en was daar algauw in de gasdivisie terechtgekomen. Toen hij later toch de advocatuur in was gegaan, had hij aan allerlei onderwerpen gewerkt, maar altijd wel op de een of andere manier gerelateerd aan energie. Gaspijplijnen, nutsvoorzieningen, chemie, windmolens. Maar gas, daarin was hij echt de onbetwiste expert. Niet voor niets werd hij veel gevraagd in de vele arbitragezaken die overal op de wereld gaande waren. Dat was vooral bij zijn vorige kantoor geweest. De Firma had liever niet dat hij zich daarmee bezighield. Ze vonden het risico te groot dat hij dan andere klanten van de Firma zou afstoten. Hij vond dat jammer, maar had genoeg andere gave projecten omhanden en was verder behoorlijk tevreden bij de Firma.

Anderhalve week geleden veranderde dat ineens, toen hij een vilein telefoontje kreeg. Het was de voorzitter van één of andere geheime commissie die firmanten en partners controleerde op waardig gedrag. Hij kende hem wel, één van de meest gerespecteerde firmanten was hij. Victor had zich als Latijns-Amerikaanse homoseksueel, tegen alle vooroordelen in, omhoog gevochten en werd nu gezien als een rolmodel. Voor de Firma was hij dan ook een boegbeeld. Sommige mensen bereiken een status van onaantastbaarheid en hij was zo iemand. Dit heerschap belde hem dus op in zijn hoedanigheid als voorzitter van deze gedragscommissie, waar hij nooit eerder van gehoord had, en vertelde hem dat zijn gedrag onderzocht werd inzake een contract van PetroAlg. Een Franse juriste had geklaagd dat hij haar niet respectvol had bejegend en dat het contract niet klopte. Hij kreeg een weekeinde om een memo te schrijven met zijn perspectief en dan zou de commissie over zijn lot besluiten. Hij had hem uitgelegd hoe de vork in de steel zat en dat hij niet de klantmanager was. Maar het leek wel of hij niet wilde luisteren. Hij bleef herhalen dat de commissie zich grote zorgen over hem maakte, over zijn houding en dat er klachten tegen hem waren ingediend. Hij had nog even gevraagd of het dan alleen over Algerije ging, of dat er nog meer was. Nee, het ging alleen over Algerije. Hij had toen besloten het er toch nog even met Dirk over te hebben.

Dirk was de firmant die hem ooit binnen had gehaald. Met hem had hij dit ook al eerder besproken, maar Dirk dacht er net zo over als hij: “Dit zijn kantoorklerken en die lui snappen niets van de business en niets van Afrika. Bovendien moeten ze daarvoor bij Ahmet zijn en niet bij jou.” Hij had die vrijdagmiddag dus Dirk nog even gesproken. Dirk wist wel van het bestaan van deze geheime commissie af. Binnen de Firma zijn niet alle firmanten gelijk. Pas als je eenmaal firmant bent geworden, ontdek je dat er ook onder firmanten rangen en standen bestaan: er is een kleine groep firmanten die de sleutelposities binnen de Firma bekleden. Dirk wist hem te vertellen dat deze commissie een belangrijke statuur heeft binnen de Firma, inclusief de macht om straffen uit te delen en, als ultieme sanctie, firmanten te ontslaan. “Maar,” zei hij erbij, “je moet je geen zorgen maken. De interne organisatie wil de laatste tijd te veel macht naar zich toetrekken, maar wij firmanten zijn de baas hier en duwen dat af en toe weer een beetje terug. Dat vinden ze vervelend en nu willen ze een punt maken. Eerlijk gezegd begrijp ik niet waarom ze deze commissie daarvoor gebruiken. Ik denk echter dat het wel mee gaat vallen. Je zult wel een waarschuwing krijgen en misschien een financiële tik. Misschien dat je je bonus dit jaar niet krijgt, of dat je niet meer voor PetroAlg mag werken. Leg in dat memo gewoon uit dat je hun punt begrijpt en dat je ervan geleerd hebt.” Het had wel een beetje oneerlijk gevoeld. Welk punt moest hij snappen? Waar ging het om? En waarom een tik krijgen?

Bij thuiskomst die vrijdag had hij het met Henriëtte besproken en ook verteld hoe Dirk ertegenaan keek. Hij maakte zich niet te veel zorgen, maar moest wel het hele weekeinde aan de bak om dat memo goed op te stellen. En eigenlijk hadden ze andere plannen. Ze zouden nog naar het landgoed gaan om wat laatste dingen af te spreken voor hun feest van volgende week. Ze moesten de vloer opmeten voor de band en nog even wat afspreken over dieetwensen. Maar dat kon uiteindelijk ook wel over de telefoon. Dus het was vervelend, maar het zou verder wel goed komen. Henriëtte had hem echter meteen gewaarschuwd. Zij had aangevoeld dat dit niet goed zat. Zij voelde vaker dat soort dingen aan. Hij was een rationele vent en kon daar nooit zoveel mee. Henriëtte had gezegd: “Dit klinkt niet goed. Als ze het zo formeel spelen dan zijn ze waarschijnlijk wat aan het voorbereiden. Ze zijn zich aan het indekken. Ik weet niet wat ze tegen je hebben, maar dat memo moet je serieus nemen, want dat kan tegen je gebruikt worden. Je moet daarin op geen enkele manier iets opschrijven wat later als een schuldbekentenis kan worden uitgelegd.”

Het leek hem in ieder geval niet verkeerd om haar advies op te volgen, ook al zag hij het zelf niet zo somber in. Het kón toch gewoon niet. Wat konden ze nu tegen hem hebben. Hij wist honderd procent zeker dat hij alles altijd juist had afgehandeld. Met zijn 22 jaar ervaring in de bedrijfsadvocatuur, vaak in minder stabiele landen, wist hij echt wel hoe hij met risico’s moest omgaan. Hij had ook altijd alles afgestemd met de risicomanagers van de Firma op het hoofdkantoor, dus er kón gewoon helemaal niets zijn. Maar ook het idee van die financiële tik beviel hem totaal niet. Het was allemaal zó totaal onterecht. Nooit eerder had iemand over hem geklaagd. Het hele weekeinde had hij besteed aan dat memo. Hij had precies uitgelegd wat zijn rol was en welk werk er precies voor PetroAlg werd gedaan. Het ging om exportcontracten voor LNG naar diverse afnemers over de hele wereld, maar vooral naar Europa. Hij had uitgelegd dat ook gerespecteerde banken met het bedrijf samenwerkten en dat er goedkeuring was vanuit de Europese Commissie. Zijn rol was echter slechts aan de zijlijn geweest. Hij was zelf niet formeel de raadsman, maar hij adviseerde alleen maar. Zondagavond laat had hij het verstuurd en er vervolgens de hele week niets meer over gehoord. Pas vrijdagavond belden ze hem op: of hij maandag naar Londen kon komen.

Die zaterdag vierden ze hun grote feest. Bijna een jaar hadden ze ernaar toegeleefd. Het was hun zilveren bruiloft en ze gingen het groots vieren. Ze hadden een fantastische locatie op een landgoed en de beste partyband van Nederland geregeld. Het was een geweldig feest: hun zoons blonken uit in hun rol als gastheren en hun gasten genoten. Was het een slecht teken dat enkele firmanten, waaronder Dirk, op het laatste moment hadden afgezegd? Er had voor hen toch iets van een schaduw over hun feest gehangen. Maar dat konden ze aan niemand laten merken. Zij waren immers het feestpaar en iedereen was daar voor hen, om hun 25 jaar huwelijksgeluk met hen te vieren. Henriëtte was een stralende zilveren bruid geweest met haar lange donkere haren en haar zelfontworpen zijden dans-jurk. Maar hij wist dat zij zich, onder dat stralende uiterlijk, diepe zorgen maakte.

En nu liep hij op Londen Heathrow. Zou hij Henriëtte bellen? Hij wist dat ze op zijn telefoontje wachtte, dat ze de hele dag in spanning zat, maar dat ze hem niet zou gaan bellen, omdat ze hem nooit wilde storen. Nog een kwartier vóór het inchecken. De telefoon hoefde maar één keer over te gaan.

“Hé lieverd, hoe is het gegaan?”

“Je had gelijk. Ze gaan me ontslaan.”

“Wát?”

Aan de keukentafel

“Maar dat kan toch helemaal niet. Je werkt je uit de naad, verdient miljoenen voor de Firma en nu gooien ze je er zomaar op stel en sprong uit? Zonder vergoeding of iets?” Henriëtte had wel nattigheid gevoeld na dat telefoontje van Victor, maar toch, een ontslag bijna op staande voet, dat verwacht je niet. In Nederland kan dat ook helemaal niet. Zeker niet als er nooit eerder iets was gezegd of gewaarschuwd. Integendeel, Floris kreeg alleen maar complimenten. Terecht ook, want hij haalde de ene na de andere nieuwe cliënt binnen voor de Firma. Floris zat aan de rustieke eettafel in hun ruime keuken. Hij was net thuisgekomen. Op tafel stond een dampende schaal pasta. Henriëtte schonk twee glazen wijn in en ging zitten. Ze was ontzet. “Je kunt toch niet iemand zomaar zonder eerdere formele waarschuwing ontslaan?” Je hebt drie maanden geleden nog een beoordeling gekregen. Was daar niets in genoemd dan?”

“Nee, helemaal niets. Die beoordeling was gewoon zeer positief, op alle punten. Ik baalde er alleen van dat ze me niet op lieten gaan voor de volgende schaal. Maar ze hadden bedacht dat ik me wat meer moest gaan focussen op Delphin Oil in plaats van op Afrika. Je moet kennelijk een grote cliënt hebben om door te gaan naar het hoogste echelon binnen de Firma.” Henriëtte zuchtte. Nee, ze was dat niet vergeten. Ze hadden dat beiden raar en een beetje oneerlijk gevonden. Maar de beoordeling zelf was goed geweest en hij had ook gewoon weer een salarisverhoging gekregen. Het enige vreemde was wel dat hij die laatste beoordeling nooit op schrift had gekregen. Maar dat gebeurde wel vaker in deze Firma. Niet alles werd op schrift gezet. Veel afspraken bestonden in vertrouwen. Deze Firma had normen en waarden hoog in het vaandel, dus het was niet nodig om alles op papier te zetten. Althans, dat had hij altijd gedacht, tot nu. Want nu was het toch wel hinderlijk dat er eigenlijk zo weinig vastgelegd was.

“Volgende week word je 55 en krijg je dan nog wel een pakket aangeboden?” vroeg Henriëtte. Het pakket was een soort gouden handdruk voor partners die 55 werden en was bedoeld om te voorkomen dat ze eindeloos mee bleven delen in de winst terwijl ze op oudere leeftijd vaak minder productief werden. Floris antwoordde: “Ik ga ervan uit dat ik die krijg. Deze commissie is zo geheim dat de rest van de Firma hier niets van weet. En als ik hem krijg dan zal ik hem accepteren ook. Ik ben er zelf ook klaar mee. Op deze manier heb ik er ook geen zin meer in. Ik blijf tot het einde van het jaar. De Firma wil me eruit hebben. Dan ga ik toch gewoon met pensioen en dan zingen we het verder wel uit. Het huis is aan het einde van het jaar helemaal van ons en als ik dat honorarium goed beleg kunnen we het vast wel redden. Bovendien kan ik overal nog aan het werk met mijn ervaring en netwerk.”

“Weet je, ik ga morgen Dirk eens bellen en hem vragen wat ik hier nu verder mee moet. Ik kan kennelijk nog in beroep gaan. Maar Victor gaf ook aan dat nog nooit iemand een beroep had gewonnen. Hij noemde een of andere Margaret bij wie ik moet zijn voor de verdere afhandeling. In ieder geval bel ik morgen ook meteen mijn advocaat, om hem te vragen wat mijn rechten zijn en wat de Firma wel en niet kan maken. Ik had hem vorige week al ingelicht dat er mogelijk wat aan zat te komen. Dus hij heeft al tijd ingeruimd voor me. En verder ga ik met verschillende mensen in mijn netwerk eens wat ideeën bespreken om samen op te pakken. Voor sommige projecten heb ik nooit tijd of gelegenheid gehad sinds ik binnen de Firma ben. En ik spreek morgen ook Sergei, mijn Oekraïense cliënt, die me twee jaar geleden al gevraagd had voor een positie in zijn raad van bestuur.”

Henriëtte herinnerde zich dat nog. Ze hadden het daar toen nog uitgebreid over gehad. Floris had het op zich leuk geleken. Hij was avontuurlijk aangelegd en het leek hem geweldig om aan het einde van zijn carrière ook nog echt een bedrijf te leiden. Daarnaast wilde hij graag die arbitragezaken tegen de Russen doen, wat van de Firma niet mocht. Ze hadden de pro’s en contra’s tegen elkaar afgewogen, maar toch de zekerheid van de Firma verkozen boven een Oekraïens avontuur. “Eindelijk kun je eens gaan oogsten waarin je zolang hebt geïnvesteerd,” had Henriëtte gezegd, “en dan zou je dat nu allemaal laten lopen?” Ze had natuurlijk gelijk gehad. Hij was eindelijk firmant geworden en had zijn zaakjes op orde. De Firma had een reputatie die overal de deuren voor hem opende. Waarom zou hij dat laten lopen?

Maar nu was alles anders. Hun wereld stond ineens op zijn kop. Natuurlijk kon hij nog intern in beroep gaan. Natuurlijk zouden de firmanten wel inzien dat dit echt een bizarre conclusie van die commissie was. En anders zou hij gaan procederen. Ze zouden zien met wie ze te maken hadden. Hij liet zich niet willoos afslachten. Ze zouden nog wel eens merken hoe de Nederlandse rechter hierover zou denken: iemand ontslaan zonder dat er ooit een waarschuwing was gegeven, zonder geldige reden eigenlijk, en ook nog eens heel toevallig net één week voor je pensioenleeftijd. “Ook al stelt de Firma niets op papier, je hebt toch tenminste recht op de kantonrechtersformule: één maand loon per gewerkt jaar,” meende Henriëtte, “alleen wel lullig dat je hier pas zes jaar zit, terwijl je al ruim 22 jaar in bedrijfsadvocatuur zit. Het zou terecht zijn om van 22 jaar uit te gaan. Per slot van rekening was het de Firma die jou benaderde en vroeg om over te stappen toch?” Floris vreesde dat de rechter daar niet in mee zou gaan maar hij ging dit allemaal bespreken met zijn advocaat. Intussen leek het hem ook wel handig om alternatieven te creëren. Hij was er de man niet naar om af te gaan zitten wachten wat de uitkomst van deze processen zou worden. Dat was alleen maar negatieve energie. Nee, hij wilde zich meteen ook weer op de toekomst richten en meerdere opties hebben.

“Maar dat gesprek met Victor dan? Wat hebben ze dan precies tegen je?” vroeg Henriëtte. “Kennelijk gaat het over een van de contracten van PetroAlg, maar eigenlijk kon hij niet precies aangeven wat daar dan precies mee was en wat mijn rol daar dan in was geweest. Ik zei nog dat ik die contracten helemaal niet opstel, maar hij ging daar gewoon niet op in. Hij zei dat de commissie een herhaaldelijk overtreden van de richtlijnen had geconstateerd en er geen vertrouwen in heeft dat ik goed begrijp hoe ik met risico’s moet omgaan. Maar specifieker is hij niet geweest. Er was ook geen ander vergrijp naar boven gekomen dan dat. Sterker, hij benadrukte nog dat er niets tegen mij persoonlijk is en dat ik word gezien als een zeer gewaardeerde firmant.” Meer dan een uur had het gesprek geduurd en hij had echt doorgevraagd wat ze dan toch tegen hem hadden, maar hij was er niet veel wijzer van geworden. Hij zou Lars en Olaf eens vragen of zij misschien ergens achter konden komen. Zij zaten als prominente firmanten in allerlei belangrijke commissies binnen de Firma. “En dat is dan kennelijk genoeg om je zomaar te ontslaan? Dat kan toch zomaar niet?” Dat kan dus blijkbaar wel. Hij had inmiddels begrepen dat deze commissie dat inderdaad zomaar kan doen.

“Het is wat het is en we kunnen er nu niet ze veel aan doen. Het is tien uur. Laten we nog even ‘Nieuwsuur’ kijken en dan gaan slapen. Morgen moet ik vroeg op kantoor zijn.” Henriëtte reageerde verbaasd: “Dus je gaat morgen gewoon naar kantoor?” Ja, voorlopig ging alles gewoon door. Dit was allemaal zo raar. In Amsterdam wist niemand hiervan, op een paar ingewijden na. En de business ging ook gewoon door. Daarbij was het nu nog belangrijker dan ooit om zijn klanten goed te blijven adviseren en om zijn eigen reputatie goed te houden. De espressomachine bromde en de melkschuimer zoemde. Even met een goede cappuccino journaal kijken, was toch altijd een rustpuntje na een lange werkdag. Gezellig samen op de bank, dat gebeurde doordeweeks ook niet zo heel vaak.

Het eerste item ging over Groningen. Er was weer een beving geweest en de bewoners eisten versnelde afbouw van de gaswinning. Henriëtte en Floris kenden de problematiek goed en waren daarom extra geïnteresseerd. Ze hadden elkaar ooit leren kennen toen ze beiden bij Delphin Oil werkten – een oliestel, zo werd dat toen genoemd – en ze waren ook tegelijkertijd gedetacheerd geweest bij de Noordelijke Gasmaatschappij. Later, als firmant, adviseerde hij de minister van Economische Zaken al langere tijd om die schade in Groningen nu snel structureel aan te pakken zolang er nog genoeg verdiend werd aan dat gas om dat allemaal van te betalen. Inmiddels werd de productie onder publieke druk flink omlaag gebracht en zou er straks natuurlijk ook niet meer genoeg geld uit komen om alle schadeclaims te betalen. Hij had dat al jaren geleden zien aankomen. Drie ministers had hij zien komen en gaan.

Het tweede onderwerp was de verdwijning van een kritische Saoedi-Arabische journalist. Hij had asiel gekregen in de VS, maar was kennelijk met een smoesje naar Turkije gelokt. Daar was hij het Saoedische consulaat binnen gegaan en daar nooit meer uit gekomen. Sindsdien werd hij vermist. “Ingelichte bronnen zeggen dat de Saoedische kroonprins Mohammed Bin Salman hier zelf achter zou zitten. Op camerabeelden is te zien dat een uur vóór de aankomst van deze meneer Kashoggi een groep mannen, die een uur tevoren met een privétoestel was geland in Ankara, arriveert bij het consulaat. Enkele van deze mannen zijn herkend als leden van de Saoedi-Arabische geheime dienst.” De nieuwslezeres ging door naar het volgende onderwerp. “Weet je wat het erge is,” zei Floris, “wij hebben hen daar nog geholpen met de juridische haken en ogen van het inzetten van kunstmatige intelligentie-systemen.” Henriëtte was nog niet eens zo verbaasd. Privacywetgeving was immers één van de paradepaardjes van de Firma. Dat Saoedi-Arabië een klant was, vond ze wel een beetje vreemd. “Hoezo dat dan? Die laten zich daar toch sowieso niets aan gelegen liggen?” Floris legde uit: “Ja, maar ze moeten wel rekening houden met hoe de Verenigde Staten er tegenaan kijken. Dus als het erop aankomt, moeten ze dat wel kunnen rechtvaardigen. Vandaar ook dat ze daarvoor Amerikaanse juristen wilden hebben. Wij hebben inmiddels aardig wat kennis en ervaring met zogeheten ‘gerechtvaardigde inbreuk op de privacy’ in het belang van de staatsveiligheid.”

Henriëtte wist dat maar al te goed. Het was één van de paradepaardjes van de Firma. Ze was vaak genoeg mee geweest naar internationale partnerconferenties. Dat was een van de leuke dingen bij de Firma, dat de partners van de partners – die dus geen partners maar ‘affecten’ werden genoemd – bij veel conferenties ook welkom waren. En niet alleen voor hersenloze nevenprogramma’s maar ook voor de inhoudelijke sessies. Zo was ze daardoor behoorlijk goed op de hoogte van waar de Firma heen wilde. Ze kon zich alleen af en toe wel behoorlijk ergeren aan dat blinde vertrouwen in kunstmatige intelligentie en het totale gebrek aan aandacht voor de risico’s die daaruit konden voortkomen of de ethische aspecten ervan. Alsof het alleen maar om privacy ging en niet, zoals in veel gevallen, om persoonlijke veiligheid. Zij had dat in die sessies ook wel eens ingebracht. In de politieke arena voerde ze dergelijke discussies ook wel eens. Haar inbreng was echter altijd minzaam glimlachend terzijde geschoven. “Dit was dus precies het soort zaken waar ik toen al voor waarschuwde. Kunstmatige intelligentie in handen van een dictator. Levensgevaarlijk,” zei ze. Floris beaamde dat. “Dat klopt. En als je de belangen van het staatshoofd en zijn hele familie ook definieert als staatsbelang en kritische journalisten of mensenrechtenorganisaties vervolgens als een gevaar daarvoor, dan kun je er zelfs voor een Amerikaanse rechtbank niet veel meer mee.”

De Firma

Iets meer dan zes jaar geleden was het dat Dirk belde om te vragen of ze eens konden praten. Floris was benieuwd en het leek hem interessant te horen wat Dirk te zeggen had. Hij kende hem zeker van reputatie: Dirk was bij de meesten van zijn klanten zijn voornaamste concurrent. Ze spraken af in Den Haag, in een café op het Voorhout, neutraal terrein. Floris werkte toen nog voor een ander kantoor, waar hij gedurende zestien jaar een behoorlijke naam had opgebouwd. LexCo en de Firma waren concurrenten van elkaar, maar de reputatie en het prestige van de Firma waren wel overduidelijk superieur. Binnen de industrie echter waren ze behoorlijk aan elkaar gewaagd en liepen ze bij dezelfde cliënten.

Bij aankomst zag hij Dirk direct al zitten, discreet, een beetje achter in de zaak. Hij sloeg de smalltalk over en kwam vrij snel ter zake: “Altijd als ik hier op het Haagse hoofdkantoor van Delphin Oil ben, zie ik jou wel ergens op de directiegang rondlopen. Het lijkt wel of jij daar nog makkelijker in- en uitloopt dan ik. Ik zou je willen vragen om eens na te denken over een overstap naar ons. Dan kunnen we elkaar versterken in plaats van tegen elkaar te concurreren.” Die had Floris niet helemaal aan zien komen. Maar een interessante gedachte was het zeker. En na nog wat heen en weer gepraat, beloofde hij het voorstel serieus in overweging te nemen.

Het was in zekere zin verleidelijk geweest om over te stappen naar de Firma. Dat bureau was wereldwijd veel bekender en zou zeker nog meer deuren voor hem openen. Alleen, hij was net senior-partner geworden bij LexCo en inmiddels de leider van de energiepraktijk. Eindelijk hoefde hij voor niemand meer te kikkeren. Zou hij deze zelfstandigheid opgeven? Hij voelde daar nog niet zoveel voor. Wel schepte hij veel genoegen in het feit dat Dirk hem kennelijk zo’n formidabele tegenspeler vond, dat hij hem liever binnen zijn kamp wilde halen. Zeker van iemand met Dirks reputatie was dat toch wel een groot compliment.