Ambiwalencja i opór. Nauczyciele i studenci wobec szkoły

Przedmiotem niniejszej pracy jest związek ambiwalencji postaw z przejawianiem się oporu względem instytucji edukacyjnej. Szkoła wraz z charakterystycznymi dla niej zjawiskami i relacjami społecznymi jest tym typem instytucji, z którym mało kto nie zetknął się w przebiegu własnej historii doświadczeń, a zatem mało kto nie ma ukonstytuowanych postaw wobec szkoły i szkolnego środowiska. Poza tym, jak każda organizacja społeczna, ma ona określone cele i funkcje, w związku z którymi formułuje wymagania i oczekiwania wobec jednostek w niej uczestniczących. Może to pozostawać w konflikcie z ich indywidualnymi interesami i wywoływać opór. Jednak postawa tych uczestników wobec źródła wymagań czy nacisków, która towarzyszy sprzeciwianiu się, nie musi przebiegać zgodnie z kierunkiem negatywnych przeżyć związanych z samym oporem. Może być bowiem zależna od wielu innych czynników i w rezultacie rozwijać się w ambiwalentną postać. Dzieje się tak szczególnie wtedy, gdy uczestnictwo w tej instytucji jest dobrowolne, np. w przypadku nauczycieli, kandydatów do tego zawodu czy w ogóle studentów szkół wyższych.

Prezentowane w pracy badania skoncentrowane są przede wszystkim na analizie relacji zachodzącej między instytucją edukacyjną a funkcjonującą w jej ramach jednostką. Ich przedmiotem jest więc, używając określenia Joanny Rutkowiak (2009), opór w aspekcie instytucjonalno-interakcyjnym (Ze Wstępu).