ƏСЕТ НАЙМАНБАЙҰЛЫ
САЛИХА – СƏМЕН
САЛИХА – СƏМЕН
ƏСЕТ НАЙМАНБАЙҰЛЫ
(1867–1922)
Монғолдың ескілікті тұрмысында,
Ясукей батыр ханның тұрғысында.
Атақты Алтай тауын мекендеген,
Билеген өзін өзі ол тұсында.
Бір табы Жұрат дейтін ел атасы,
Жайлауы Үлен тауда жая тасы.
Билеген нəсіл қуып, тұқым жалғап,
Халқына қадірлі еді ханның басы.
Бар еді Салиха атты жалғыз қызы,
Артылған өз тұсында тəрбиесі.
Бұралған тал шыбықтай сұлу еді,
Алмадай пісіп толған бақшадағы,
Ашылған гүл бейнелес қыз тұлғасы.
Албырап екі беттің қаны тамып,
Қиылып маңдайында қиғаш қасы.
Тамағы ақ торғындай үлбіреген,
Сүйріктей он саусақтың бар баласы.
Отындай электрдің жалтылдаған,
Құйылып төңкеріліп көз қарасы.
Шынардай түзу дене, тең иықтан
Төгілген төмен құлап сүмбіл шашы.
Безенген өне бойы інжу-маржан,
Бриллиант, алтын, яқұт, гауһар тасы.
Сол елде Сəмен дейтін бір жігіт бар,
Құрбылас əлгі қызбен жас шамасы.
Ажары жай оғындай жалындаған,
Туыста қас-қабақты ер тұлғасы.
Сабырлы, терең ойлы маңғаз еді,
Жетпеген қатарына тең құрдасы.
Сағымдай садақ жетпес жылдамдығы,
Қырмызы қыз мінезді, қымбат басы.
Денесі тең сандалдың терегіндей,
Кең біткен иығының екі арасы.
Шалқақ төс, бура санды, бұлшық етті,
Бар еді батырлықтың əр саласы.
Жау десе жабырқанып жатпайтұғын,
Таңдаулы батыр болған ер-қолбасы.
Салиха бұл жігітті сырттан таңдап,
Махаббат ауған бұған ықыласы.
Сəмен де ғашықтықтығын іштен тынған,
Ұнасып екеуінің көзқарасы.
Жаратып бірін-бірі аз жүрген соң,
Байланды махаббаттың екі арасы.
Сөйлесіп, əзілдесіп, сыр айтысып,
Туылды ғашықтықтың жан-жарасы.
Қызды жігіт, жігітті қыз да сүйіп,
Болыпты алмақ, тимек өз арасы.
Қыс өтіп ел көшеді Алтай таудан,
Ол заман үркіп-қорқып сыртқы жаудан.
Батырлар атын баптап, қару жөндеп,
Келетін ақыл сұрай күнде ханнан.
Сəмен де сол бат