Edukacja Jutra. W poszukiwaniu formuły współczesnej edukacji

Transformacje systemowe oraz przemiany społeczno-ekonomiczne w każdym okresie funkcjonowania społeczeństwa, a tym bardziej w dobie społeczeństwa wiedzy, wiążą się z reformami edukacyjnymi. Każda reforma w edukacji wyłania nadzieje jej twórców i realizatorów na lepsze jutro oraz satysfakcję po stronie podmiotów procesów edukacyjnych, a zwłaszcza nauczycieli, uczniów i ich środowisk rodzinnych. Jest to oczywiste i byłoby wszystko w porządku, gdyby w rzeczywistości każda reforma oświatowa sprawiała w następstwie poprawę jakości kształcenia i wychowania. Badania wskazują jednak, że często nie jest tak, co z kolei prowadzi do różnorodnych modyfikacji pierwotnie ustalonych założeń danej reformy urzeczywistnianego systemu kształcenia, wychowania i opieki nad dziećmi oraz uczącą się młodzieżą. Stąd też na szczególne zaakcentowanie w tym miejscu zasługuje idea wyrażona przez Profesora Kazimierza Denka pod nazwą „toczącej się reformy”.

W modelu kształcenia opartym na organizowaniu czynności uczenia się (studiowania) oraz na współdziałaniu role nauczyciela przybierają specyficzne właściwości kompetentnego mentora, czyli jednocześnie opiekuna, przywódcy i doradcy wobec uczącej się jednostki lub grupy, a podstawowa rola nauczyciela pozwala na utożsamianie go z rolą „mentora zmiany”. (…)

W poszukiwaniu modelu współczesnej edukacji niezbędna, a nawet konieczna, jest pierwszoplanowa zmiana w obszarze edukacji nauczycieli w dialogu – edukacja oparta na zaufaniu, autentycznym autorytecie i wspólnej misji. Niezmiernie ważna i istotna jest przy tym gotowość każdego dobrego nauczyciela i nauczyciela nauczycieli do podejmowania pewnego ryzyka związanego ze współodpowiedzialnością za efekty pracy innych osób.

(…) warto zwrócić uwagę, że poza wykorzystaniem wsparcia i doświadczenia ze strony specjalistów-liderów zmiany, wskazane jest wdrażanie w edukacji nauczycieli oraz w edukacji w ogóle systemu wzmacniającego proces naturalnego mentoringu. Rozwiązania o charakterze organizacyjnym stawiają wymagania, żeby systematycznie rozszerzać rzesze osób kompetentnych do sprawowania funkcji „prawdziwych” i lubianych przez uczniów (studentów) mentorów. Tak więc w imię dobrej edukacji jutra nieuchronnie należy z odpowiedzialnością i kompetencyjnością urzeczywistniać wyzwanie określone w tytule. Współczesna edukacja coraz bardziej wymaga od jej realizatorów stosowania formuł i norm odnoszących się do strategii polegających na dostosowywaniu (się) oraz na skutecznej innowacyjności.

Jan Grzesiak

(frag. Wstępu)