Want, als men bedenkt dat er zooveel oorzaak was tot vreeze, zelfs voor den europeschen beambte, die dan toch geacht kon worden iets minder bloottestaan aan wraak, wat wachtte dan den armen landbewoner, die in een dorp ver van de hoofdplaats geheel-en-al in de macht zyner aangeklaagde onderdrukkers verviel? (Bo jeśli się zastanowić, że było tyle powodów do strachu, nawet dla europejskiego urzędnika, który mógł być uważany za nieco mniej narażonego na zemstę, co czekało biednego wieśniaka, który w wiosce daleko od głównego miasta całkowicie popadał w moc swoich oskarżonych oprawców; want, als men bedenkt dat er zooveel oorzaak was tot vreeze – bo jeśli się zastanowić, że było tyle powodów do strachu, zelfs voor den europeschen beambte – nawet dla europejskiego urzędnika, die dan toch geacht kon worden iets minder bloottestaan aan wraak – który mógł być uważany za nieco mniej narażonego na zemstę, wat wachtte dan den armen landbewoner – co czekało biednego wieśniaka, die in een dorp ver van de hoofdplaats geheel-en-al in de macht zyner aangeklaagde onderdrukkers verviel – który w wiosce daleko od głównego miasta całkowicie popadał w moc swoich oskarżonych oprawców?).

Is 't wonder dat die arme menschen, verschrikt over de gevolgen van hun stoutheid, die gevolgen zochten te ontwyken of te verzachten door deemoedige onderwerping? (Czy to dziwne, że ci biedni ludzie, przerażeni skutkami swojej zuchwałości, starali się unikać lub łagodzić te skutki przez pokorne podporządkowanie; is 't wonder dat die arme menschen – czy to dziwne, że ci biedni ludzie, verschrikt over de gevolgen van hun stoutheid – przerażeni skutkami swojej zuchwałości, die gevolgen zochten te ontwyken of te verzachten door deemoedige onderwerping – starali się unikać lub łagodzić te skutki przez pokorne podporządkowanie).

En 't was niet alleen de kontroleur Verbrugge, die zyn plicht deed met een schuwheid als voegen zou aan plichtverzuim. (I nie tylko kontroler Verbrugge wykonywał swoje obowiązki z nieśmiałością właściwą zaniedbaniu obowiązków; en 't was niet alleen de kontroleur Verbrugge – i nie tylko kontroler Verbrugge, die zyn plicht deed met een schuwheid als voegen zou aan plichtverzuim – wykonywał swoje obowiązki z nieśmiałością właściwą zaniedbaniu obowiązków).

Ook de Djaksa, 't Inlandsch Hoofd dat by den Landraad het ambt van publieke aanklager vervult, trad liefst 's avends, ongezien en zonder gevolg, in Havelaars woning. (Również Djaksa, miejscowy Przełożony, który w Radzie Wiejskiej pełni funkcję prokuratora publicznego, wolał wchodzić do domu Havelaara wieczorem, niewidoczny i bez świty; ook de Djaksa, 't Inlandsch Hoofd – również Djaksa, miejscowy Przełożony, dat by den Landraad het ambt van publieke aanklager vervult – który w Radzie Wiejskiej pełni funkcję prokuratora publicznego, trad liefst 's avends, ongezien en zonder gevolg, in Havelaars woning – wolał wchodzić do domu Havelaara wieczorem, niewidoczny i bez świty).

Hy, die diefstal moest tegengaan, dien 't was opgedragen den sluipenden dief te betrappen, hy sloop, als ware hyzelf de dief die betrapping vreesde, met zachten tred het huis aan de achterzyde in, na zich eerst te hebben overtuigd dat geen gezelschap daar was, dat later hem zou kunnen verraden als schuldig aan plichtsbetrachting. (On, który miał zapobiegać kradzieżom, który miał za zadanie schwytać podstępnego złodzieja, wkradał się do domu od tyłu, jakby sam był złodziejem, który obawiał się schwytania, po upewnieniu się, że nie ma tam żadnego towarzystwa, które później mogłoby go zdradzić jako winnego wykonywania obowiązków; hy, die diefstal moest tegengaan – on, który miał zapobiegać kradzieżom, dien 't was opgedragen den sluipenden dief te betrappen – który miał za zadanie schwytać podstępnego złodzieja, hy sloop, als ware hyzelf de dief die betrapping vreesde – wkradał się do domu od tyłu, jakby sam był złodziejem, który obawiał się schwytania, met zachten tred het huis aan de achterzyde in – po upewnieniu się, że nie ma tam żadnego towarzystwa, na zich eerst te hebben overtuigd dat geen gezelschap daar was – które później mogłoby go zdradzić, dat later hem zou kunnen verraden als schuldig aan plichtsbetrachting – jako winnego wykonywania obowiązków).

Was 't wonder dat Havelaars ziel bedroefd was, en dat Tine meer dan ooit noodig had zyn kamer binnentetreden om hem optebeuren, als ze zag hoe hy daar zat met de hand onder 't hoofd? (Czy to dziwne, że dusza Havelaara była smutna, a Tine bardziej niż kiedykolwiek musiała wejść do jego pokoju, aby go pocieszyć, widząc, jak siedzi tam z ręką pod głową; was 't wonder dat Havelaars ziel bedroefd was – czy to dziwne, że dusza Havelaara była smutna, en dat Tine meer dan ooit noodig had zyn kamer binnentetreden om hem optebeuren – a Tine bardziej niż kiedykolwiek musiała wejść do jego pokoju, aby go pocieszyć, als ze zag hoe hy daar zat met de hand onder 't hoofd – widząc, jak siedzi tam z ręką pod głową?).

En toch was voor hem 't grootst bezwaar niet gelegen in de schroomvalligheid van wie hem ter-zyde stonden, noch in de medeplichtige lafhartigheid van wie zyn hulp hadden ingeroepen. (A jednak dla niego największym problemem nie była nieśmiałość tych, którzy mu towarzyszyli, ani wspólnicza tchórzliwość tych, którzy wezwali jego pomoc; en toch was voor hem 't grootst bezwaar niet gelegen in de schroomvalligheid van wie hem ter-zyde stonden – a jednak dla niego największym problemem nie była nieśmiałość tych, którzy mu towarzyszyli, noch in de medeplichtige lafhartigheid van wie zyn hulp hadden ingeroepen – ani wspólnicza tchórzliwość tych, którzy wezwali jego pomoc).

Neen, geheel alleen des-noods zou hy recht doen, met of zonder hulp van anderen dan, ja, tegen allen, al ware 't ook tegen henzelf die behoefte hadden aan dat recht! (Nie, całkowicie sam, jeśli to konieczne, działałby sprawiedliwie, z pomocą lub bez pomocy innych, tak, przeciw wszystkim, nawet przeciw tym, którzy potrzebowali tej sprawiedliwości; neen, geheel alleen des-noods zou hy recht doen – nie, całkowicie sam, jeśli to konieczne, działałby sprawiedliwie, met of zonder hulp van anderen dan, ja, tegen allen – z pomocą lub bez pomocy innych, tak, przeciw wszystkim, al ware 't ook tegen henzelf die behoefte hadden aan dat recht – nawet przeciw tym, którzy potrzebowali tej sprawiedliwości).

Want hy wist hoe hy invloed had op het Volk, en hoe – als eenmaal de arme onderdrukten, opgeroepen om luide en voor 't gerecht te herhalen wat ze hem 's avends en 's nachts hadden toegefluisterd in eenzaamheid – hy wist hoe hy de macht had op hun gemoederen te werken, en hoe de kracht zyner woorden sterker zyn zou dan de angst voor wraak van Distriktshoofd of Regent. (Ponieważ wiedział, jak wpływał na lud, i jak – gdyby biedni uciskani zostali wezwani, aby głośno i przed sądem powtórzyć to, co wieczorem i w nocy szeptali mu w samotności – wiedział, jak miał wpływ na ich umysły, i jak siła jego słów byłaby silniejsza niż strach przed zemstą ze strony Naczelnika Okręgu lub Regenta; want hy wist hoe hy invloed had op het Volk – ponieważ wiedział, jak wpływał na lud, en hoe – als eenmaal de arme onderdrukten – i jak – gdyby biedni uciskani, opgeroepen om luide en voor 't gerecht te herhalen wat ze hem 's avends en 's nachts hadden toegefluisterd in eenzaamheid – zostali wezwani, aby głośno i przed sądem powtórzyć to, co wieczorem i w nocy szeptali mu w samotności, hy wist hoe hy de macht had op hun gemoederen te werken – wiedział, jak miał wpływ na ich umysły, en hoe de kracht zyner woorden sterker zyn zou dan de angst voor wraak van Distriktshoofd of Regent – i jak siła jego słów byłaby silniejsza niż strach przed zemstą ze strony Naczelnika Okręgu lub Regenta).

De vrees dat zyn beschermelingen zouden afvallen van hun eigen zaak weerhield hem dus niet. (Strach, że jego podopieczni odstąpią od swojej własnej sprawy, więc go nie powstrzymał; de vrees dat zyn beschermelingen zouden afvallen van hun eigen zaak weerhield hem dus niet – strach, że jego podopieczni odstąpią od swojej własnej sprawy, więc go nie powstrzymał).

Maar 't kostte hem zooveel dien ouden Adhipatti aanteklagen: dàt was de reden van zyn tweestryd! (Ale kosztowało go to tyle, aby oskarżyć tego starego Adhipatti: to był powód jego rozterki!; maar 't kostte hem zooveel dien ouden Adhipatti aanteklagen – ale kosztowało go to tyle, aby oskarżyć tego starego Adhipatti, dàt was de reden van zyn tweestryd – to był powód jego rozterki!).

Want ook aan den anderen kant mocht hy niet toegeven in dezen weerzin, daar de geheele bevolking, afgescheiden nog haar goed recht, evenzeer aanspraak had op medelyden. (Bo z drugiej strony nie mógł ustąpić w tej niechęci, ponieważ cała ludność, oprócz swoich praw, miała również prawo do współczucia; want ook aan den anderen kant mocht hy niet toegeven in dezen weerzin – bo z drugiej strony nie mógł ustąpić w tej niechęci, daar de geheele bevolking, afgescheiden nog haar goed recht – ponieważ cała ludność, oprócz swoich praw, evenzeer aanspraak had op medelyden – miała również prawo do współczucia).

Vrees voor eigen leed had geen deel in zyn twyfel. (Strach przed własnym cierpieniem nie miał udziału w jego wątpliwościach; vrees voor eigen leed had geen deel in zyn twyfel – strach przed własnym cierpieniem nie miał udziału w jego wątpliwościach).

Want al wist hy hoe ongaarne in 't algemeen de Regeering een Regent ziet aanklagen, en hoeveel gemakkelyker 't sommigen valt den europeschen beambte broodeloos te maken dan een Inlandsch Hoofd te straffen, hy had een byzondere reden om te gelooven dat er juist op dit oogenblik by de beoordeeling van zulke zaak andere grondstellingen dan de gewone zouden voorheerschen. (Bo choć wiedział, jak niechętnie rząd w ogóle widzi oskarżenie Regenta, i jak dużo łatwiej niektórym jest uczynić europejskiego urzędnika bezrobotnym niż ukarać miejscowego Naczelnika, miał szczególny powód, aby wierzyć, że właśnie w tym momencie przy ocenie takich spraw będą przeważać inne zasady niż zwykle; want al wist hy hoe ongaarne in 't algemeen de Regeering een Regent ziet aanklagen – bo choć wiedział, jak niechętnie rząd w ogóle widzi oskarżenie Regenta, en hoeveel gemakkelyker 't sommigen valt den europeschen beambte broodeloos te maken dan een Inlandsch Hoofd te straffen – i jak dużo łatwiej niektórym jest uczynić europejskiego urzędnika bezrobotnym niż ukarać miejscowego Naczelnika, hy had een byzondere reden om te gelooven – miał szczególny powód, aby wierzyć, dat er juist op dit oogenblik by de beoordeeling van zulke zaak andere grondstellingen dan de gewone zouden voorheerschen – że właśnie w tym momencie przy ocenie takich spraw będą przeważać inne zasady niż zwykle).

Het is waar dat hy, ook zonder deze meening, evenzeer zyn plicht zou gedaan hebben, te liever zelfs als hy 't gevaar voor zich en de zynen grooter had geacht dan ooit. (To prawda, że nawet bez tego przekonania równie dobrze wypełniłby swoje obowiązki, a nawet bardziej, gdyby uznał niebezpieczeństwo dla siebie i swoich bliskich za większe niż kiedykolwiek; het is waar dat hy, ook zonder deze meening, evenzeer zyn plicht zou gedaan hebben – to prawda, że nawet bez tego przekonania równie dobrze wypełniłby swoje obowiązki, te liever zelfs als hy 't gevaar voor zich en de zynen grooter had geacht dan ooit – a nawet bardziej, gdyby uznał niebezpieczeństwo dla siebie i swoich bliskich za większe niż kiedykolwiek).

We zeiden reeds dat moeielykheid hem aantrok, en hoe hy dorstte naar opoffering. (Już mówiliśmy, że trudności go przyciągały i jak pragnął poświęcenia; we zeiden reeds dat moeielykheid hem aantrok – już mówiliśmy, że trudności go przyciągały, en hoe hy dorstte naar opoffering – i jak pragnął poświęcenia).

Doch hy meende dat de aanlokkelykheid van een zelfoffer hier niet bestond, en vreesde – als hy in 't eind zou moeten overgaan tot ernstigen stryd tegen 't onrecht – zich te moeten spenen van 't ridderlyk genoegen dien stryd te hebben aangevangen als de zwakste. (Jednak uważał, że atrakcyjność samopoświęcenia tutaj nie istniała, i obawiał się – jeśli w końcu musiałby przejść do poważnej walki z niesprawiedliwością – że pozbawi się rycerskiej przyjemności rozpoczęcia tej walki jako najsłabszy; doch hy meende dat de aanlokkelykheid van een zelfoffer hier niet bestond – jednak uważał, że atrakcyjność samopoświęcenia tutaj nie istniała, en vreesde – als hy in 't eind zou moeten overgaan tot ernstigen stryd tegen 't onrecht – i obawiał się – jeśli w końcu musiałby przejść do poważnej walki z niesprawiedliwością, zich te moeten spenen van 't ridderlyk genoegen dien stryd te hebben aangevangen als de zwakste – że pozbawi się rycerskiej przyjemności rozpoczęcia tej walki jako najsłabszy).

Ja, dit vreesde hy. (Tak, tego się obawiał; ja, dit vreesde hy – tak, tego się obawiał).

Hy meende dat er aan 't hoofd van de Regeering een Gouverneur-generaal stond die zyn bondgenoot wezen zou, en 't was een eigenaardigheid te meer in zyn karakter, dat deze meening hem van strenge maatregelen terughield, langer juist dan iets anders hem zou weerhouden hebben, omdat het hem stuitte het Onrecht aantegrypen op een oogenblik dat hy 't Recht voor sterker hield dan gewoonlyk. (Uważał, że na czele rządu stoi gubernator generalny, który będzie jego sojusznikiem, i to była jeszcze jedna cecha jego charakteru, która powstrzymywała go od surowych środków, dłużej niż cokolwiek innego by go powstrzymało, ponieważ przeszkadzało mu to w chwytaniu się niesprawiedliwości w momencie, gdy uważał, że sprawiedliwość jest silniejsza niż zwykle; hy meende dat er aan 't hoofd van de Regeering een Gouverneur-generaal stond die zyn bondgenoot wezen zou – uważał, że na czele rządu stoi gubernator generalny, który będzie jego sojusznikiem, en 't was een eigenaardigheid te meer in zyn karakter – i to była jeszcze jedna cecha jego charakteru, dat deze meening hem van strenge maatregelen terughield – która powstrzymywała go od surowych środków, langer juist dan iets anders hem zou weerhouden hebben – dłużej niż cokolwiek innego by go powstrzymało, omdat het hem stuitte het Onrecht aantegrypen op een oogenblik dat hy 't Recht voor sterker hield dan gewoonlyk – ponieważ przeszkadzało mu to w chwytaniu się niesprawiedliwości w momencie, gdy uważał, że sprawiedliwość jest silniejsza niż zwykle).

Ik zeide immers reeds in de proeve der beschryving van zyn inborst, dat hy naïf was by al zyn scherpte? (Czyż nie powiedziałem już w próbie opisu jego charakteru, że był naiwny przy całej swojej ostrości; ik zeide immers reeds in de proeve der beschryving van zyn inborst – czyż nie powiedziałem już w próbie opisu jego charakteru, dat hy naïf was by al zyn scherpte – że był naiwny przy całej swojej ostrości?).

Laat ons trachten optehelderen hoe Havelaar tot die meening gekomen was. (Spróbujmy wyjaśnić, jak Havelaar doszedł do tego przekonania; laat ons trachten optehelderen hoe Havelaar tot die meening gekomen was – spróbujmy wyjaśnić, jak Havelaar doszedł do tego przekonania).

Zeer weinig europesche lezers kunnen zich een juist denkbeeld vormen van de hoogte waarop een Gouverneur-generaal staan moet als mensch, om niet beneden de hoogte zyner bediening te blyven, en 't gelde dan ook niet als een te streng oordeel wanneer ik de meening aankleef dat zeer weinigen, geenen misschien, aan zóó zwaren eisch hebben kunnen beantwoorden. (Bardzo niewielu europejskich czytelników może sobie wyobrazić wysokość, na jakiej musi stać gubernator generalny jako człowiek, aby nie pozostać poniżej wysokości swojego urzędu, i nie byłoby to zbyt surowe osądzenie, gdyby przyznać, że bardzo niewielu, może żaden, mogło sprostać tak surowym wymaganiom; zeer weinig europesche lezers kunnen zich een juist denkbeeld vormen van de hoogte waarop een Gouverneur-generaal staan moet als mensch – bardzo niewielu europejskich czytelników może sobie wyobrazić wysokość, na jakiej musi stać gubernator generalny jako człowiek, om niet beneden de hoogte zyner bediening te blyven – aby nie pozostać poniżej wysokości swojego urzędu, en 't gelde dan ook niet als een te streng oordeel – i nie byłoby to zbyt surowe osądzenie, wanneer ik de meening aankleef dat zeer weinigen, geenen misschien, aan zóó zwaren eisch hebben kunnen beantwoorden – gdyby przyznać, że bardzo niewielu, może żaden, mogło sprostać tak surowym wymaganiom).

Om nu niet al de hoedanigheden van hoofd en hart te noemen die daartoe noodig zyn, vestige men slechts 't oog op de duizelingwekkende hoogte waarop zoo eensklaps de man wordt geplaatst, die – gisteren nog eenvoudig burger – heden macht heeft over millioenen onderdanen. (Aby teraz nie wymieniać wszystkich cech umysłu i serca, które są do tego potrzebne, niech spojrzy tylko na zawrotną wysokość, na której nagle zostaje umieszczony człowiek, który – jeszcze wczoraj zwykły obywatel – dzisiaj ma władzę nad milionami poddanych; om nu niet al de hoedanigheden van hoofd en hart te noemen die daartoe noodig zyn – aby teraz nie wymieniać wszystkich cech umysłu i serca, które są do tego potrzebne, vestige men slechts 't oog op de duizelingwekkende hoogte waarop zoo eensklaps de man wordt geplaatst – niech spojrzy tylko na zawrotną wysokość, na której nagle zostaje umieszczony człowiek, die – gisteren nog eenvoudig burger – heden macht heeft over millioenen onderdanen – który – jeszcze wczoraj zwykły obywatel – dzisiaj ma władzę nad milionami poddanych).

Hy die voor weinig tyds nog verscholen was onder zyn omgeving, zonder daarboven uittesteken in rang of gezag, voelt zich op-eenmaal, onverwachts meestal, opgeheven boven een menigte, oneindig grooter dan de kleine kring die hem vroeger toch geheel voor 't oog verborg, en ik geloof dat ik niet ten-onrechte de hoogte duizelingwekkend noemde, die inderdaad herinnert aan de duizeling van iemand die onverwachts een afgrond voor zich ziet, of aan de blindheid die ons treft wanneer we met snelheid worden overgebracht van diepe duisternis in scherp licht. (Ten, który do niedawna był ukryty w swoim otoczeniu, nie wyróżniając się rangą ani władzą, nagle, zazwyczaj niespodziewanie, czuje się wyniesiony ponad tłum, nieskończenie większy niż mały krąg, który wcześniej całkowicie go ukrywał, i myślę, że nie bez powodu nazwałem tę wysokość zawrotną, która rzeczywiście przypomina zawroty głowy kogoś, kto nagle widzi przed sobą przepaść, lub ślepotę, która nas dotyka, gdy szybko zostajemy przeniesieni z głębokiej ciemności do jasnego światła; hy die voor weinig tyds nog verscholen was onder zyn omgeving – ten, który do niedawna był ukryty w swoim otoczeniu, zonder daarboven uittesteken in rang of gezag – nie wyróżniając się rangą ani władzą, voelt zich op-eenmaal, onverwachts meestal, opgeheven boven een menigte – nagle, zazwyczaj niespodziewanie, czuje się wyniesiony ponad tłum, oneindig grooter dan de kleine kring die hem vroeger toch geheel voor 't oog verborg – nieskończenie większy niż mały krąg, który wcześniej całkowicie go ukrywał, en ik geloof dat ik niet ten-onrechte de hoogte duizelingwekkend noemde – i myślę, że nie bez powodu nazwałem tę wysokość zawrotną, die inderdaad herinnert aan de duizeling van iemand die onverwachts een afgrond voor zich ziet – która rzeczywiście przypomina zawroty głowy kogoś, kto nagle widzi przed sobą przepaść, of aan de blindheid die ons treft wanneer we met snelheid worden overgebracht van diepe duisternis in scherp licht – lub ślepotę, która nas dotyka, gdy szybko zostajemy przeniesieni z głębokiej ciemności do jasnego światła).

Tegen zulke overgangen zyn de zenuwen van gezicht of hersenen niet bestand, ook al waren zy overigens van buitengewone sterkte. (Takie przejścia są nie do zniesienia dla nerwów wzroku lub mózgu, nawet jeśli byłyby one wyjątkowo silne; tegen zulke overgangen zyn de zenuwen van gezicht of hersenen niet bestand – takie przejścia są nie do zniesienia dla nerwów wzroku lub mózgu, ook al waren zy overigens van buitengewone sterkte – nawet jeśli byłyby one wyjątkowo silne).

Indien alzoo reeds in zichzelf de benoeming tot Gouverneur-generaal veelal de oorzaken van bederf meedraagt, ook van denzulken die uitstekend was in verstand en gemoed, wat is er dan te verwachten van personen die reeds vóór die benoeming leden aan veel gebreken? (Jeśli więc samo w sobie mianowanie na gubernatora generalnego często niesie ze sobą przyczyny zepsucia, nawet dla tych, którzy byli wyjątkowi w umyśle i sercu, czego można oczekiwać od osób, które już przed tym mianowaniem miały wiele wad; indien alzoo reeds in zichzelf de benoeming tot Gouverneur-generaal veelal de oorzaken van bederf meedraagt – jeśli więc samo w sobie mianowanie na gubernatora generalnego często niesie ze sobą przyczyny zepsucia, ook van denzulken die uitstekend was in verstand en gemoed – nawet dla tych, którzy byli wyjątkowi w umyśle i sercu, wat is er dan te verwachten van personen die reeds vóór die benoeming leden aan veel gebreken – czego można oczekiwać od osób, które już przed tym mianowaniem miały wiele wad?).

En al stellen we voor een oogenblik dat de Koning altyd goed is voorgelicht, als hy zyn hoogen naam teekent onder de akte waarin hy zegt overtuigd te wezen van de ‘goede trouw, den yver en de bekwaamheden’ des benoemden Stedehouders, al nemen wy aan dat de nieuwe Onderkoning yverig, trouw en bekwaam is, dan nog blyft het de vraag of die yver, en vooral of die bekwaamheid, by hem bestaat in eene maat, hoog genoeg verheven boven middelmatigheid, om aan de eischen van zyn roeping te voldoen. (A jeśli przyjmiemy na chwilę, że Król zawsze jest dobrze poinformowany, kiedy podpisuje swoje wysokie imię pod aktem, w którym twierdzi, że jest przekonany o ‘dobrej wierze, gorliwości i umiejętnościach’ mianowanego Namiestnika, a jeśli przyjmiemy, że nowy Wicekról jest gorliwy, wierny i zdolny, to pozostaje pytanie, czy ta gorliwość, a zwłaszcza umiejętności, są w nim wystarczająco rozwinięte, aby sprostać wymaganiom jego powołania; en al stellen we voor een oogenblik dat de Koning altyd goed is voorgelicht – a jeśli przyjmiemy na chwilę, że Król zawsze jest dobrze poinformowany, als hy zyn hoogen naam teekent onder de akte waarin hy zegt overtuigd te wezen van de ‘goede trouw, den yver en de bekwaamheden’ des benoemden Stedehouders – kiedy podpisuje swoje wysokie imię pod aktem, w którym twierdzi, że jest przekonany o ‘dobrej wierze, gorliwości i umiejętnościach’ mianowanego Namiestnika, al nemen wy aan dat de nieuwe Onderkoning yverig, trouw en bekwaam is – a jeśli przyjmiemy, że nowy Wicekról jest gorliwy, wierny i zdolny, dan nog blyft het de vraag of die yver, en vooral of die bekwaamheid, by hem bestaat in eene maat, hoog genoeg verheven boven middelmatigheid, om aan de eischen van zyn roeping te voldoen – to pozostaje pytanie, czy ta gorliwość, a zwłaszcza umiejętności, są w nim wystarczająco rozwinięte, aby sprostać wymaganiom jego powołania).

Want de vraag kan niet zyn of de man die te 's Gravenhage voor 't eerst als Gouverneur-generaal het kabinet des Konings verlaat, op dàt oogenblik de bekwaamheid bezit die noodig zal wezen voor zyn nieuw ambt… dit is onmogelyk! (Bo pytanie nie może brzmieć, czy człowiek, który po raz pierwszy opuszcza gabinet Króla jako gubernator generalny w Hadze, w tym momencie posiada umiejętności niezbędne do pełnienia swojej nowej funkcji… to jest niemożliwe!; want de vraag kan niet zyn of de man die te 's Gravenhage voor 't eerst als Gouverneur-generaal het kabinet des Konings verlaat – bo pytanie nie może brzmieć, czy człowiek, który po raz pierwszy opuszcza gabinet Króla jako gubernator generalny w Hadze, op dàt oogenblik de bekwaamheid bezit die noodig zal wezen voor zyn nieuw ambt – w tym momencie posiada umiejętności niezbędne do pełnienia swojej nowej funkcji… dit is onmogelyk – to jest niemożliwe!).

Met de betuiging van vertrouwen op zyn bekwaamheid kan slechts de meening bedoeld zyn dat hy in een geheel nieuwen werkkring, op een gegeven oogenblik, by ingeving als 't ware, weten zal wat hy te 's Gravenhage niet kan geleerd hebben. (Oświadczenie o zaufaniu do jego umiejętności może jedynie oznaczać przekonanie, że w zupełnie nowym środowisku pracy, w danym momencie, niejako intuicyjnie, będzie wiedział to, czego nie mógł się nauczyć w Hadze; met de betuiging van vertrouwen op zyn bekwaamheid kan slechts de meening bedoeld zyn – oświadczenie o zaufaniu do jego umiejętności może jedynie oznaczać przekonanie, dat hy in een geheel nieuwen werkkring – że w zupełnie nowym środowisku pracy, op een gegeven oogenblik – w danym momencie, by ingeving als 't ware, weten zal wat hy te 's Gravenhage niet kan geleerd hebben – niejako intuicyjnie, będzie wiedział to, czego nie mógł się nauczyć w Hadze).

Met andere woorden: dat hy een genie is, een genie dat op eenmaal kennen moet en kunnen, wat het kende noch kon. (Innymi słowy: że jest geniuszem, geniuszem, który nagle musi znać i umieć to, czego nie znał ani nie umiał; met andere woorden: dat hy een genie is – innymi słowy: że jest geniuszem, een genie dat op eenmaal kennen moet en kunnen – geniuszem, który nagle musi znać i umieć, wat het kende noch kon – to, czego nie znał ani nie umiał).

Zulke genien zyn zeldzaam, zelfs onder personen die in gunste staan by koningen. (Tacy geniusze są rzadcy, nawet wśród osób, które cieszą się łaską królów; zulke genien zyn zeldzaam – tacy geniusze są rzadcy, zelfs onder personen die in gunste staan by koningen – nawet wśród osób, które cieszą się łaską królów).

Daar ik van genien spreek, gevoelt men dat ik wil overslaan wat er zou te zeggen vallen van zoo menigen Landvoogd. (Kiedy mówię o geniuszach, czuje się, że chcę pominąć to, co można by powiedzieć o tylu namiestnikach; daar ik van genien spreek – kiedy mówię o geniuszach, gevoelt men dat ik wil overslaan wat er zou te zeggen vallen van zoo menigen Landvoogd – czuje się, że chcę pominąć to, co można by powiedzieć o tylu namiestnikach).

Ook zou 't me stuiten in myn boek bladzyden intevoegen die 't ernstig doel van dit werk zouden blootstellen aan de verdenking van jacht op schandaal. (Również nie chcę wprowadzać do mojej książki stron, które poważny cel tej pracy narażałyby na podejrzenie o pogoń za skandalem; ook zou 't me stuiten in myn boek bladzyden intevoegen – również nie chcę wprowadzać do mojej książki stron, die 't ernstig doel van dit werk zouden blootstellen aan de verdenking van jacht op schandaal – które poważny cel tej pracy narażałyby na podejrzenie o pogoń za skandalem).

Ik ga dus nu de byzonderheden die bepaalde personen zouden raken voorby, maar als algemeene ziektegeschiedenis van de Gouverneurs-generaal, meen ik te mogen opgeven: eerste stadium. (Więc pomijam teraz szczegóły dotyczące konkretnych osób, ale jako ogólną historię choroby gubernatorów generalnych, uważam, że mogę podać: pierwszy etap; ik ga dus nu de byzonderheden die bepaalde personen zouden raken voorby – więc pomijam teraz szczegóły dotyczące konkretnych osób, maar als algemeene ziektegeschiedenis van de Gouverneurs-generaal, meen ik te mogen opgeven – ale jako ogólną historię choroby gubernatorów generalnych, uważam, że mogę podać: eerste stadium – pierwszy etap).

Duizeling. (Zawroty głowy; duizeling – zawroty głowy).

Wierook-dronkenschap. (Odurzenie kadzidłem; wierook-dronkenschap – odurzenie kadzidłem).

Eigenwaan. (Zarozumiałość; eigenwaan – zarozumiałość).

Onmatig zelfvertrouwen. (Nadmierna pewność siebie; onmatig zelfvertrouwen – nadmierna pewność siebie).

Minachting van anderen, vooral van ‘oudgasten’. (Pogarda dla innych, zwłaszcza dla “starych gości”; minachting van anderen – pogarda dla innych, vooral van ‘oudgasten’ – zwłaszcza dla “starych gości”).

Tweede stadium. (Drugi etap; tweede stadium – drugi etap).

Afmatting. (Wyczerpanie; afmatting – wyczerpanie).

Vrees. (Strach; vrees – strach).

Moedeloosheid. (Zniechęcenie; moedeloosheid – zniechęcenie).

Neiging tot slaap en rust. (Skłonność do snu i odpoczynku; neiging tot slaap en rust – skłonność do snu i odpoczynku).

Bovenmatig vertrouwen op den Raad van Indie. (Nadmierne zaufanie do Rady Indii; bovenmatig vertrouwen op den Raad van Indie – nadmierne zaufanie do Rady Indii).

Afhankelykheid van de Algemeene Sekretarie. (Zależność od Sekretariatu Generalnego; afhankelykheid van de Algemeene Sekretarie – zależność od Sekretariatu Generalnego).

Heimwee naar een hollandsche buitenplaats. (Tęsknota za holenderską rezydencją; heimwee naar een hollandsche buitenplaats – tęsknota za holenderską rezydencją).

Tusschen deze beide stadien in, en als overgang – misschien zelfs als oorzaak van dien overgang – liggen dyssenterische buikaandoeningen. (Pomiędzy tymi dwoma etapami, i jako przejście – może nawet jako przyczyna tego przejścia – leżą dyzenterie jelitowe; tusschen deze beide stadien in – pomiędzy tymi dwoma etapami).

Ik vertrouw dat velen in Indie me dankbaar zullen wezen voor deze diagnose. (Ufam, że wielu w Indiach będzie mi wdzięcznych za tę diagnozę; ik vertrouw dat velen in Indie me dankbaar zullen wezen voor deze diagnose – ufam, że wielu w Indiach będzie mi wdzięcznych za tę diagnozę).

Ze is nuttig toetepassen, want men kan voor zeker houden dat de zieke, die door overspanning in de eerste periode stikken zou aan een mug, later – na de buikziekte! – zonder bezwaar kemels zal verdragen. (Jest przydatna do zastosowania, ponieważ można być pewnym, że chory, który w pierwszym okresie z powodu nadmiernego napięcia mógłby udusić się od komara, później – po chorobie jelitowej! – bez problemu zniesie wielbłądy; ze is nuttig toetepassen, want men kan voor zeker houden dat de zieke – jest przydatna do zastosowania, ponieważ można być pewnym, że chory, die door overspanning in de eerste periode stikken zou aan een mug – który w pierwszym okresie z powodu nadmiernego napięcia mógłby udusić się od komara, later – na de buikziekte! – zonder bezwaar kemels zal verdragen – później – po chorobie jelitowej! – bez problemu zniesie wielbłądy).

Of, om duidelyker te spreken, dat een beambte die ‘geschenken aanneemt, niet met het doel zich te verryken’ – by-voorbeeld een bos pisang ter-waarde van eenige duiten – met smaad en schande zal worden weggejaagd in de eerste periode der ziekte, maar dat iemand die 't geduld heeft het laatste tydperk aftewachten, zeer gerust en zonder eenige vrees voor straf, zich zal kunnen meester maken van den tuin waar de pisang groeide, met de tuinen die daarnaast liggen er by… van de huizen die in den omtrek staan… van wat er in die huizen is… en van nog een-en-ander meer, ad libitum. (Albo mówiąc jaśniej, że urzędnik, który przyjmuje “prezenty, nie z zamiarem wzbogacenia się” – na przykład pęczek bananów o wartości kilku groszy – zostanie wypędzony ze wstydem i hańbą w pierwszym okresie choroby, ale ktoś, kto ma cierpliwość, aby poczekać na ostatni etap, bardzo spokojnie i bez żadnego strachu przed karą, będzie mógł stać się właścicielem ogrodu, w którym rosły banany, z ogrodami obok niego… z domami w okolicy… z tym, co jest w tych domach… i jeszcze z wieloma innymi rzeczami, ad libitum; of, om duidelyker te spreken – mówiąc jaśniej, dat een beambte die ‘geschenken aanneemt, niet met het doel zich te verryken’ – że urzędnik, który przyjmuje “prezenty, nie z zamiarem wzbogacenia się”, by-voorbeeld een bos pisang ter-waarde van eenige duiten – na przykład pęczek bananów o wartości kilku groszy, met smaad en schande zal worden weggejaagd in de eerste periode der ziekte – zostanie wypędzony ze wstydem i hańbą w pierwszym okresie choroby, maar dat iemand die 't geduld heeft het laatste tydperk aftewachten – ale ktoś, kto ma cierpliwość, aby poczekać na ostatni etap, zeer gerust en zonder eenige vrees voor straf – bardzo spokojnie i bez żadnego strachu przed karą, zich zal kunnen meester maken van den tuin waar de pisang groeide – będzie mógł stać się właścicielem ogrodu, w którym rosły banany, met de tuinen die daarnaast liggen er by… van de huizen die in den omtrek staan… van wat er in die huizen is… en van nog een-en-ander meer, ad libitum – z ogrodami obok niego… z domami w okolicy… z tym, co jest w tych domach… i jeszcze z wieloma innymi rzeczami, ad libitum).