‘Zóó, myn geliefden, was de heerlyke roeping van Israel – hy bedoelde het uitroeien der bewoners van Kanaän – en zóó is de roeping van Nederland! (Tak, moi drodzy, było to wspaniałe powołanie Izraela – miał na myśli wytępienie mieszkańców Kanaanu – i tak samo jest powołanie Holandii!; Zóó, myn geliefden, was de heerlyke roeping van Israel – Tak, moi drodzy, było to wspaniałe powołanie Izraela, hy bedoelde het uitroeien der bewoners van Kanaän – miał na myśli wytępienie mieszkańców Kanaanu, en zóó is de roeping van Nederland – i tak samo jest powołanie Holandii!).

Neen, er zal niet gezegd worden dat het licht dat ons bestraalt, wordt weggezet onder de korenmaat, en niet ook dat wy gierig zyn in het meedeelen van het brood des eeuwigen levens! (Nie, nie będzie się mówić, że światło, które nas oświeca, jest ukrywane pod korcem, ani że jesteśmy skąpi w dzieleniu się chlebem życia wiecznego!; Neen, er zal niet gezegd worden dat het licht dat ons bestraalt – Nie, nie będzie się mówić, że światło, które nas oświeca, wordt weggezet onder de korenmaat – jest ukrywane pod korcem, en niet ook dat wy gierig zyn in het meedeelen van het brood des eeuwigen levens – ani że jesteśmy skąpi w dzieleniu się chlebem życia wiecznego!).

Slaat het oog op de eilanden des Indischen Oceaans, bewoond door millioenen en millioenen kinderen des verstooten zoons – en des te-recht verstooten zoons – van den edelen Godgevalligen Noach! (Rzućcie okiem na wyspy Oceanu Indyjskiego, zamieszkane przez miliony i miliony dzieci odrzuconego syna – i słusznie odrzuconego syna – szlachetnego, pobożnego Noego!; Slaat het oog op de eilanden des Indischen Oceaans – Rzućcie okiem na wyspy Oceanu Indyjskiego, bewoond door millioenen en millioenen kinderen des verstooten zoons – zamieszkane przez miliony i miliony dzieci odrzuconego syna, en des te-recht verstooten zoons – i słusznie odrzuconego syna, van den edelen Godgevalligen Noach – szlachetnego, pobożnego Noego!).

Dáár kruipen zy rond in de walgelyke slangenholen van heidensche onkunde, daar buigen zy het zwarte kroesharige hoofd onder het juk van eigenbelangzuchtige priesters! (Tam pełzają w ohydnych wężowych norach pogańskiej ignorancji, tam pochylają czarną kręconą głowę pod jarzmem samolubnych kapłanów!; Dáár kruipen zy rond in de walgelyke slangenholen van heidensche onkunde – Tam pełzają w ohydnych wężowych norach pogańskiej ignorancji, daar buigen zy het zwarte kroesharige hoofd onder het juk van eigenbelangzuchtige priesters – tam pochylają czarną kręconą głowę pod jarzmem samolubnych kapłanów!).

Daar aanbidden zy God onder aanroeping van een valschen profeet, die een gruwel is voor de oogen des Heeren! (Tam czczą Boga, wzywając fałszywego proroka, który jest obrzydliwością w oczach Pana!; Daar aanbidden zy God onder aanroeping van een valschen profeet – Tam czczą Boga, wzywając fałszywego proroka, die een gruwel is voor de oogen des Heeren – który jest obrzydliwością w oczach Pana!).

En, geliefden, zelfs zyn er die, als ware het niet genoeg een valschen profeet te gehoorzamen, zelfs zyn er die een anderen God, wat zeg ik, die goden aanbidden, goden van hout of steen, die zyzelf gemaakt hebben naar hun beeld, zwart, afschuwelyk, met platte neuzen en duivelachtig! (A, moi drodzy, są nawet tacy, którzy, jakby nie wystarczyło słuchać fałszywego proroka, czczą innych bogów, co ja mówię, bogów z drewna lub kamienia, których sami stworzyli na swój obraz, czarnych, obrzydliwych, z płaskimi nosami i diabelskich!; En, geliefden, zelfs zyn er die, als ware het niet genoeg een valschen profeet te gehoorzamen – A, moi drodzy, są nawet tacy, którzy, jakby nie wystarczyło słuchać fałszywego proroka, zelfs zyn er die een anderen God – czczą innych bogów, wat zeg ik, die goden aanbidden – co ja mówię, bogów, goden van hout of steen – bogów z drewna lub kamienia, die zyzelf gemaakt hebben naar hun beeld – których sami stworzyli na swój obraz, zwart, afschuwelyk, met platte neuzen en duivelachtig – czarnych, obrzydliwych, z płaskimi nosami i diabelskich!).

Ja, geliefden, byna beletten my de tranen hier voorttegaan, nog dieper is de verdorvenheid van Cham's geslachte! (Tak, moi drodzy, prawie powstrzymują mnie łzy, aby kontynuować, jeszcze głębsza jest zepsucie potomków Chama!; Ja, geliefden, byna beletten my de tranen hier voorttegaan – Tak, moi drodzy, prawie powstrzymują mnie łzy, aby kontynuować, nog dieper is de verdorvenheid van Cham's geslachte – jeszcze głębsza jest zepsucie potomków Chama!).

Er zyn er onder hen, die geen God kennen, onder welken naam ook! (Wśród nich są tacy, którzy nie znają Boga, pod żadnym imieniem!; Er zyn er onder hen, die geen God kennen – Wśród nich są tacy, którzy nie znają Boga, onder welken naam ook – pod żadnym imieniem!).

Die meenen dat het voldoende is, de wetten te gehoorzamen der burgerlyke maatschappy! (Którzy uważają, że wystarczy przestrzegać praw społeczeństwa obywatelskiego!; Die meenen dat het voldoende is – Którzy uważają, de wetten te gehoorzamen der burgerlyke maatschappy – że wystarczy przestrzegać praw społeczeństwa obywatelskiego!).

Die een oogstlied, waarin ze hun vreugde uitdrukken over het welslagen van hunnen arbeid, beschouwen als voldoenden dank aan het Opperwezen dat dien oogst rypen liet! (Którzy uważają pieśń żniwną, w której wyrażają swoją radość z powodzenia swojej pracy, za wystarczające podziękowanie dla Istoty Najwyższej, która sprawiła, że te zbiory dojrzały!; Die een oogstlied, waarin ze hun vreugde uitdrukken over het welslagen van hunnen arbeid – Którzy uważają pieśń żniwną, w której wyrażają swoją radość z powodzenia swojej pracy, beschouwen als voldoenden dank aan het Opperwezen dat dien oogst rypen liet – za wystarczające podziękowanie dla Istoty Najwyższej, która sprawiła, że te zbiory dojrzały!).

Er leven daar verdoolden, myne geliefden – wanneer zulk een gruwelyk bestaan den naam van leven dragen mag! – daar vindt men wezens die beweren dat het voldoende is, vrouw en kind lief te hebben en van hunnen naaste niet te nemen wat hun niet behoort, om 's avends gerust het hoofd te kunnen nederleggen ter-slape! (Tam żyją zagubieni, moi drodzy – jeśli taki okropny byt można nazwać życiem! – tam znajdziecie istoty, które twierdzą, że wystarczy kochać żonę i dzieci i nie brać od bliźniego tego, co do nich nie należy, aby móc spokojnie położyć głowę do snu wieczorem!; Er leven daar verdoolden, myne geliefden – Tam żyją zagubieni, moi drodzy, wanneer zulk een gruwelyk bestaan den naam van leven dragen mag – jeśli taki okropny byt można nazwać życiem, daar vindt men wezens die beweren dat het voldoende is – tam znajdziecie istoty, które twierdzą, vrouw en kind lief te hebben en van hunnen naaste niet te nemen wat hun niet behoort – że wystarczy kochać żonę i dzieci i nie brać od bliźniego tego, co do nich nie należy, om 's avends gerust het hoofd te kunnen nederleggen ter-slape – aby móc spokojnie położyć głowę do snu wieczorem!).

Yst ge niet by dit tafereel? Krimpt uw hart niet in-een by het bedenken wat het lot wezen zal van al die dwazen, zoodra de bazuine schallen zal, die de dooden oproept ter scheiding van rechtvaardigen en onrechtvaardigen? (Czy nie przeraża was ten obraz? Czy wasze serce nie kurczy się na myśl o losie wszystkich tych głupców, gdy zabrzmi trąba, która wezwie zmarłych do oddzielenia sprawiedliwych od niesprawiedliwych?; Yst ge niet by dit tafereel – Czy nie przeraża was ten obraz?, Krimpt uw hart niet in-een by het bedenken – Czy wasze serce nie kurczy się na myśl, wat het lot wezen zal van al die dwazen – o losie wszystkich tych głupców, zoodra de bazuine schallen zal – gdy zabrzmi trąba, die de dooden oproept ter scheiding van rechtvaardigen en onrechtvaardigen – która wezwie zmarłych do oddzielenia sprawiedliwych od niesprawiedliwych?).

Hoort ge niet – ja, gy hoort het, want uit de voorgelezen tekstwoorden hebt gy gezien dat uw God is een machtig God, en een God der gerechte wrake – ja, gy hoort het gekraak der beenderen en het geknetter der vlammen in het eeuwig Gehenna waar weeninge is, en tandengeknars! (Czy nie słyszycie – tak, słyszycie, bo z przeczytanych słów tekstu widzicie, że wasz Bóg jest potężnym Bogiem i Bogiem sprawiedliwego gniewu – tak, słyszycie trzask kości i trzask płomieni w wiecznym Gehennie, gdzie jest płacz i zgrzytanie zębów!; Hoort ge niet – ja, gy hoort het – Czy nie słyszycie – tak, słyszycie, want uit de voorgelezen tekstwoorden hebt gy gezien dat uw God is een machtig God, en een God der gerechte wrake – bo z przeczytanych słów tekstu widzicie, że wasz Bóg jest potężnym Bogiem i Bogiem sprawiedliwego gniewu, ja, gy hoort het gekraak der beenderen en het geknetter der vlammen in het eeuwig Gehenna waar weeninge is, en tandengeknars – tak, słyszycie trzask kości i trzask płomieni w wiecznym Gehennie, gdzie jest płacz i zgrzytanie zębów!).

Dáár, dáár branden zy, en vergaan niet, want eeuwig is de straffe! (Tam, tam płoną i nie giną, bo kara jest wieczna!; Dáár, dáár branden zy, en vergaan niet – Tam, tam płoną i nie giną, want eeuwig is de straffe – bo kara jest wieczna!).

Dáár lekt de vlam met nooit voldane tong aan de gillende slachtoffers van het ongeloof! (Tam płomień z niewyczerpanym językiem liże wrzeszczące ofiary niewiary!; Dáár lekt de vlam met nooit voldane tong aan de gillende slachtoffers van het ongeloof – Tam płomień z niewyczerpanym językiem liże wrzeszczące ofiary niewiary!).

Dáár sterft de worm niet, die hunne harten dóór en dóór knaagt, zonder ooit die te vernietigen, opdat er steeds een hart te knagen overblyve in de borst van den Godverzaker! (Tam nie umiera robak, który gryzie ich serca, nie niszcząc ich, aby zawsze było serce do gryzienia w piersi odstępcy od Boga!; Dáár sterft de worm niet – Tam nie umiera robak, die hunne harten dóór en dóór knaagt, zonder ooit die te vernietigen – który gryzie ich serca, nie niszcząc ich, opdat er steeds een hart te knagen overblyve in de borst van den Godverzaker – aby zawsze było serce do gryzienia w piersi odstępcy od Boga!).

Ziet, hoe men het zwarte vel afstroopt van het ongedoopte kind dat, nauwelyks geboren, werd weggeslingerd van de borst der moeder, in den poel der eeuwige verdoemenis… (Patrzcie, jak zdziera się czarną skórę z nieochrzczonego dziecka, które, ledwo narodzone, zostało wyrzucone od piersi matki, do sadzawki wiecznego potępienia…; Ziet, hoe men het zwarte vel afstroopt van het ongedoopte kind – Patrzcie, jak zdziera się czarną skórę z nieochrzczonego dziecka, dat, nauwelyks geboren, werd weggeslingerd van de borst der moeder – które, ledwo narodzone, zostało wyrzucone od piersi matki, in den poel der eeuwige verdoemenis – do sadzawki wiecznego potępienia…).

Toen viel er een juffrouw flauw. (Wtedy zemdlała jedna panna; Toen viel er een juffrouw flauw – Wtedy zemdlała jedna panna).

‘Maar, geliefden, ging dominee Wawelaar voort, God is een God van liefde! (Ale, moi drodzy, kontynuował pastor Wawelaar, Bóg jest Bogiem miłości!; Maar, geliefden, ging dominee Wawelaar voort – Ale, moi drodzy, kontynuował pastor Wawelaar, God is een God van liefde – Bóg jest Bogiem miłości!).

Hy wil niet dat de zondaar verloren ga, maar dat hy zalig worde met de genade, in Christus, door het geloof! (On nie chce, aby grzesznik zginął, ale aby został zbawiony przez łaskę, w Chrystusie, przez wiarę!; Hy wil niet dat de zondaar verloren ga – On nie chce, aby grzesznik zginął, maar dat hy zalig worde met de genade, in Christus, door het geloof – ale aby został zbawiony przez łaskę, w Chrystusie, przez wiarę!).

En daarom is Nederland uitverkoren om van die rampzaligen te redden wat er van te redden is! (I dlatego Holandia jest wybrana, aby uratować tych nieszczęśników, co da się uratować!; En daarom is Nederland uitverkoren om van die rampzaligen te redden wat er van te redden is – I dlatego Holandia jest wybrana, aby uratować tych nieszczęśników, co da się uratować!).

Dáártoe heeft Hy in Zyn onnaspeurlyke Wysheid aan een land, klein van omvang, maar groot en sterk door de kennisse Gods, macht gegeven over de bewoners dier gewesten, opdat zy door het heilig nooit volprezen Euangelium worden gered van de straffen der helle! (W tym celu, w swojej niezgłębionej mądrości, dał krajowi, małemu pod względem wielkości, ale wielkiemu i silnemu dzięki znajomości Boga, władzę nad mieszkańcami tych regionów, aby przez świętą, nigdy nie dość wychwalaną Ewangelię zostali ocaleni od kar piekielnych!; Dáártoe heeft Hy in Zyn onnaspeurlyke Wysheid aan een land, klein van omvang, maar groot en sterk door de kennisse Gods – W tym celu, w swojej niezgłębionej mądrości, dał krajowi, małemu pod względem wielkości, ale wielkiemu i silnemu dzięki znajomości Boga, macht gegeven over de bewoners dier gewesten – władzę nad mieszkańcami tych regionów, opdat zy door het heilig nooit volprezen Euangelium worden gered van de straffen der helle – aby przez świętą, nigdy nie dość wychwalaną Ewangelię zostali ocaleni od kar piekielnych!).

De schepen van Nederland bevaren de groote wateren, en brengen beschaving, godsdienst, Christendom, aan den verdoolden Javaan! (Statki Holandii przemierzają wielkie wody, przynosząc cywilizację, religię, chrześcijaństwo zagubionemu Jawajczykowi!; De schepen van Nederland bevaren de groote wateren – Statki Holandii przemierzają wielkie wody, en brengen beschaving, godsdienst, Christendom, aan den verdoolden Javaan – przynosząc cywilizację, religię, chrześcijaństwo zagubionemu Jawajczykowi!).

Neen, ons gelukkig Nederland begeert niet voor zich alleen de zaligheid: wy willen die ook mededeelen aan de ongelukkige schepselen op verre stranden, die daar gebonden liggen in de kluisters van ongeloof, bygeloof en zedeloosheid! (Nie, nasze szczęśliwe Holandia nie pragnie zbawienia tylko dla siebie: chcemy dzielić się nim również z nieszczęsnymi stworzeniami na odległych wybrzeżach, które tam leżą związane kajdanami niewiary, zabobonu i niemoralności!; Neen, ons gelukkig Nederland begeert niet voor zich alleen de zaligheid – Nie, nasze szczęśliwe Holandia nie pragnie zbawienia tylko dla siebie, wy willen die ook mededeelen aan de ongelukkige schepselen op verre stranden – chcemy dzielić się nim również z nieszczęsnymi stworzeniami na odległych wybrzeżach, die daar gebonden liggen in de kluisters van ongeloof, bygeloof en zedeloosheid – które tam leżą związane kajdanami niewiary, zabobonu i niemoralności!).

Het beschouwen van de plichten die ten-dezen op ons rusten, zal het zevende deel myner rede uitmaken.’ (Rozważenie obowiązków, które na nas spoczywają w tej kwestii, będzie stanowiło siódmą część mojej mowy; Het beschouwen van de plichten die ten-dezen op ons rusten – Rozważenie obowiązków, które na nas spoczywają w tej kwestii, zal het zevende deel myner rede uitmaken – będzie stanowiło siódmą część mojej mowy).

Want, wat voorafging was het zesde. (Ponieważ to, co poprzedzało, było szóstą częścią; Want, wat voorafging was het zesde – Ponieważ to, co poprzedzało, było szóstą częścią).

Onder de plichten die wy ten-aanzien van die arme heidenen te vervullen hebben, werden genoemd: (Wśród obowiązków, które mamy do spełnienia wobec tych biednych pogan, wymieniono; Onder de plichten die wy ten-aanzien van die arme heidenen te vervullen hebben – Wśród obowiązków, które mamy do spełnienia wobec tych biednych pogan, werden genoemd – wymieniono):

1o Het geven van ruime bydragen in geld aan de zendelingsvereeniging. (1. Przekazywanie dużych składek pieniężnych na rzecz stowarzyszenia misjonarskiego; Het geven van ruime bydragen in geld aan de zendelingsvereeniging – Przekazywanie dużych składek pieniężnych na rzecz stowarzyszenia misjonarskiego).

2o Het ondersteunen der bybelgenootschappen, ten-einde deze in-staat te stellen, bybels op Java uittedeelen. (2. Wspieranie stowarzyszeń biblijnych, aby umożliwić im dystrybucję Biblii na Jawie; Het ondersteunen der bybelgenootschappen – Wspieranie stowarzyszeń biblijnych, ten-einde deze in-staat te stellen, bybels op Java uittedeelen – aby umożliwić im dystrybucję Biblii na Jawie).

3o Het bevorderen van ‘Oefeningen’ te Harderwyk, ten-dienste van het koloniaal werfdepôt. (3. Promowanie 'Ćwiczeń' w Harderwijk, na potrzeby kolonialnego depozytu stoczniowego; Het bevorderen van ‘Oefeningen’ te Harderwyk – Promowanie 'Ćwiczeń' w Harderwijk, ten-dienste van het koloniaal werfdepôt – na potrzeby kolonialnego depozytu stoczniowego).

4o Het schryven van preeken en godsdienstige gezangen, geschikt om door soldaten en matrozen aan de Javanen te worden voorgelezen en voorgezongen. (4. Pisanie kazań i pieśni religijnych, odpowiednich do czytania i śpiewania przez żołnierzy i marynarzy Jawajczykom; Het schryven van preeken en godsdienstige gezangen – Pisanie kazań i pieśni religijnych, geschikt om door soldaten en matrozen aan de Javanen te worden voorgelezen en voorgezongen – odpowiednich do czytania i śpiewania przez żołnierzy i marynarzy Jawajczykom).

5o Het oprichten eener vereeniging van invloedryke mannen, wier taak zoude zyn, onzen geëerbiedigden Koning te smeeken: (5. Utworzenie stowarzyszenia wpływowych mężczyzn, których zadaniem będzie błagać naszego szanowanego Króla; Het oprichten eener vereeniging van invloedryke mannen – Utworzenie stowarzyszenia wpływowych mężczyzn, wier taak zoude zyn – których zadaniem będzie, onzen geëerbiedigden Koning te smeeken – błagać naszego szanowanego Króla):

a) Slechts zulke gouverneurs, officieren en beambten te benoemen, die geacht kunnen worden vasttestaan in het ware geloof. (a) Mianować tylko takich gubernatorów, oficerów i urzędników, którzy są uważani za mocno trwających w prawdziwej wierze; Slechts zulke gouverneurs, officieren en beambten te benoemen – Mianować tylko takich gubernatorów, oficerów i urzędników, die geacht kunnen worden vasttestaan in het ware geloof – którzy są uważani za mocno trwających w prawdziwej wierze).

b) Den Javaan te doen vergunnen de kazernes, alsmede de op de reeden liggende oorlogs- en koopvaardyschepen te bezoeken, om door 't verkeer met nederlandsche soldaten en matrozen te worden opgeleid tot het Godsryk. (b) Pozwolić Jawajczykom odwiedzać koszary oraz znajdujące się na redach okręty wojenne i handlowe, aby poprzez kontakt z holenderskimi żołnierzami i marynarzami byli przygotowywani do Królestwa Bożego; Den Javaan te doen vergunnen de kazernes – Pozwolić Jawajczykom odwiedzać koszary, alsmede de op de reeden liggende oorlogs- en koopvaardyschepen te bezoeken – oraz znajdujące się na redach okręty wojenne i handlowe, om door 't verkeer met nederlandsche soldaten en matrozen te worden opgeleid tot het Godsryk – aby poprzez kontakt z holenderskimi żołnierzami i marynarzami byli przygotowywani do Królestwa Bożego).

c) Te verbieden, bybels of godsdienstige traktaatjes in drankhuizen te doen aannemen in betaling. (c) Zakazać przyjmowania Biblii lub traktatów religijnych jako zapłaty w tawernach; Te verbieden, bybels of godsdienstige traktaatjes in drankhuizen te doen aannemen in betaling – Zakazać przyjmowania Biblii lub traktatów religijnych jako zapłaty w tawernach).

d) Te doen opnemen in de voorwaarden der amfioenpacht op Java, de bepaling: dat er in elke amfioenkit een voorraad bybels moet aanwezig zyn, in verhouding met het vermoedelyk getal bezoekers van zoodanig gesticht, en dat de pachter zich verbinde geen opium te verkoopen, zonder dat de kooper een godsdienstig traktaatje daarby neme. (d) Włączyć do warunków dzierżawy opiumowej na Jawie postanowienie, że w każdej skrzynce opiumowej musi być zapas Biblii, proporcjonalny do przypuszczalnej liczby odwiedzających takie miejsce, oraz że dzierżawca zobowiązuje się nie sprzedawać opium bez dodania traktatu religijnego; Te doen opnemen in de voorwaarden der amfioenpacht op Java – Włączyć do warunków dzierżawy opiumowej na Jawie postanowienie, de bepaling: dat er in elke amfioenkit een voorraad bybels moet aanwezig zyn – że w każdej skrzynce opiumowej musi być zapas Biblii, in verhouding met het vermoedelyk getal bezoekers van zoodanig gesticht – proporcjonalny do przypuszczalnej liczby odwiedzających takie miejsce, en dat de pachter zich verbinde geen opium te verkoopen – oraz że dzierżawca zobowiązuje się nie sprzedawać opium, zonder dat de kooper een godsdienstig traktaatje daarby neme – bez dodania traktatu religijnego).

e) Te gelasten dat de Javaan door arbeid tot God worde gebracht. (e) Nakazać, aby Jawajczyk był przyprowadzany do Boga poprzez pracę; Te gelasten dat de Javaan door arbeid tot God worde gebracht – Nakazać, aby Jawajczyk był przyprowadzany do Boga poprzez pracę).

6o Het geven van ruime bydragen aan de zendelinggenootschappen. (6. Przekazywanie dużych składek na rzecz stowarzyszeń misyjnych; Het geven van ruime bydragen aan de zendelinggenootschappen – Przekazywanie dużych składek na rzecz stowarzyszeń misyjnych).

Ik weet wel dat ik dit laatste punt reeds onder nummer één heb opgegeven, maar hy herhaalde het, en deze overtolligheid komt my, in het vuur der rede, zeer verklaarbaar voor. (Wiem, że ten ostatni punkt już wymieniłem pod numerem pierwszym, ale on go powtórzył i ta nadmiarowość wydaje mi się bardzo zrozumiała w ogniu mowy; Ik weet wel dat ik dit laatste punt reeds onder nummer één heb opgegeven – Wiem, że ten ostatni punkt już wymieniłem pod numerem pierwszym, maar hy herhaalde het – ale on go powtórzył, en deze overtolligheid komt my, in het vuur der rede, zeer verklaarbaar voor – i ta nadmiarowość wydaje mi się bardzo zrozumiała w ogniu mowy).

Doch, lezer, hebt gy op nummer 5, e gelet? Welnu, juist die voorslag herinnerde my zoo aan de koffiveilingen, en aan de voorgewende onvruchtbaarheid van den grond te Lebak, dat het u nu niet meer zoo vreemd zal voorkomen, als ik verzeker dat dit punt sedert woensdag avend geen oogenblik uit myn gedachten geweest is. (Jednak, czytelniku, zwróciłeś uwagę na punkt 5e? Cóż, właśnie ta propozycja przypomniała mi o aukcjach kawowych i rzekomej nieurodzajności gleby w Lebak, że teraz nie będzie ci się już wydawać tak dziwne, jeśli zapewnię, że ten punkt od środy wieczorem nie opuszczał moich myśli ani na chwilę; Doch, lezer, hebt gy op nummer 5, e gelet – Jednak, czytelniku, zwróciłeś uwagę na punkt 5e?, Welnu, juist die voorslag herinnerde my zoo aan de koffiveilingen – Cóż, właśnie ta propozycja przypomniała mi o aukcjach kawowych, en aan de voorgewende onvruchtbaarheid van den grond te Lebak – i rzekomej nieurodzajności gleby w Lebak, dat het u nu niet meer zoo vreemd zal voorkomen – że teraz nie będzie ci się już wydawać tak dziwne, als ik verzeker dat dit punt sedert woensdag avend geen oogenblik uit myn gedachten geweest is – jeśli zapewnię, że ten punkt od środy wieczorem nie opuszczał moich myśli ani na chwilę).

Dominee Wawelaar heeft de berichten der zendelingen voorgelezen, niemand kan hem dus een grondige kennis der zaken betwisten. (Pastor Wawelaar przeczytał raporty misjonarzy, więc nikt nie może mu odmówić dogłębnej znajomości spraw; Dominee Wawelaar heeft de berichten der zendelingen voorgelezen – Pastor Wawelaar przeczytał raporty misjonarzy, niemand kan hem dus een grondige kennis der zaken betwisten – więc nikt nie może mu odmówić dogłębnej znajomości spraw).

Welnu, als hy, met die rapporten voor zich, en met het oog op God, beweert dat veel arbeids gunstig werken zal op de verovering der javaansche zielen voor het Godsryk, dan mag ik toch wel vaststellen niet zoo geheel bezyden alle waarheid te spreken, als ik zeg dat er te Lebak zeer goed koffi kan geplant worden. (Cóż, jeśli on, mając przed sobą te raporty i z myślą o Bogu, twierdzi, że dużo pracy wpłynie korzystnie na podbój jawajskich dusz dla Królestwa Bożego, to mogę chyba stwierdzić, że nie mówię zupełnie nieprawdy, mówiąc, że w Lebak można bardzo dobrze uprawiać kawę; Welnu, als hy, met die rapporten voor zich, en met het oog op God – Cóż, jeśli on, mając przed sobą te raporty i z myślą o Bogu, beweert dat veel arbeids gunstig werken zal op de verovering der javaansche zielen voor het Godsryk – twierdzi, że dużo pracy wpłynie korzystnie na podbój jawajskich dusz dla Królestwa Bożego, dan mag ik toch wel vaststellen niet zoo geheel bezyden alle waarheid te spreken – to mogę chyba stwierdzić, że nie mówię zupełnie nieprawdy, als ik zeg dat er te Lebak zeer goed koffi kan geplant worden – mówiąc, że w Lebak można bardzo dobrze uprawiać kawę).

En, sterker nog, dat misschien het Opperwezen juist hierom alleen dien grond voor koffikultuur ongeschikt heeft gemaakt, om door den arbeid die er noodig wezen zal om een anderen grond daarheen te verleggen, de bevolking van die streek vatbaar te maken voor de zaligheid. (I co więcej, być może Najwyższa Istota uczyniła tę glebę nieodpowiednią do uprawy kawy właśnie po to, aby poprzez pracę, która będzie konieczna do przeniesienia tam innej gleby, uczynić ludność tego regionu podatną na zbawienie; En, sterker nog – I co więcej, dat misschien het Opperwezen juist hierom alleen dien grond voor koffikultuur ongeschikt heeft gemaakt – być może Najwyższa Istota uczyniła tę glebę nieodpowiednią do uprawy kawy właśnie po to, om door den arbeid die er noodig wezen zal om een anderen grond daarheen te verleggen – aby poprzez pracę, która będzie konieczna do przeniesienia tam innej gleby, de bevolking van die streek vatbaar te maken voor de zaligheid – uczynić ludność tego regionu podatną na zbawienie).

Ik hoop toch dat myn boek onder de oogen van den Koning komt, en dat er weldra door grootere veilingen blyken moge hoe nauw de kennisse Gods in-verband staat met het welbegrepen belang van de geheele burgery! (Mam nadzieję, że moja książka trafi pod oczy Króla i że wkrótce większe aukcje pokażą, jak ściśle znajomość Boga jest powiązana z dobrze pojętym interesem całego obywatelstwa!; Ik hoop toch dat myn boek onder de oogen van den Koning komt – Mam nadzieję, że moja książka trafi pod oczy Króla, en dat er weldra door grootere veilingen blyken moge – i że wkrótce większe aukcje pokażą, hoe nauw de kennisse Gods in-verband staat met het welbegrepen belang van de geheele burgery – jak ściśle znajomość Boga jest powiązana z dobrze pojętym interesem całego obywatelstwa!).

Zie eens hoe de eenvoudige en nederige Wawelaar, zonder wysheid naar den mensch – de man heeft nooit een voet op de beurs gezet – maar voorgelicht door het Evangelie dat een lamp op zyn pad is, my, makelaar in koffi, daar op-eenmaal een wenk geeft, die voor heel Nederland belangryk is niet alleen, maar die my in-staat zal stellen, als Frits goed oppast – hy heeft redelyk stil gezeten in de kerk – wellicht vyf jaren vroeger naar Driebergen te gaan. (Zobaczcie, jak prosty i pokorny Wawelaar, bez ludzkiej mądrości – człowiek nigdy nie postawił stopy na giełdzie – ale oświecony przez Ewangelię, która jest lampą na jego drodze, daje mi, maklerowi kawowemu, wskazówkę, która jest ważna nie tylko dla całej Holandii, ale która pozwoli mi, jeśli Frits będzie dobrze uważał – siedział dość spokojnie w kościele – być może pięć lat wcześniej wyjechać do Driebergen; Zie eens hoe de eenvoudige en nederige Wawelaar – Zobaczcie, jak prosty i pokorny Wawelaar, zonder wysheid naar den mensch – bez ludzkiej mądrości, de man heeft nooit een voet op de beurs gezet – człowiek nigdy nie postawił stopy na giełdzie, maar voorgelicht door het Evangelie dat een lamp op zyn pad is – ale oświecony przez Ewangelię, która jest lampą na jego drodze, my, makelaar in koffi, daar op-eenmaal een wenk geeft – daje mi, maklerowi kawowemu, wskazówkę, die voor heel Nederland belangryk is niet alleen – która jest ważna nie tylko dla całej Holandii, maar die my in-staat zal stellen – ale która pozwoli mi, als Frits goed oppast – jeśli Frits będzie dobrze uważał, hy heeft redelyk stil gezeten in de kerk – siedział dość spokojnie w kościele, wellicht vyf jaren vroeger naar Driebergen te gaan – być może pięć lat wcześniej wyjechać do Driebergen).

Ja, arbeid, arbeid, dat is myn wachtwoord! Arbeid voor den Javaan, dat is myn principe! En myn principes zyn me heilig. (Tak, praca, praca, to moje hasło! Praca dla Jawajczyka, to moja zasada! A moje zasady są dla mnie święte; Ja, arbeid, arbeid, dat is myn wachtwoord – Tak, praca, praca, to moje hasło!, Arbeid voor den Javaan, dat is myn principe – Praca dla Jawajczyka, to moja zasada!, En myn principes zyn me heilig – A moje zasady są dla mnie święte).

Is niet het Evangelie 't hoogste goed? Gaat er iets boven de zaligheid? Is het dus niet onze plicht, die menschen zalig te maken? (Czyż Ewangelia nie jest najwyższym dobrem? Czy jest coś ponad zbawienie? Czyż nie jest naszym obowiązkiem, aby uczynić tych ludzi zbawionymi?; Is niet het Evangelie 't hoogste goed – Czyż Ewangelia nie jest najwyższym dobrem?, Gaat er iets boven de zaligheid – Czy jest coś ponad zbawienie?, Is het dus niet onze plicht, die menschen zalig te maken – Czyż nie jest naszym obowiązkiem, aby uczynić tych ludzi zbawionymi?).

En wanneer, als hulpmiddel hiertoe, arbeid noodig is – ikzelf heb twintig jaar de beurs bezocht – mogen we dan den Javaan arbeid weigeren, waar zyn ziel daaraan zoo dringend behoefte heeft om later niet te branden? (A kiedy, jako pomoc do tego, potrzebna jest praca – sam odwiedzałem giełdę przez dwadzieścia lat – czy możemy odmówić Jawajczykowi pracy, której jego dusza tak pilnie potrzebuje, aby później nie spłonąć?; En wanneer, als hulpmiddel hiertoe, arbeid noodig is – A kiedy, jako pomoc do tego, potrzebna jest praca, ikzelf heb twintig jaar de beurs bezocht – sam odwiedzałem giełdę przez dwadzieścia lat, mogen we dan den Javaan arbeid weigeren – czy możemy odmówić Jawajczykowi pracy, waar zyn ziel daaraan zoo dringend behoefte heeft om later niet te branden – której jego dusza tak pilnie potrzebuje, aby później nie spłonąć?).

Zelfzucht zou het wezen, schandelyke zelfzucht, als we niet alle pogingen aanwendden om die arme verdoolde menschen te behoeden voor de verschrikkelyke toekomst die dominee Wawelaar zoo welsprekend geschetst heeft. (Byłoby to samolubstwo, haniebne samolubstwo, gdybyśmy nie podjęli wszelkich starań, aby uchronić tych biednych zagubionych ludzi przed straszną przyszłością, którą tak wymownie przedstawił pastor Wawelaar; Zelfzucht zou het wezen, schandelyke zelfzucht – Byłoby to samolubstwo, haniebne samolubstwo, als we niet alle pogingen aanwendden om die arme verdoolde menschen te behoeden voor de verschrikkelyke toekomst die dominee Wawelaar zoo welsprekend geschetst heeft – gdybyśmy nie podjęli wszelkich starań, aby uchronić tych biednych zagubionych ludzi przed straszną przyszłością, którą tak wymownie przedstawił pastor Wawelaar).