Buch lesen: «Барби Бану»

1 – бөлім

Бану мектеп бітіріп алғаш қалаға келгенде ұзын бойлы қыпша бел қыз болатын. Сұлуымен сымбаты жарасқан осынау талдырмаш қыздың қалаға келгелі қатты өзгергенін, туған шешесі Айымкүл де байқаған. Алайда, өз қызын жамандыққа қисын ба?! «Қызым, абыроймен оқуыңды тәмамда, жігіт деген ешқайда қашпайды» деп барынша ақылын айтқаны бар. Оның үстіне ауыл – аймақтан келген қыздардың қалаға келсе өзгере кететіні белгілі. Менің қызымда солардың бірі ғой деп өзін өзі жұбатып, жақ ашпай шығарып салған. Қалайша жақ ашсын қыркүйектің басында кеткен қызы, үш айды араға салып желтоқсанның соңында бір ақ келген. Балам, менің бауыр етім деп Айымкүлдің бар қызығы қазірше осы жалғыз қызы Бану ғана. Емпілдеп алып күндіз – түні осының ғана тілеуін тілеп жүр. Тіпті қымбат телефонын қолынан тастамай әлдекімдермен тасада сөйлесіп жүрсе де ақжүрек ана тың – тыңдауға ұялған. Ал қалаға жетіп бой түзеген Бану бұл күнде бір емес бірнеше жігітпен танысып үлгірді. Өйткені, ауылда туып ауылдан басқаны көрмеген қызға қаланың тіршілігі қатты ұнаған. Сондай – ақ қаланың аты қала оның үстіне өз білімімен ҰБТ – дан жиған ұпайы кез келген Универдің есігін теуіп кіруге мүмкіндік берді. Содан, міне, әсем қала Астанаға ат басын бұрып ЕНУ дің есігін аттады. Алайда ауылдағы жалғызбасты анаға жалғыз қызды қымбат қалада оқытуға шамасы келмесі анық. Ал ішкіліктен бері келмеген әкеден көз жазғалы қай заман. Оған да он жылдай уақыт өтіпті. Қайда жүр, кіммен жүр ол жағынан қызы Бану түгілі бір кездері сүйіктісі болған Айымкүл де хабарсыз. Ұзынқұлақтан естуінше шығыстағы Өскемен деген қалада тұрады дейді. Бірақ қайда жүрсе де өз әкесінің тірі екенін Бану біледі. Тіпті анасымен әкесінің арасында болған айқай да еміс – еміс есінде бар. Ал сол әкеден осы күні Бануда қалғаны телефонға көшірілген жалғыз сурет қана. Үйде жатқан жерінен суретке түсіріп әрлеп – сәрлеп жадына сақтап жүр. Бұл енді өшпейді , бұл менің әкем деп құрбыларына көрсетіп мақтанып алады. Өйткені бұл Астана жастарының жазылмаған заңына кіреді. Бұл қалада әкеңнің кім екені анаңның кім екені бәрі бәрі түптеп келгенде сұралады. Әрине сырт көзге бұл байқалмайды бірақ студенттер арасында әкеңмен шешеңнің бар – жоғы өте маңызды. Тіпті олардың қайда , қандай жұмыс істейтіні де біраз роль атқарады. Қызылға қызыққан қыз деген бар ау бірақ қазіргі жігіттердіңде сонысы бар. Әйтеуір, толыққанды бай қызына үйір ақ. Қысқасы ақшасы бар қыздың жолы болғыш келеді былайша айтқанда жігіт тапқыш келеді. Ал Бануға ұқсаған білімімен келгендерге былай тұр дейді. Себебі, оның оңды – солды шашып жүретін ақшасы жоқ, астында қымбат көлігі жоқ. Міне, осындай түйсікпен қазіргі жастар өмірін өлшейді. Содан болашағын байдың баласына не байдың қызына бодандап тұрып байлайды. Ал мұның соңы белгілі, бірін – бірі менсінбейтін еркетотайлар соңында ажырасып тынады. Қысқасы тең – теңімен тезек қабымен дегеннің уақытша ғана тап өзі. Бірақ, сен айналаға көз салсаң, бәрі тамаша, бәрі сүйкімді. Алайда ішіне үңілсең ұлыңнан намыс қызыңнан ұят кеткен қатерлі қоғам. Міне, Банудың да ана сүтін аттап қисық жолға түсуіне бірден – бір себеп осы. Сондағысы қатарынан кейін қалғысы келмейді. Солар жүрген жолмен жүріп солар киген киімді кигісі келеді. Соларға еріп қаланың қымбат дүкендерін аралағысы келеді. Ойын – сауық орталықтарына барып ойқастап ойран салғысы келеді. Міне осының бәріне Бану сұлу бірнеге мүмкіндігім бар деп есептейді. Біріншісі , ол мұның бұзылмаған бұйымтайы болса екіншісі, құдай берген көркі бар. Қысқасы қандай да бір ақшалы жігітті құрықтаса да мұндайға қол жеткізуге әбден болады. Тым болмаса студенттер арасында үрдіс алған дядкасы бар. Мұның ойынша осы дядка дегені сенімдірек сияқты. Естуінше сол дядкалар жастары біразға келген Ел ағалары дейді. Әрине, олар жас қыз десе ақшаны аямай шашатын қызқұмарлар. Сондай ақ олар ірі – ірі бизнесмендер, алпауыт компаниялардың басшылары немесе әкімқаралар. Былайша айтқанда, жер жұтқыр жемқорлар. Сосын осы Универдің басшы шөпкетышарлары. Өздерінше бұлар да бір төбе дейді. Міне, осының бәрін ойлап жатқан Бану сұлу әлдебір дыбысқа көзін ашып қарады. Анадай жерде өзімен бірге тұратын екі құрбысы сөйлесіп отыр. «Қалаған көлігіңді әперемін , тек менікі болсаң болды» деп айтты дейді Әсел құрбысы. Оған таң қалған екінші құрбысы Назима сұрақты үйіп төгуде.

– Тағы да не деді, маған пәтер керек деп айтпадың ба? Екеуміз тегін тұратын едік. Сосын көлігіңмен барып кеп жүруші едік. Өзі қандай адам өзі, былайша норма адам ба, тым кәрі емес пе, өзіңе қалай, ұнай ма. Бастысы ақшасын аямаса болды ғой, құрбым, деп жан алқымнан алып барады. Міне, осы сөздің бәрін де тыңдап жатқан Банудың тұла бойы түршіге бастады. Онан әрі естігісі келмей жұқа көрпеге бүркеніп алып ұйқыға кетті.

2 – бөлім

Әупірімдеп жүріп бірінші курсты аяқтауға жақындаған Бану шынымен де нағыз қалалық қызға айналды. Оның үстіне өз жерлесі Сәулемен танысқалы тіпті де қатты өзгергені бар. Алыста жүргенде кездескен ауылдасың әкеңдей көрінетіні рас. Сәуле мұның ауылдасы болмаса да екеуі бір облыс, бір ауданның қыздары. Тек бір жасқа үлкен демесең, түйдей құрдастар. Сосын Сәуле екінші курста оқиды. Демек Бануға қарағанда қаланың тыныс тіршілігімен етене таныс. Тіпті кіммен қалай сөйлесу керек екенін, қай жігіттің ақшалы екенінде біледі. Сонан болар екеуі ойда жоқта танысқалы өз бөлмесіне өтуге ұсыныс жасаған. Өйткені, Әсел бөлек кеткелі бөлмеде бір орын бос қалған. Міне, осы орынға Сәуле келіп екеуі ең жақын құрбыларға айналған. Бірақ анда – санда бұрынғы құрбысы Әселді көргенде қызыға да қызғана да қарайтыны бар. Өйткені ол қыз қатты өзгерген. Бұрынғыдай ақшадан проблемасы жоқ. Сондай – ақ осы Универге жақын жерде қымбат пәтерде тұрады. Сонда да таңертең көлігімен келеді. Қазірше өзі көлік жүргізе алмайды, жүргізушісімен келеді. Сосын сабақ біткен соң қайта алып кетеді. Кешке сол саябақ немесе қымбат кафелерден ішіп – жейді. Жақсы киінеді. Қымбат телефон сыйға тартқан. Әрине мұның бәрі жәйдан – жәй емес. Енді оған Назима да кеткісі кеп жүр. Бұл Бануға айтпаса да белгілі. Өйткені телефонға жармасып екеуінің өсегі бітпейді. Арасында тың – тыңдап қойып, әңгіменің өзегі төсекте екенін түсінеді. Демек, Әселдің асығы алшысынан түсіп тұр. Өйткені, аузынан тастамай жүретін дядкасына қол жеткізген. Бірақ оны кім біліп жатыр, ауыл алыста қалада ағайын, туыс жоқ. Бір сөзбен айтқанда Әй, дейтін әже Қой, дейтін қожа жоқ. Не істесе де өз еркі. Оның үстіне соңғы кезде қыз бол болма, жігітерге бәрі – бір үйлене салады деген түйсік миына ұялап алған. Несін жасырады тіпті жігіттердің өздері сайттарда солай жазып отырады. Қысқасы қазіргі жастар үшін ең бастысы сезім, махаббат болса болғаны, үйлене салады. Ал қыздық деп қақсайтындар олар сол баяғы ауылда қалған ағайындар. Егер де қазіргі көзбен қарасаң олар артта қалып кеткен қазақтар. Шынымен де солай ғой дейді. Қыздық түгілі қазақшасын білмейтін қалалық қыздардың да мал жаны аман ғой. Тіпті, ауыл қыздарынан ақылды, сұлу боп келеді. Сосын мұның ең жақсы тұстары да өте көп. Бастысы ақшаң, көлігің, үйің болады. Ол болса жігіт деген жүгірмегің төрт аяқтап өздері алдыңа келеді. Міне осының бәрін ой елегінен өткізіп жүрген Бану Сәуле құрбысымен ашық әңгімеге көшкен. Себебі, оңаша бөлмеде екеуі ғана. Ал Назиманы Әселдің дядкасы кешкі асқа шақырған. Ол сонда кеткен.

– Мен жүрегім жаралы қызбын, деп сөз бастаған Сәуле тоқтамастан сөйледі. Тіпті көп сөйледі. Сөйлемей қайтсін бір жігітке өлердей ғашық боп барын сыйлап, соңында айрылып қалғаны бар. Әттең өкініш өртеген өзегі өксікке толып тұр. Оған кінәлі осында оқитын Арсен деген жылпос жігіт. Биыл бітіруші курс дейді. Ал Арсен дегенге елең ете қалған Банудың тұла бойы мұздап сала берді. Өйткені ол Арсенді бұлда таниды. Өзі өте сымбатты, ұзын бойлы жігіт. Сырт көзге жігіт сұлтаны дерсің. Ақшасы да жоқ емес, қымбат көліктермен келеді. Міне, сол Арсен бір кездері мұны да кафеге шақырған. Ол кезде жаңа келген кезі ғой қорқақтап бармай қалған. Бірақ сол Арсен жайлы басқа қыздан да естігенде өз – өзіне сенбеген. Өйткені, ол махаббатқа тұрақсыз көрсеқызар жігіт. Осы Универдің қыздарына қырғидай тиіп жүрген жігіт. Ол үшін маңыздысы төсек қана. Сүйем – күйем деп алдап соғып өте шығатыны бар дейді. Ал мына бейбақ Сәуле де соның құрбандарының бірі. Әлі де сүйемін деп езіліп отыр. Бірақ уақыт емші деп қояды, жан жарам да жазылар дейді. Қысқасы бұл әңгімеден түйгені мынау болды. Енді Сәулеге де бәрібір. Әселге ұқсап ақшалы дядкалар ұсыныс жасаса қарсы емес. Етегіне жармасып жүре бермек. Сонда Банудың жалғыз өзі ғана қалады. Демек кеш қалуға болмайды, қадірің барда қамданғаның жөн, жігіт табылса кет әрі емеспін деп шешкен. Оның үстіне бұл қалада сондай сөз салғанның бәрі бай. Тіпті бірінен бірі өткен бай. Ақшаның бәрі осында ма екен дерсің. Сонау тәулігі жүз мыңнан миллионға дейін барады деген қонақ үйлерді естігенде аузы айқарадай ашылған. Ол рас енді. Мұнда көк қағазды уыстап шашатындар жетерлік. Бірақ сондай байлардың өзін емес ұлын құрықтасам дейді. Бұл тек қана мына екеуінің емес осындағы барлық қыздың арманы. Қысқасы ой үстінде көп жүрген Бану бір күндері өзі ұнатқан жігітке жолықты. Бұл мамырдың соңы бірінші курсты тамамдап үйге қайтқалы жүрген кез. Енді мұның алдында өзі үшін үлкен бір проблема тұрды. Ол шешесін қалайда көндіріп, осы қалада қалып жұмысқа тұру. Мұнысы өзіне дұрыс сияқты. Өйткені ауылға барғанда не істейді, босқа жүреді. Бірақ оған шешесі көне ме?! Егер шешесі көнбей ауылға қайтса онда сөзімен сымбаты жарасып сезімі ояна бастаған мына Ерланнан айрылуы керек. Әрине үш ай деген зу етіп өте шығары сөзсіз. Бірақ сол үш ай бойы Ерлан мұны күтіп жүре ме. Кеше ғана сүйем ғой жаным осында қалшы деп қос қолын ұсынғаны бар. Ал енді кетіп көр, қимай тұр. Міне бұл махаббаттың бастауы. Мұнымен ауылға жеткен соң үш ай үш жылдай созылары анық . Өйткені бұл жігітті өзі де сүйеді. Бірақ амалы жоқ. Ауылдағы анасы қарсы тұрды.

– Оқуың біткеннен қайт, сені сағындым ғой қызым деп телефоннан жеткен ана дауысы жүрегін езіп жіберді. Оның үстіне сонау қаңтардан бері көрмеген анасын өзі де қатты сағынған. Осылайша анамен ауылға деген сағынышы қосылып анашым күт мені деп қол бұлғап қала берді …

3 – бөлім

Анасына үш ай көзді ашып жұмғанша өте шықты. Ал Бану үшін үш ай үш жылға созылды. Тіпті күн санап жүріп тамыздың соңын әрең келтірді. Оқуы басталуға апта қалғанда арқаланып алып қалаға ұшты. Ұшпай қайтсін телефонда сөйлесіп жүрген жігітке өлердей ғашық болды. Қолына бір құшақ гүл ұстап вокзалда тұрғанын көргенде тіпті де есі кетті.

– Жаным менің! Мен сендікпін сен мендіксің. Енді бізді ешкімде ажырата алмайды, деп көлік тізгіндеген жігіттің қойнына тығыла берді. Қысқасы махаббатқа масайрап тәтті қиялдарға барып қайтты. Осылайша қос көзіне Ерланнан басқа ешкім көрінбеді. Сымбатты ғой сымбатты, өйткені, бұл менің ғана падишахым дейтін болды. Тіпті басқа қыздармен көрсе құрақ ұшып қызғанатынды шығарды. Соңында Универдің жатақханасын тастап Ерланның пәтеріне ауысты. Енді мұның соңы белгілі ғой тал бойын өртеген ыстық құшағына құлады. Сонан соң он сегіз жыл сақтаған бұйымтайынан бір түнде айрылды. Сонда ғана аяғын шалыс басып мүлт кеткенін түсінді. Өйткені арадан екі ай өтпестен падишахы болған Ерлан өзгеріп сала берді. Тіпті пәтерге келмей қойды. Қысқасы іс бітті қу кеттінің кебін кигізді. Міне, бай баласын аңсаған ауылдық қыз абыройынан осылай айрылды. Ал үш айдан соң басы салбырап бұрынғы жатақханасына қайта келді. Енді мұның өмір жолы бұрынғысынан да шиеленісе түсті. Ерланға ерегіскен күй танытып басқа жігітпен жүріп көрді. Бірақ онымен де көпке бармады. Өйткені сезім құрғырды сезіне алмады. Содан махаббатсыз дүние бос екен соңында Сәулеге соқтықты.

Ал Сәуленің тағдыры бөлек әңгіме. Ол бейбақтың Арсеннен алданып қалғаны бар. Бұл бейбақ Ерланнан қалды. Тіпті мұны осындағыларлың біразы біледі. Сырт көзге сынай қарағанмен ешкім беттеріне басып айтпайды. Айтпайтын да себебі бар. Мына жиырма бірінші ғасырда ол сынайтындай нәрсе емес. Тіпті мектептен құрып келгендердің де мал жаны аман, ел қатарлы оқып жатыр. Әсіресе қалалық курстастары. Кеттік те кеттік деп қатарына қосып алған. Әрине ауылдық қыздар барғысы келмейді. Бірақ бармасқа амалы жоқ. Ауылбайка мәмбетка деп бетке басады. Осылайша ауылмен қалалық боп манкурткамен мәмбетка боп қақ бөлінеді. Мына Астананың қысымен қатар өмірі де қатал. Өйткені бұл топта қалалықтар басым. Сонан болар олардың ығына жығылғаннан басқа жол жоқ. Міне бүгінде сол, қыстың аязына қарамай қаланы қыдыруға шыққан. Бұл желтоқсанның қақ ортасы. Күн қағаған аяз. Бас аяғы он шақты қыз көше кезіп жүр. Коньки тебеміз дейді. Ал мына Бану коньки көріп пе, қалқалап барып мұрттай ұшып құлап түсті. Оң жақ тізесі шым деп қатты ауырып тұр. Сүйретіліп шетке шықты. Ақсаңдап жүре алмай келеді. Ал киім ауыстырар жерге дейін әлі біраз бар. Енді мына аяқпен жатақанаға жетуді айт. Күтпеген жерден бір кісі көмектесе кетті. Аяғымен әуреге түскен Бану көз салып қараған да жоқ. Әйтеуір бір жанашыр мұсылман екені анық. Сүйемелдеп кеп қан шыққан тізесіне үңілді.

– Қарындас! Сізге медициналық көмек керек, қаны шығып тұр деп емпілдей жөнелді. Сонда ғана Бану көз салды. Жас шамасы қырықтың үстіндегі жігіт ағасы екен. Киімін ауыстыруға көмектесіп конькиін шешіп өз аяқ киімін кигізді. Сонан соң қолтықтай жүріп қымбат көлігіне отырғызып емханаға тартты. Қызықтың қызыға сол емханада болды. Мына кісіні көрген дәрігерлер құстай ұшып аяғын әп – сәтте рентгенге түсірді. Сонан соң кеп отчёт берді.

– Сынған да шыққан да емес, тек тізедегі етке аздап зақым келген. Қорқатындай ештеңе жоқ. Қаласаңыз ертең де әкеліңіз сіздің қарындасыңыз үшін бәріне дайынбыз деп қол қусырып шығарып салды. Мұны көргенде Банудан ес кетті. Айтқандай "дядка" дегенің осылар болса керек деп топшылады. Қысқасы сол күні ақ ағасымен номер алмасты. Осылайша ойда жоқта басына бақ қонды. Өйткені сол емханаға ертесіне де барды. Әрине бейтаныс ағасы апарды. Онан шығып қымбат рестораннан тамақ жеді. Ал арадан апта өткенде дядкасының құшағында түнеді. Сол түннен бастап бәрі де өзгерді. Бәрі өз орнына келгендей болды. Сонан кездесу жиіледі. Ыстық құшақтар айқара ашылып қайта жабылды. Сүйісіп жатып сырласу басталды.

– Ұнайсың жаным дейді ағасы көзін қадап.

– Сізде ұнайсыз дейді қарындасы қиылып. Осылайша сөйлесе келе жаңа жылға Астанада қалатын боп келісті. Бұл енді Банудың алғашқы дядкасы болды. Сөйтіп, жүріп екінші курсты ойдағыдай аяқтады. Өйткені барлық мәселені осы дядкасы арқылы шешіп отырды. Қысқасы қалтасы томпайып шыға келді. Қалалық қыз боп қатарға қосылды. Қымбат киімнен бастап жүргізуші куәлігіне дейін әперді. Тіпті он күнге шет елге жүр деп ұсыныс жасап үлгірді. Бірақ келесі оқу жылынан бастап басы салбырап тағы да жалғыз қалды. Себебі дипломат дядкасы шет ел асты. Жұмысы жоғарылап Монголияға кетті.

4 – бөлім

Ағасымен бірге Банудың да күйі кетті. Өйткені бұрынғыдай арқа сүйер адамы жоқ, жалғыз қалған. Оның үстіне жақын құрбысы Сәуле де өз теңін тапқалы қашан. Теңі деп теңі емес өзінен әлдеқайда үлкен жігіт. Бақандай 14 жасқа үлкен. Бірақ жұптары жарасып жүр. Жағдайы да біршама жақсарып қалған. Тек оқуымды күтіп жүрмін дейді. Алла қалап осы Универді тәмамдаса, екеуі отау тігуге дайын. Ал Әселдің кеткені қашан, сабақта көргені болмаса оның өмірі де бір арнаға түсіп алған. Тіпті астындағы қымбат көлікті, өзі жүргізетін дәрежеге жеткен. Бануға болса әлі екі жыл бар. Универді бітірем дегенше жалғыз қалуға болмайды. Оның үстіне тез арада қалталы жігіт таппаса өз тобындағы шибөрілерге жем болары анық. Өйткені қымбат киім киіп, қымбат косметика қолданып жүрген Бану қазір сұлулана түскен. Сұлулық дегенің көздің құрты ғой өткенде кеткенде сөз салып тиісіп қалатын боп жүр. Тіпті соңғы кездерде бұл қыз жәй ғана Бану емес Барби Бану деген атқа ие болған. Бұл сөзге сырттай қарсылық жасап менің басқалардан артық жерім жоқ қой дегені болмаса іштей қуанышында шек жоқ. Міне, тап қазір де Бану отырған скамейкаға қипақтай басып екі жігіт жақындап, тиісе бастады.

– Қарындас, танысып қоймадық па?! Атым Нұрсұлтан,– деп қолын созды ұзын бойлы жігіт.

– Менің атым Бану, – деп орнынан тұрды біздің қыз. Сөйлегендері таза қазақша демек өзім сияқты алыс провинциядан келген жігіт деп топшылады. Қысқасы осы жігітпен сөзі жараса кетті. Сұраса келе ойынан жаңылмағаны белгілі болды. Бұл да ауылда туып ауылда өскен жігіт екен. Өзімен түйдей құрдас, сөзге тым шебер. Жаста болса тойларда жүретін тамада екен. Өзі сымбатты, түр десе түрі бой десе бойы бар. Тек ағасы сияқты ақшасы жоқ, бір кемшілігі сол ғана. Түптеп келгенде біздің Бану үшінші курсты осы жігітпен бастады. Екеуінің жұптары жазылмай көп жүрді, көп қыдырды. Алайда ақшаның жетпеуі Барби қызды ағасына қарап жетелей берді. Өстіп жүргенде бір күні белгісіз номерден қоңырау келіп:

– Қалайсың, жаным, – деген жылы сөзді естіді.

Мына дауысты жазбай таныған Бану айқайға басты.

– Бәрі жақсы бәрі, өзіңіз қалайсыз, қайдасыз, келдіңіз ба? деген сұрақтарды үйіп – төгіп арадан көп өтпей таксиге отырды. Осылайша жігіт Нұрсұлтан шетте қалды. Ал сағынышын арқалаған Бану дипломат ағасына жетті. Бірақ қыз қуанышы ұзаққа созылмады. Өйткені бары жоғы қырық күндік демалысқа келген ағасы шет елдегі жұмысына жол тартты. Ал тұрақсыз Банудан көңілі қалған Нұрсұлтан бас тартты. Кешірім сұрап қайта баруды Бану да жөн санамады. Қысқасы екі айдан соң басы салбырап тағы да жалғыз қалды. Міне, осыдан соң бүлдіршіндей сұлу қыз өз тағдырын тартысқа салып, көптен бері қылқылдап жүрген тағы бір ағасын құрықтауды ойлады. Өзінің адам қызығар жері болмасада қалтасы қалың бай кісі. Айтқаныма көнсең аспаннан ақша жаудырам сұлуым деп бірнеше рет айтқаны бар-ды, елеңдеп соны іздей бастады. Бірақ Астанадай алып шаһарда оны табу оңайға түспесі анық. Әйтеуір осы Универ маңында көп көруші едім, демек жұмысы жақын жерде болғаны ғой деп бір күні кешкілік сондағы көлік тұрағына келді. Дегенмен "қотыр атқа соқыр ат үйір" дегендей екі күннен соң дәу қара Djeepтен шикі сары басын қылтитты. Содан соң Бануды көріп безілдей бастады.