Anne Frank'ın Hatıra Defteri

Anne Frank

Anne Frank’ın Hatıra Defteri

Anne Frank,

12 Haziran 1929’da Almanya’nın Frankfurt şehrinde doğdu. Yahudi kökenli Alman-Hollandalı yazardır. Nazilerin Almanya’yı kontrol altına almasıyla dört buçuk yaşındayken ailesiyle birlikte, hayatının çoğunu geçireceği Amsterdam’a taşındı. Alman vatandaşı olarak doğdu, 1941’de vatandaşlığını kaybetti. Mayıs 1940’ta Almanların Hollanda’yı işgaliyle Amsterdam’da kapana kısıldı. Temmuz 1942’de Yahudilere yapılan zulüm arttığı için ailesiyle birlikte evlerindeki kütüphanenin arkasında gizli bir odaya saklandı. Ağustos 1944’te ailenin Gestapo tarafından tutuklanmasına kadar geçen sürede, doğum günü hediyesi olan günlüğüne düzenli olarak yaşadıklarını yazdı. Aile tutuklanınca Nazi toplama kamplarına gönderildi. Ekim veya Kasım 1944’te ablası Margot ile Auschwitz’ten Bergen-Belsen toplama kampına gönderildi. Birkaç ay sonra burada, 1945 yılında hayata gözlerini yumdu. Resmî ölüm tarihi 31 Mart olarak belirlenmiştir ancak 2015’te Anne Frank’ın evinde yapılan araştırmalar, Şubat’ta ölmüş olabileceği ihtimalini doğurmuştur.

Babası Otto Frank ailenin savaştan kurtulan tek üyesidir. Amsterdam’a döndüğünde kızının günlüğünün sekreteri Miep Gies tarafından muhafaza edildiğini öğrenmiş ve 1947’de günlüğünü yayımlatmıştır. Günlük 1952’de The Diary of a Young Girl (

Bir Genç Kızın Günlüğü

) adıyla İngilizceye çevrildi. Günümüzde yetmişin üzerinde farklı dilde yayımlanmıştır.

Merve Sultan Vural,

1997 yılnda Ankara’da doğdu. Pamukkale Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu. Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (Denizli), Atatürk Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Denizli), Amerikan Kültür Derneği Dil Okulları (Ankara) kurumlarında İngilizce öğretmenliği yaptı. İngilizce-Türkçe dillerinde karşılıklı olarak kitap çevirileri yapmaktadır.

12 Haziran 1942

Hiç kimseye içimi dökemediğim için sana yazıyorum. Umarım sana her şeyimi anlatabilirim ve umarım benim için teselli ve destek kaynağı olursun.

28 Eylül 1942 (Not)

Şimdiye kadar senin ve düzenli olarak yazdığım Kitty’nin çok desteğini gördüm. Bu şekilde günlük tutmak çok güzel. Buraya yazacağım daha birçok anı iple çekiyorum. Seni yanımdan ayırmadığım için öyle mutluyum ki!

14 Haziran 1942, Pazar

Seni aldığım, yani masanın üzerinde gördüğüm andan başlayacağım. (Aslında satın alınırken ben de gitmiştim ama bu sayılmaz.)

12 Haziran Cuma günü saat altıda uyandım. Doğum günümde geç kalkacak değildim elbet. Kalktım kalkmasına ama saat çok erken olduğu için azar işitmekten korktum ve yediye çeyrek kalaya kadar odamdan çıkmadım. İçim içime sığmıyordu. Vakit gelince bir hışımla yemek odasına gittim. Kedim Moortje bacaklarıma sürtünerek karşıladı beni.

Saat yediyi geçtiğinde annemle babamın yanında biraz vakit geçirdim, oradan da hediyelerimi açmak için salona geçtim. Odada ilk gözüme çarpan sen olmuştun, belki de en güzel hediyelerimden biriydin. Sonra bir buket gül, birkaç şakayık, birkaç tane de saksılara konacak cinsten çiçek gördüm. Babam ve annem birçok hediye almıştı: mavi bir bluz, bir oyun, tadı şarabı andıran bir şişe üzüm suyu (neticede şarap da üzüm suyundan yapılır), sonra bir yapboz, bir kutu yüz kremi, 2.50 gulden ve iki tane kitap almam için bir hediye çeki… Tam bitti derken

Camera Obscura

adında bir kitap armağan edildi ama bu kitabın aynısı Margot’ta olduğu için benimkini başka bir şeyle değiştirdim. Masanın üzerinde kendi ellerimle yaptığım kurabiyeler (bu konuda çok iddialıyımdır), annemin yaptığı tatlılar ile çilekli turta duruyordu. Büyükannem tam zamanında bir mektup göndermişti, tabii bu bir tesadüftü.

Daha sonra Hanneli beni almaya geldi ve birlikte okula gittik. Teneffüste öğretmenlerime ve sınıf arkadaşlarıma kurabiye dağıttım. Ardından tekrar çalışmaya başladık. Sınıfın geri kalanıyla birlikte jimnastiğe gittiğim için saat beşe kadar eve varamadım. (Omuzlarım ve bacaklarım çok narin olduğu için kolay kolay oraya gitmeme izin verilmez.) Doğum günüm olduğu için sınıf arkadaşlarım bir oyun seçmemi istedi. Ben de voleybol oynamak istedim. Daha sonra hepsi etrafımda halka oluşturup dans ettiler ve “Doğum Günün Kutlu Olsun” şarkısını söylediler. Sanne Ledermann ve aynı sınıfta olduğum arkadaşlarım Ilse Wagner, Hanneli Goslar ve Jacqueline van Maarsen de oradaydı. Hanneli ve Sanne eskiden en iyi iki arkadaşımdı. Bizi birlikte gören insanlar “Anne, Hanne, Sanne değil mi onlar?” derdi. Jacqueline van Maarsen ile Yahudi Lisesine başladığım zamanlarda tanıştım, şimdi o benim en iyi arkadaşım. Ilse de Hanneli’nin en iyi arkadaşı. Sanne’nin okulu bizimkinden farklı olduğu için onun arkadaşları orada.

“

Hollanda Efsaneleri ve Masalları

” adında çok güzel bir kitap aldım ama yanlışlıkla serinin ikinci kısmını almışlar, ben de onu birinciyle değiştirmek zorunda kaldım. Helena teyze yeni bir yapboz, Stephanie teyze şirin mi şirin bir broş, Leny teyze ise “

Daisy’nin Dağ’a Yolculuğu

” adlı güzel bir kitap verdi.

Bu sabah küvette uzanırken Rin Tin Tin gibi bir köpeğim olsa ne harika olurdu diye düşündüm. Ona Rin Tin Tin ismini verirdim ben de. Okula giderken onu da yanıma alırdım, bekçinin yanında beklerdi beni ya da hava güzel olduğunda bisiklet barakasında dururdu.

15 Haziran 1942, Pazartesi

Pazar günü öğleden sonra doğum günümü kutladık. Sınıf arkadaşlarım Rin Tin Tin filmine bayıldı. İki broş, bir tane kitap ayracı ve iki kitap daha aldım. İlk olarak okulum ve sınıfım ile ilgili şeyler anlatacağım. Önce öğrencilerden başlıyorum.

Betty Bloemendaal, fakir birine benziyor. Bence kesin öyle. Hiçbirimizin nerede olduğunu bilmediği Batı Amsterdam’da, adı sanı duyulmamış bir mahallede kalıyor. Dersleri çok iyi ama zeki olduğu için değil, çok çalıştığı için. Bir de çok sessiz bir kız.

Çoğu kişi Jacqueline van Maarsen’in en iyi arkadaşım olduğunu sanır ama benim hiç gerçek bir arkadaşım olmadı. Başta Jacque’ın gerçek arkadaşım olduğunu düşünmüştüm ama sonu pek öyle olmadı.

D.Q. sürekli bir şeyleri unutan gergin bir kızdır. Ödevlerini yapmayı unuttuğu zaman, öğretmenler fazladan ödev vererek onu cezalandırır. Kendisi çok kibardır, özellikle de G.Z.’ye karşı…

E.S. çok geveze biri. Birilerine bir şey sorarken durmadan ya saçına dokunuyor ya da düğmesinin üzerinde parmak tıkırdatıyor. Beni sevmediğini duymuştum ama umurumda değil, ben de ona bayılmıyorum.

Henny Mets, yüksek sesle konuşması ve dışarıda oynarken çocuklaşması dışında güler yüzlü ve tatlı bir kız. Ne yazık ki Henny’nin Beppy adında, ona kötü örnek olan, edepsiz ve görgüsüz bir kız arkadaşı var.

J.R. hakkında koca bir kitap çıkarabilirim. Tiksindirici, sinsi, burnu havada, ikiyüzlü ve dedikoducu. Kendini bizim yaşıtımız gibi görmüyor. Jacque’ı da kendine benzetti, ayıp yani! J. çok çabuk alınır, en ufak şeye ağlar, üstüne üstlük şov yaparak millete gösterir bunu. Küçük hanımın her dediği doğru olmak zorunda. Çok zengin ve kendisine yakışmayan çok sayıda harika elbiselerle dolu bir dolabı var. Çok alımlı olduğunu düşünüyor ama ne gezer! İkimiz de birbirimize katlanamıyoruz.

Ilse Wagner, güleç ve iyi bir kızdır ama çok huysuzdur. Hiç durmadan bir şeylerden sızlanabilir ve şikâyet edebilir. Beni çok sever. Tembel olduğu kadar zekidir de.

Hanneli Goslar’ın ya da okulda bilinen ismiyle Lies’in tuhaf bir tarafı var. Genellikle utangaçtır ama evde lafını esirgemez, konuşur. Ona söylediğin her şeyi gider annesine anlatır. Ne düşünürse onu söyler, sözünü sakınmaz. Son zamanlarda onu bir hayli takdir etmeye başladım.

Nannie Van Praag-Sigaar ufak tefek, eğlenceli ve anlayışlı bir kızdır. Bence güzel de bir kız. Oldukça da zekidir. Nannie ile ilgili söylenecek pek bir şey yok.

Eefje de Jong’un müthiş biri olduğunu düşünüyorum. On iki yaşında olmasına rağmen tam bir hanımefendi. Sanki onun bebeğiymişim gibi davranıyor. Ayrıca oldukça yardımsever. Onu severim.

G.Z. sınıftaki en tatlı kızdır. Hoş bir yüz hattı var ama gel gör ki ahmak bir kız. Bu yıl okulu tekrar edeceğini düşünüyorum ama tabii ki de bunu ona söylemem.

Not:

G.Z. okulda kalmayarak beni şaşırttı.

Sınıftaki on iki kız arasında, G.Z.’nin yanında oturan kişi benim.

Erkeklerle ilgili de söylenecek şeyler var. Belki de o kadar çok yoktur…

Maurice Coster, benim hayranlarımdan biri ama sanırsın püsküllü bela.

Sallie Springer, çok fesat birisi ve söylenene göre yemediği nane kalmamış. Yine de hoş ve oldukça eğlenceli biridir.

Emiel Bonevit, G.Z.’nin peşinde koşuyor ama kız bunu umursamıyor. Emiel bayağı sıkıcı biri.

Rob Cohen, önceden bana âşıktı ama şu an ona tahammülüm kalmadı çünkü o rahatsız edici, ikiyüzlü ve yalancı. Kendini dev aynasında gören sümüklünün biri.

Max Van de Velde, Medemblik’ten bir çiftçinin oğlu. Margot’un dediğine göre sevimli bir çocuk.

Herman Koopman da fesattır. Tıpkı Jopie de Beer gibi çapkın ve kız delisi.

Leo Blom, Jopie de Beer’in en yakın dostu. Leo’nun fesatlığı ona da bulaşmış.

Albert de Mesquita, Montessori Okulundan bir sınıf atlayarak geldi. Fazlasıyla zeki biri. Leo Slager da aynı okuldan geldi ama Albert kadar zeki değil.

Ru Stoppelmon, Almelo’dan gelen kısa ve sersem bir çocuk. Bizim okula dönemin ortasında geldi.

C.N. yapılmaması gereken ne varsa yapar.

Jacques Kocernoot, arka sıramızda, C.N.’nin yanında oturuyor. G. ve ben, ona katılarak gülüyoruz.

Harry Schaap, sınıftaki en terbiyeli çocuk ve sevimli de.

Werner Joseph de hoş ama son zamanlarda çok sessiz olduğu için bana sıkıcı geliyor.

Sam Salomon, gecekondu mahallesinden gelen maço erkeklerden biri. Tam bir serseri. (O da hayranım.)

Appie Riem, Ortodoks olmasına rağmen o da az serseri değildir.

20 Haziran 1942, Cumartesi

Günlük tutmak benim gibi biri için çok ilginç bir meşgaleydi. Bunu daha önce bir şeyler karalamadığım için değil, ben de dâhil olmak üzere hiç kimsenin on üç yaşındaki bir kızın içinden geçenleri anlayacağını beklemediğim için söylüyorum. Bu çok da önemli değil. İçimden yazmak geliyor ve içimde gitgide büyüyen şeyleri dökmek istiyorum.

“Kâğıt insandan daha sabırlıdır.” Bu söz bana tıpkı bu günlerde olduğu gibi evde, ellerimi çeneme koymuş otururken biraz bunalımda olduğum zamanları hatırlatıyor. Evde mi kalsam yoksa dışarı mı çıksam diye sıkılarak ilgisizce bekliyordum. En sonunda şu anda olduğum yerde, derin düşüncelere dalmış bir hâlde buldum kendimi. Gerçekten de kâğıt daha sabırlıymış ve ben, gerçek bir dost buluncaya kadar “hatıra defteri” dedikleri bu mağrur defteri kimseye okutmayacağım.

Şimdi bu hatıra defterini tutmamın nedenine gelelim. En baştan başlıyorum: Benim hiç dostum yok.

Daha açık olmak gerekirse kimse on üç yaşında bir kızın koskoca dünyada yalnız olduğuna inanmaz. Yalnız da değilim aslında. Biricik ebeveynlerim ve on altı yaşında bir ablam var. Arkadaşım diyebileceğim otuza yakın insan var etrafımda. Gözlerini benden alamayan ve cep aynalarını kullanarak gözlerinin ucuyla sınıfta bana bakmaya çalışan hayranlarım var. Bir ailem, beni seven teyzelerim ve güzel bir evim var. Gerçek bir dost dışında görünürde her şeyim tastamam. Arkadaşlarımlayken güzel zaman geçirdiğimi düşünüyorum ama günlük hayat dışında fazla bir şey hakkında konuşamıyorum. Onlarla daha samimi olamıyorum ki bu da büyük bir sorun. Belki de güvenemediğim için böyle olması benim hatamdır. Her hâlükârda bu böyle sürüp gidecek. İşte bu yüzden sana yazmaya başladım.

Uzun süredir beklediğim, hayalimdeki kız arkadaşı -çoğu insanın tasvir ettiği gibi- burada anlatmayacağım, onun yerine bu hatıra defterini kız arkadaşım olarak kullanacağım. İsmi de Kitty olacak.

Konuya pat diye başlarsam kimse anlatacağım hikâyeden bir şey anlamayacak. Onun için, hiç sevmesem de hayatımla ilgili bir özet yazmam gerek.

Babam, hayatımda gördüğüm en şahane adamdır. Otuz altı yaşındayken annemle evlenmiş. Annem de o zamanlar yirmi beş yaşındaymış. Ablam Margot 1926’da Almanya’da, Frankfurt’ta dünyaya gelmiş. Ben 12 Haziran 1929’da doğdum. Dört yaşıma kadar Frankfurt’ta yaşadım. Yahudi olduğumuz için babam 1933’te Hollanda’ya göç etti. Orada, reçel üretimi yapan Opekta şirketinde genel müdür oldu. Annem, Edith Frank (Hollander) Eylül ayında babamın yanına, Hollanda’ya gitti. Margot ve beni büyükannemizin yanına, Aechen’e bırakmıştı. Margot da Aralık ayında gitmişti, bense Margot’un doğum günü hediyesi olarak masasında beklediğim şubat ayında…

Az bir zaman sonra Montessori Okulunda anaokuluna başladım ve birinci sınıfa geçene kadar (altı yaşına kadar) orada okudum. Altıncı sınıfa geçtiğimde okul müdiresi olan Bayan Kuperus’un sınıfına seçildim. Sene sonunda çok hüzünlü bir veda gerçekleşti, ikimiz de gözyaşları içindeydik çünkü Margot’un da gittiği Yahudi Lisesine alınmıştım.

Almanya’daki akrabalarımız Hitler’in Yahudi karşıtı kanunlarından çok çektiği için biz de yaşamımızı büyük bir gerginlik içinde sürdürdük. 1938’deki Yahudi Soykırımı’nın ardından, iki dayım da (annemin kardeşleri) Almanya’dan, kendilerini güvende hissettikleri Kuzey Amerika’ya mülteci olarak gitti. Büyük büyükannem bizimle yaşamaya Hollanda’ya geldi. O zamanlar yetmiş üç yaşındaydı.

1940 Mayısı’ndan sonra güzel günler geride kaldı: Önce savaş çıktı, sonra şartlı teslim, sonra da Yahudiler için sorunları beraberinde getiren Almanların gelişi… Özgürlüğümüz, bir dizi Yahudi karşıtı kararnamelerle ciddi ölçüde kısıtlandı. Yahudiler Davud Yıldızı

1

1

  Altı köşeli yıldız (ç.n.)

 takmak zorunda; Yahudilerin bisikletlerini teslim etmesi gerekli; Yahudilerin tramvay kullanmaları yasak; Yahudiler kendilerine ait olsa da arabaya binemez; Yahudiler alışverişlerini saat üçten beşe kadar yapabilir; Yahudiler yalnızca Yahudi berberlerine ve güzellik salonlarına gidebilir; Akşam sekiz ve sabah altı saatleri arasında Yahudilerin dışarı çıkması yasak. Yahudilerin tiyatroya, sinemaya veya eğlence içeren herhangi bir yere gitmelerine izin yok; Yahudiler yüzme havuzuna, tenis kortuna, hokey alanına ya da herhangi bir spor merkezine gidemez; Yahudiler kürek çekmeye de gidemez; toplum içinde spor aktivitesi içeren bir yerde yer alamazlar; Yahudiler akşam sekizden sonra arkadaşlarıyla bahçede oturamaz. Hristiyanların, evlerinde Yahudi ağırlamasına izin verilmez; Yahudiler sadece Yahudi okullarına gidebilir gibi gibi… Onu yapamazsın, bunu yapamazsın ama hayatına devam edebilirsin, öyle mi? Jacque bana hep şöyle derdi: “Artık bir şeyler yapmaya cesaretim kalmadı çünkü onun da yasaklanmasından korkuyorum.”

1941 yazında büyükannem rahatsızlandı ve ameliyat oldu. Bunun için doğum günüm pek kutlama havasında geçmedi. 1940 yazındaki doğum günüm, Hollanda’daki savaş yeni bittiğinden dolayı böyle geçmişti. Büyükannem Ocak 1942’de vefat etti. Onu ne kadar düşündüğümü ve sevdiğimi kimse bilmez. 1942’deki doğum günüm, öncekileri telafi eder cinstendi. Büyükannemin kandili yanı başımızda yanıyordu.

Biz dördümüz çok iyiyiz. Tüm bunlar beni içinde bulunduğum 20 Haziran 1942 tarihine, hatıra defterimin muhteşem açılışına getirdi.

20 Haziran 1942, Cumartesi

Sevgili Kitty,

Şu an burası güzel ve sessiz. Babamla annem dışarı çıktılar. Margot arkadaşlarıyla beraber, Trees’in evine masa tenisi oynamaya gitti. Son zamanlarda ben de masa tenisi oynuyorum. Hatta beş arkadaşımla bir kulüp oluşturduk. İsmini “Küçükayı Eksi İki” koyduk. Çok aptalca bir isim farkındayım ama bu bir hatadan kaynaklanıyor. Kulübümüze özel bir isim koymak istedik. Beş kişi olduğumuz için Küçükayı ismi mantıklı geldi. Küçükayı’nın içinde beş tane yıldız olduğunu sanıyorduk ama Büyükayı’daki gibi yedi tane yıldız varmış. Biz de geri adını değiştirip “Eksi İki” ekledik. Ilse Wagner’ın masa tenisi takımı var. Wagnerlar ne zaman istersek büyük yemek odalarında masa tenisi oynayabileceğimizi söyledi. Biz beş masa tenisçi, özellikle yaz aylarında dondurma yemeyi sevdiğimiz için oyun sonunda soluğu Yahudilerin dondurma yemelerine müsaade edilen Oasis’teki ya da Delphi’deki dondurmacıda alırız. Uzun zamandır dondurma yemek için paraya ihtiyacımız yok çünkü Oasis’teki dükkân o kadar kalabalık ki mutlaka bize dondurma ısmarlayacak tanıdık ve cömert birkaç beyefendiye denk geliyoruz. Bazen de hayranlarımız bize bir hafta yetecek kadar dondurma ısmarlıyor.

Muhtemelen bu yaşta bir kızın hayranlarından bahsetmesine şaşırdın. Maalesef (ya da değil) bu durum okulumuzda önlenemeyecek bir şey. Eğer bir çocuk, beni bisikletle eve bırakmak istemişse ve biraz da laflamışsak bana oracıkta âşık olmama ve benden gözünü bir saniyeliğine ayırma gibi bir ihtimal olamaz. Ondaki bu şevk zamanla azalır çünkü o tutku dolu bakışları görmezden gelirim ve gamsız bir şekilde bisikletimi sürmeye devam ederim. Eğer iş eğlenceli bir hâl alırsa “babasının iznini alarak” peşimden gelen çocuğu görünce, bisikletimi sağ-sol yaparak sürerim. Öyle olunca okul çantam düşer, çocuk bisikletinden iner ve çantamı verir. Sonra da konuyu değiştiririm. Bunlar en masum olanları. Öpmek isteyenler ve koluma girmek isteyenler de oluyor elbet ama kime çattıklarını bilmiyorlar. Öyle bir şey olduğunda bisikletimden inip ya yapmış olduğu yol arkadaşlığını reddederim ya da küçük görülmüş gibi yaparak kendimden emin bir şekilde evine gitmesini söylerim. İşte, dostluğumuzun temelini attık nihayet. Yarın görüşmek üzere.

En iyi arkadaşın, Anne

21 Haziran 1942, Pazar

Sevgili Kitty,

Tüm sınıfın eli ayağına dolaşmış vaziyette. Tabii sebebini soracaksın şimdi. Bugün, yarın sınıftan kimin geçip kimin kaldığının belli olacağı bir toplantı yapılacak. Sınıftakiler sürekli tahmin yürütüyor. G.Z. ve ben,