Falując na wietrze i inne opowiadania

Wydany w 1966 roku zbiór 14 opowiadań Edwarda Stachury – kultowego pisarza i poety. W tym samym roku książka ta uzyskała prestiżową nagrodę literacką Stowarzyszenia Księgarzy Polskich.

Stachura w całej postaci – od prostych zachwytów nad życiem po głęboki smutek i tęsknotę za nieokreślonym. Nieustanna włóczęga, sielskie krajobrazy i malowany słowem krajobraz duszy.

Magia zaklęta w słowach. Refleksyjne opowiadania. Nostalgiczne. Smutne. Samotny – „falujący na wietrze” – taki był Sted. Jego życie to jedna wielka samotność. Włóczy się po brzydkiej komunistycznej Polsce i opisuje ją z ogromną czułością. Czuje się wolny. Zachłystuje się tą wolnością. Widać to niemal w każdym opowiadaniu. Urzekły mnie te liryczne opowieści. Chwilami łza się w oku pojawiała. Mam słabość do Stachury. Przemawiają do mnie jego utwory. Tak wiele mówi o nim ten cytat: „Jeszcze jestem obecny. Jeszcze żyję. Tak, jak umiem żyć. Tak, jak kocham żyć. Z całej duszy z całych sił. Do upadłego. Twardo. Bez reszty, bez iluzji, bez sztuczek, bez maski. Czasami tylko czapkę błazeńską z dzwoneczkami wkładają mi na głowę ci, którym się zdaje, że są mądrzy.”

Omówienie niektórych opowiadań.

– „Poranek” to zapis intensywnych wrażeń sensualnych (czegoś na kształt iluminacji), doznanych o poranku poza miastem, kiedy bohater patrzy na budzące się do nerwowego pośpiechu skupisko życia ludzkiego. Sam tymczasem znajduje się z dala od cywilizacji i oddaje się afirmacji przyrody, co przybiera formę kontemplacji. Spadające liście przypominają o przemijaniu. Zanim jednak spadną ostatnie, „Steda” już tam nie będzie.

– „Płynięcie czasu” to dość podobna opowieść, skupiająca się na nieuchwytnym upływie czasu i chwil, które mogą być niekończącym się pasmem tak zachwytów, jak i monotonii.

– „Strzeżcie mnie, zorze miłe” zawiera typową dla Stachury negację możliwości poznania, podkreśla brak odpowiedzi na proste pytania i nowe wątpliwości wynikające z poprzednich. Wszystko to jednak łączy się z niechęcią do utraty choćby kilku godzin trwania w świecie pełnym tych białych plam, bohater demonstruje niechęć do snu, pojmowanego jako utrata świadomości, a więc namiastka czy też brat śmierci.

– „Parę kieliszków”, to znów eksploracja tematu upływu czasu, podana w sposób bardziej typowy dla Marka Hłaski. Za oknem baru deszcz, w oknie naprzeciwko dziecko (coś na kształt ideału niewinności?), i protagonista Stachury cierpliwie i grzecznie wysłuchujący ludowych mądrości klienteli oraz nieszkodliwego starego bywalca szukającego słuchacza i kompana.

Nota: przytoczone powyżej opinie są cytowane we fragmentach i zostały poddane redakcji.

LISTA OPOWIADAŃ:

1. Poranek

2. Nie zlęknę się

3. Płynięcie czasu

4. Pękały brzozy, śpiewały roztopy

5. Pod Annopolem

6. Los niezłomny

7. Strzeżcie mnie, zorze miłe

8. W polu

9. Parę kieliszków

10. Dzienna jazda pociągiem

11. Falując na wietrze

12. Pragnienie

13. Roraty

14. Czysty opis

Projekt okładki: Justyna Niedzińska.