Kimliyi bəlli olmayan qadınlar

Bunları danışan yerdə birdən məni bərk bir ağlamaq tutdu və mən ucadan hönkürdüm. O isə əlini çiynimə qoyub məni ovutmağa başladı və bütün bunların çox boş şeylər ol-duğuna inandırmağa başladı. O mənim başıma gələn bu ola-yı, özünün onyeddi yaşı olanda, zəng çalıb onu oyatmayan saata görə bakalavr imtahınına gecikməyinə oxşatdı. Sonra isə o mənə, tanışlarının evində birlikdə yaşamağı təklif elədi.

Biz meydanı keçib getməyə başladıq və birdən, elə bi-ləsən, yol çantam büsbütün çəkisizləşdi. Burada da, Lionda-kına oxşayan bir yağış yağmağa başlamışdı, ancaq üz-gözü-mə toxunan yağış damlalarının ağırlığı duyulmurdu, sana-san, onlar da çəkisiz idilər.

Yaşayacağım ev Vinez küçəsinin qurtaracağında idi. İlk günlər mən, Parisdə aza biləcəyimdən qorxduğum üçün, gəzməyə çıxanda özümlə evin adresi və telefon nömrəsi ya-zılmış bir kağız parçası da götürürdüm. Qaldığımız evin otaqları işıqlı rənglə boyanmışdı. Qonaq otağında, demək olar, mebel adına nəsə yox idi. Mirey Maksimoff divarların-dan birini büsbütün kitab şkafı tutan kiçik bir otağın qapısını açdı. Qapının qarşısındakı divarın yanında üstü boz rəngli atlas parça ilə örtülmüş bir divan qoyulmuşdu. Otaqda mə-nim öyrəşdiyim güzgülü paltar dolabı yox idi. Pəncərə hə-yətə açılırdı. O mənim üçün yataq ağları gətirmək istədi, mən isə indilikdə buna gərək olmadığını deyib onu saxla-dım. O, pəncərənin pərdələrini örtüb getdi. Çantamı açma-dan divanın yanına qoydum. Divana uzanmağımla yuxuya getməyim bir oldu. Yuxuya getməzdən öncə, bayırda yağan yağışın səsini eşidirdim və bu səs, elə bil, mənə layla deyirdi. Aradabir yuxudan ayılır, ancaq çox keçmədən, yenidən ya-tırdım. Yuxumda, Sen-Bartelemi enişi ilə yeridiyimi gördüm, və birdən, evimizin sağında yerləşən lazarçılar monastrının divarlarının yoxa çıxdığını görüb bərk təəcübləndim. Divar-dan qalan yalnız açıq alaqapı idi və onun arxasında Troka-dero meydanı görünürdü. Solğun-göy rəngə çalan göy üzü açıq olsa da, yağış yağırdı.

O gündən başlayaraq, bir neçə gün, Mirey Maksimoff məni şəhərdə gəzməyə apardı. Biz Sena çayının üstündəki körpüdən keçib Sen-Jermen-Predə gəzişdik. O öz dostları ilə, “Nyuaj” və “La Malen” kafelərində görüşürdü. Mən onların arasında dinməzcə oturub, danışmağa ürək eləmirdim. Yal-nız qulaq asırdım. Ara-sıra o, evdən mənsiz çıxıb gedirdi və ancaq axşam saat yeddidə qayıdıb gəlirdi; belə günlərimi mən yalqızlıq içində keçirirdim. Ayaqla Bulon meşəliyinə gedirdim. Çox vaxt günəşli bir gün olurdu. Birdən, dalğın ol-duğumdan, başladığını çox gec duyduğum sısqa yağış ya-ğırdı. Sonra yenidən gün çıxır, nəm torpaq qoxuyan Pre-Ka-telan parkının sarımtıl yarpaqlarını oxşamağa başlayırdı. Evə isə qaranlıq düşəndən sonra qayıdırdım. Mən gələcəyi-min necə olacağını düşünəndə olduqca qarışıq-dolaşıq dü-şüncələrə qapılır, bundan bərk sarsılırdım. Gələcəyə gedən yollar mənə bağlı, keçilməz gəlirdi, elə bil, mən hələ də la-zarçıların monastrının keçilməz divarına dirənib qalmışdım. Ancaq mən bu qara-qura düşüncələri başımdan qovmağa ça-lışırdım. Məni bu şəhərdə yeniliklər gözləyirdi. Bulon meşə-sindən Trokadero meydanına gedən prospektlə addımlaya-raq, tez-tez başımı qaldırıb, pəncərələrindən işıq gələn evlərə baxırdım. Gördüyüm hər bir işıqlı pəncərə mənim üçün gə-ləcəyə inam aşılayan bir əlamətə çevrilirdi. Üstündə addım-ladığım torpağın xəzəllə örtülməsinə və yağış yağmasına baxmayaraq, hava elektriklənmişdi. Bu adi bir payız deyildi. Başqa payızlara oxşamırdı və mənim ömrümdə bu payızın ayrıca yeri vardı, daha doğrusu, bu payız mənim ömrümün, onun qalan hissələrindən seçilib-ayrılan, bir parçasına çev-rilmişdi. Mənim indi yaşadığım yerdə payız olmur. Aralıq dənizinin bu balaca liman şəhərində, mənim üçün zaman hə-mişəlik donubdur. Günəş… Burada bütün günlər günəşlidir, tutqun bir gün yoxdur və mən ölənədək bu belə də davam eləyəcəkdir. Son illərdə, çox az getdiyim Parisdə olanda, az qala, o payızı bu şəhərdə keçirdiyimə inanmağım gəlmir. Onda bu şəhərin küçələri, ötüb keçən insanların baxışları, işıqları, daha aydın idi və sehirli bir gizlinliklə dolu idi, mən elə bil, onları yuxuda, ya da uyuşdurucu ilə hallanıb gör-müşdüm. Ya da ola bilsin, mən onda çox gənc olduğumdan, düşdüyüm bu gərginliyin yükünü daşımağa gücüm çatma-dığından, belə bir xəyallarla ömrümü yüngülləşdirməyə ça-lışmışdım. Bir gecəsi, Vinez küçəsindəki gecələdiyim evə qa-yıdanda, binanın alaqapısında: plaş geyinmiş, qarasaçlı bir kişi ilə üz-üzə gəldim. Mən onu Mireylə oturduğumuz Sen-Jermen-de-Predəki kafedə, onun tanışları arasında görmüş-düm. Düşündüm, yəqin o, Mireyi otağın qapısınadək ötürüb geri qayıdır. Yuxarı qalxıb qapının zəngini çaldım. Mireyin qapını açmağı çox uzun çəkdi. O əyninə qalın qırmızı rəngli xalat geyinmişdi, saçları dağınıq idi. Qonaq otağının işığı yanmırdı. O mənə yuxuladığı üçün qapını belə gec açdığını dedi. Mən isə alaqapıda kiminlə qarşılaşdığımı ona deməyə ürək eləmədim. Onun baxışlarında bir yumşaqlıq və xumar-lıq vardı; o, birdən, məni özünə sarı çəkib qucaqladı. Sonra məndən bütün günü nə iş gördüyümü soruşdu, mənim gü-nümü yalqızlıq içində Bulon meşəliyində gəzməklə keçirdi-yimi eşidəndə isə bərk təəcübləndi.

– Sən gərək özünə bir sevgili tapasan, – o, dedi. – Bi-lirsənmi, bu dünyada sevgidən yaxşı heç nə yoxdur.

Mən də elə düşünürdüm, ancaq ona: “bundan da yaxşısı, mənim bir iş tapmağım olardı”, deməyə utanırdım. Mən burada yerləşmək, qalıb işləmək istəyirdim, nə olursa olsun, bir də Liona qayıtmaq istəmirdim. Biz onunla divanda yanaşı oturmuşduq və o hələ də işığı yandırmırdı. Qarşıdakı evdən düşən işıq otağın qaranlığını qovub alaqaranlığa çe-virirdi. Mirey mənim çiyinlərimi qucaqlamışdı, onun xalatı-nın qayışı açılmışdı. Ondan məstedici, ədviyyat qoxusuna oxşar bir ətir gəlirdi. Mən ona ürəyimdəkiləri açıb demək is-təsəm də, susurdum. Bizim burada yaşadığımızı heç kim bil-mirdi. Biz bu otaqda oğurluqca yaşayırdıq. Bildiyimə görə, Mirey Maksimoff qıfılı sındırıb, bu otaqda yaşamağa başla-mışdı. Bu məni qorxudurdu. Gərək Liondan çıxıb getmə-yəydim. Mən bu boş qonaq otağında özümə yer tapa bilmir-dim. Burada çoxdandı kimsə yaşamırdı və buraya dadanan oğrular evin bütün mebellərini daşıyıb aparmışdılar. Mirey mənim düşüncələrimdən duyuq düşübmüş kimi, nədən belə qayğılı olduğumu soruşdu. Onda mən dediyim sözləri öl-çüb-biçərək, düşüncələrimi ona çatdırmağa çalışdım. Onun məni öz yanına çağırıb belə istiqanlıqla qarşılaması ürəyige-nişlikdir, ancaq mən burada özümü çağrılmamış qonaq kimi hiss eləyirəm. Mən boş yerə Liondan çıxıb getməklə öz hə-yatımı onsuz da heç nədən mürəkkəbləşdirmişəm, indi də onun çiyninə bir yük kimi düşmək istəmirəm. O bu evin yi-yələrinə məni buraya buraxdığını deyibmi? O barı özü bu evin yiyələri ilə tanışdırmı? Düzünü desəm, mən bizim bu-rada yaşamağımızın qanuni olmasına inanmıram; qorxuram, günlərin birində ev yiyələri gəlib çıxsınlar və bizi buradan çölə tullasınlar! O, qəh-qəhə çəkib güldü. Sonra isə özünün pilə kimi yumşaq səsi ilə və həsəd apardığım bir soyuqqan-lıq və saymazyanalıqla danışmağa başlayıb, mənim qorxu-mu bir andaca dağıtdı. Deməsinə görə, ev yiyəsi onun çox-dankı bacılığıdır. Biraz dəymədüşər xasiyyətli bu xanım var-lı bir xəz alverçisinə ərə gedib, indi buralarda deyildir. İşin biraz da dərinliyini bilmək istəsəm, o, Mirey Maksimoff da ötən çağlarda evdən qaçıb Parisə gəlmişdi. Bordoda qatara minib Parisə gəlib çıxmışdı. Parisdə heç kimi tanımayan Mi-rey onda elə mən yaşda imiş. Buradakı Latın məhəlləsindəki bir qonaq evində otaq kirələyibmiş və oxuduğu bir elan üz-rə, bu qadının ərinin dükanında satıcı kimi işə düzəlməyə gələndə onunla tanış olubmuş. Bu qadının çox xoşuna gəl-diyindən o, Mireylə bacılıq olmuş, onu öz dostlarının yığın-caqlarına aparmağa başlamış və Mirey elə bu yığıncaqların birində gələcək əri Eddi ilə tanış olmuşdu. Bazar günlərində bu xanım bütün dostlarını özünün bahalı amerikan maşınına yığıb Monfor-lAmoriyə və Dovilə apararmış. Çox gözəl və əyləncəli günlər keçirərmişlər. Ona görə də, burada yaşa-maqla bağlı mənim qarğaşam yersizdir. O qadın bilsəydi, özü böyük sevinclə, evini qalmaq üçün Mireyə verərdi. Da-nışığın bu yerində ürəklənib öz gələcək taleyimin necə ola-cağı ilə bağlı qorxduğumu ona söylədim. Mən işləmədən Pa-risdə necə yaşayacağam? O bir dəqiqəyəcən dinməzcə mənə baxdı, sonra isə dedi:

– Bilirsənmi, mən də Parisə gəldiyim ilk çağlar bərk qorxurdum. Ancaq geci-tezi bu işlər yoluna qoyulur. Sən in-di bütün gələcək ömrünün hələ qabaqda olduğunun necə bir xoşbəxtlik olduğunu yetərincə anlaya bilmirsən. Sonrası, mən də sənə kömək eləyəcəyəm. Mənim Parisdə tanışlarım çoxdur. Burada işlərin düz gətirməsə, onda mənimlə İspani-yaya gedərik.

Onun bu sözləri mənə toxtaqlıq gətirdi. Mireyin mə-nim yaxşılığımı istədiyini duydum. Demək, ona güvənmək olar və mənim gələcək ömrüm gözəl olacaqdır. Bir dəfə ax-şam biz onunla teatra getdik, son günlər orada çox gözəl rol oynadığı deyilən Paskal adlı qızın adını eşidib, elə buna görə də, onun oyununa baxmağa getmişdik. Pyesdə baş verən olaylar, yazarın özündən uydurduğu bir ölkədə yerləşən qəsrdə, bizim günlərdə baş verir: toplumda çox yüksək möv-qe yiyəsi olan bir neçə insan, gözlənilmədən, qar çovğunun düşüb burada daldalanmalı olurlar. Onların hamısı ağ yaxa-lıqlı qara atlasdan tikilmiş paltar geyinmişdilər; qadınlar sa-rayda qulluq eləyən gənc oğlanlara, kişilər isə saray əyanla-rına oxşayırdılar. Tamaşanın gedişi boyunca klavesində ça-lınan həzin musiqi səsi eşidilirdi. Çox qədim mebellə bəzə-dilmiş geniş salonda qəndillərdə şamlar yanırdı, künclərdə hörümçəklərin qurduğu tor görünürdü, ancaq burada tele-fon da vardı və qonaqlar özlərini yüksək cəməiyyətə xas olan mədəni bir tərzdə aparırdılar: siqaret çəkir, viski içir və gözəl sözlər danışırdılar. Tamaşadan çıxanda bayırda çiskin yağış çiləyirdi. Mirey Maksimoffla mən onun dostlarından birinin maşınına oturub restorana getdik; orada bizi Mireyin tanışları gözləyirdilər, gecənin sonunda isə teatrda oyununa baxdığımız Paskal deyilən qız da gəlib çıxdı. O buraya, uca-boylu, qırx yaşlarında, sarışın pırpız saçlı bir kişi ilə birgə gəlmişdi. Bu kişi kinorejissor idi və onun donuq üzü skletin kəllə sümüyünü andırırdı. O stol arxasında oturanlara gələ-cək filminin ssenarisindən danışırdı, bu Paskal deyilən ak-trisanı da, öz filminə çəkmək istədiyini deyirdi. Rejissor öz filminin qısa məzmununu danışırdı; ancaq o bu danışığında çoxlu elmi terminlər işlətdiyindən, mən onun nə dediyini yaxşı anlaya bilmirdim. Bu ssenaridə, bir neçə gənc oğlanla qızın ya Portuqaliyanın hansısa dağlıq bölgəsindəki yaylaq evində, yoxsa xizək sürmə kurortundakı qonaq evində, ya-xud da deyəsən, bir burqund qəsrində, başlarına gələn olay-lardan danışılırdı; buradakı qadınların hamısı çox gözəl, ki-şilərin hamısı isə olduqca ağıllıdır və olayların gedişində on-lar sevdikləri qızları öz aralarında dəyiş-düyüş eləyirlər, re-jissor öz danışığında baş verənləri necəsə: “həndəsi fiqurla-rın fəzadakı yerdəyişməsinə bənzədirdi”. Mən Mirey Mak-simoffun yanında oturmuşdum; mənə elə gəlir, heç o da re-jissorun dediklərini yaxşı başa düşmürdü, ancaq oturanlar hamısı böyük bir sayğı ilə rejissorun danışığına qulaq kəsil-mişdilər. Sonra buradan durub, biraz da içmək üçün, başqa bir yerə getməyi qət elədilər; sözün düzü, oturduğumuz yer-lər ya, “Nyuaj”, ya da “La Malen” olardı. Biz yenidən maşı-na doluşduq. Hamı dinməzcə oturmuşdu. Avtomobil yağışlı havada çayın sahili boyunca şütüyürdü. Yan-yörədə görü-nən qırmızı rəngli gecə çıraqları, avtomobil faralarının işıq-ları, duyğularımı oxşayırdı. Paris gecələrini çox sevirdim, onlar mənim gündüz qapıldığım darıxdırıcı düşüncələrimi dağıdıb ürəyimi açırdı. Mən maşından düşüb, təkbaşna hava udmaq, çayın qırağında yalqız gəzmək istəyirdim.

– Yetər, otaq küncündə oturub darıxmağın! – Mirey Maksimoff bunu deyib, məni maşından düşməyə qoymadı.

O gündən başlayaraq Mirey məni hər gecə öz dostla-rının yığıncaqlarına aparmağa başladı. Biz onlarla uzun bir müddətə, gecə yarısınadək, oturardıq, mən isə çox vaxt otur-duğum yerdəcə yuxulamaqdan özümü güclə saxlayardım. Bu yığıncaqlar çox gurultulu keçirdi. Oturduğumuz resto-ranlar bəzək-düzəkli və çox gözəl idilər. Birdən də, tavanı tağlı bir zirzəmidə, şam işıqında axşam yeməyi yeyərdik. Başqa bir restoranda isə, yaxınlığında oturduğumuz buxarı-da qızardılan ətlə şam eləyərdik. Yaraşıqlı şamdanlar. İri və gözəl çərçivəyə salınmış güzgülər. Başımızın üstündəki ta-vanın qaralan tirləri. Buralarda “qadın yayı” deyilən, isti ke-çən payız gecələrində, kafelərin qarşısındakı səkilərdə qo-yulmuş oturacaqlarda oturardıq. Yer dar olduğundan, ya-naşı və biri-birimizə qısılıb oturardıq. Gəzdiyimiz isə, yalnız bu iki küçə olardı: Bernar Palissi və Sen-Benua, elə Mirey Maksimoff da bizi evdən götürən taksiçilərə həmişə bu iki küçədən birinə sürməyi buyurardı. Mirey Maksimoff dost-larının evinə qonaq gedəndə də, məni özü ilə götürərdi. Çox vaxt bazar günləri Monsuri parkının yaxınlığındakı bir ema-latxanaya gedərdik. Orada bizi Braziliya yeməklərinə qonaq eləyərdilər. Otaqda, həmişə eyni sayda, oniki adam olardı. Onlar laqqırtı vurar, qıraqda qoyulmuş patefonda isə, ara vermədən, braziliya musiqisi səslənərdi. Mən, həmişə oldu-ğu kimi, susub oturardım. Qırağa çəkilib, düşüncələrimə dalmaqla vaxtı sovuşdurardım. Çox vaxt isə, bayıra çıxıb ya-xınlıqdakı küçələrdə boş-boşuna gəzişərdim. Oturanların ba-xışlarından yayınaraq, səssizcə, çıxıb getməyə çalışardım. Belə bir yalqızlıq içində, qaranlıqda və təmiz havada gəz-məyi çox sevirdim. Mən öncə Liondan qaçmışdım, indi isə, tanımadığım və bərkdən danışan insanların olduğu yerlərin hamısından qaçırdım; deyəsən, elə mənim bütün ömrüm bu, bitib-tükənməyən qaçaqaçlar içində keçəcəkdi. Ancaq bir şe-yə ürəkdən inanırdım, burada haçansa, ola bilsin, Parisin o biri başında yaşayan və eyni ilə mənim kimi düşünən birisi ilə qarşılaşacağam. Belə gecələrin birində mən Monsuri par-kının yaxınlığındakı bu emalatxanadan çıxıb getdim və ora qayıtmadım. Emalatxanadan çox uzaqlarda da, oradan gələn braziliya musiqisini gur səsi və adamların hay-küyü eşidi-lirdi. Mən Vinez küçəsinə sarı yollanıb, demək olar bütün şə-həri ayaqla keçib getdim. Artıq heç nədən, o sıradan öz gə-ləcəyimin necə olacağından belə qorxmurdum. Yeridikcə kü-çələr və bulvarlar qarşımda bütün genişliyi ilə açılırdı; gecə yarısı bomboş qalan bu yerlərin işıqları mənə, onlar insan-larla qaynaşanda olduğundan, qat-qat parlaq görünürdü. Yarpaqlar titrəşir, əsən külək onları xışıldadırdı. O gecəsi mən heç nə içməmişdim. Evə gəlib çıxanda Mireyin artıq çoxdan qayıtdığını öyrəndim. Mənim yoxa çıxmağıma görə o, bərk həyəcanlanmışdı. O məndən nə üçün gözlənilmədən, heç kimə demədən çıxıb getdiyimi soruşdu. Mən özümü yaxşı hiss eləmədiyimi, buna görə də biraz hava almaq üçün çıxıb getdiyimi dedim. Ona, bu yığıncaqdakı insanlardan utandığımı da dedim. Onlar yaşca məndən çox böyük və ağıllıdırlar, mən onların yanında özümü uşaq kimi aparaca-ğımdan çəkinirəm. Onların arasında mənə yer yoxdur. Mən heç öz yerimin harada olduğunu bilmirəm də. Mən burada axtardığım o yeri hələ tapa bilməmişəm. O, böyük bacı sa-yağı, mənim alnımdan öpdü, ancaq mən onun, bu anlarda, sözlərimi ciddiyə almadığını da duydum. Biraz keçmiş o dil-ləndi:

– Mənə elə gəlir, sən biraz özünü itirmisən.

Bazar günlərinin birində o məni Yelisey çöllüyündəki çin restoranına, günorta yeməyinə aparmışdı. İçəri girən ki-mi mən bu yaxınlarda qaldığımız evin alaqapısında qarşı-laşdığım plaşlı kişini gördüm. O bizi gözləyirdi. Onunla bir-gə, boyca ondan da uca, gödəkçə və darboğazlı köynək ge-yinmiş bir kişi də vardı. Mirey Maksimoff mənim tanıdığım kişi ilə öpüşdü. Onun adı ilə soyadını heç cür xatırlaya bil-mirəm. Nəsə, Valterə oxşar bir adı vardı, soyadı isə, italyan-caya oxşayan unutduğum bir sözdü… Onun dostu bizim əli-mizi sıxıb özünü belə tanıtdı: Gi Vensan. Mən sonradan bun-ların heç də onun gerçək adı və soyadı olmadığını öyrən-mişdim; onun sonralar da, mənim yanımda, kəskin duyulan bir qabalıqla adamlara yaxınlaşıb, onlara əl uzadaraq: Gi Vensan deməsini heç cür sindirə bilmirdim. İndi isə artıq onun bu adla qorunduğunu bilirəm və o bu adla tanış oldu-ğu kimsə ilə öz arasında keçilməz bir divar yaratmağa çalı-şırdı. Nədənsə mənə elə gəlir, onu ilk dəfə gördüyüm o gün-kü bazar günündə, mənim əlimi sıxıb öz uydurma adını de-yəndə onun səsində başqalarına qarşı duyulan bu qabalıq yox idi. Məncə, o bu adı necəsə bir ironiya ilə dedi və elə bil, biz ikimiz də, bu adın altında nə isə bir gizlilik olduğunu bi-lirdik.

Gi Vensan divanda mənimlə yanaşı oturmuşdu. Or-talıqda bir susqunluq vardı. Sonra Valter bu səssizliyi poza-raq Mirey Maksimoffa sarı əyilib dedi:

– Bax, sənə danışdığım o Gi deyilən adam budur…

Gi gülümsünüb, Mireylə tanışlığına çox sevindiyini dedi. Mən isə həmişə olduğu kimi, utancaqlığın sıxıntısı için-də idim. Bayaqdan bircə söz də demədən, səssizcə, otur-muşdum. Mənim anladığıma görə, bizimlə qarşı-qarşıya oturmuş bu Mirey Maksimoffun dostu olan kişi lap çoxdan fotoreportyor işləyir və onu tez-tez qorxulu yerlərə göndə-rirlər. O, hansısa bir qaynar nöqtədə yaralanıbmış da. Onlar Gi Vensan ilə, Yelisey çölündəki fotoreportyorların toplan-dığı kafedə tanış olubmuşlar.

Günorta yeməyinin başlanğıcında Gi Vensan da su-surdu. Mirey Maksimoff, aranı qızışdırmaq üçün, onu danı-şığa çəkir, ötəri sorularla onun dilini açmağa çalışırdı. Ancaq o, bu sorulara “hə-yoxla”, qısaca cavablar verməklə yetinir-di. Valter məni barmağı ilə göstərib soruşdu:

– Yaxşı, de görək, bu gənc qızcığaz kimdir?

Gi Vensan çevrilib maraqla mənə baxmağa başladı.

– O, Liondan gəlib. Onun başına çox qəribə və kədərli bir olay gəlib, – bu sözləri deyəndə Mirey Maksimoff sezil-mədən, mənə yüngülcə göz vurdu. Daha sonra o, vaxtı ilə Land bölgəsində özünün başına gəldiyini dediyi: bakalavr imtahanına gecikməklə bağlı hadisəni, mənim adıma çıxıb, oradakılara danışdı. Dediyinə görə, həftənin birinci günü sa-atın zəng çalmaması mənim həyatımı dəyişmişdi. Sözün dü-zünə qalsa, onun beləcə, bizim ömür yolumuzu biri-birinə qatıb qarışdırmasını mən yaxşı qarşıladım, görünür o, bütün bunları məni özünə çox doğma saydığı üçün eləyirdi.

Valter bərkdən güldü.

– Sizinki gətirib, – o, mənə üz tutub dedi. – Taleyiniz sizə acıdığı üçün bu imtahanı verməyinizi istəməyibdir.

Mən özümü itirdim. Mirey Maksimoff məni özümə gətirmək üçün əllərimi ovcunun içinə alıb saxladı.