Бахтнинг олис манзили

Шу гапнинг ўзи менга етиб-ортди. “Ҳаммасидан кечсам кечаманки, шу қизни бир бало қилиб илинтираман”, деган ўй ўтди хаёлимдан ва эру хотин қайтиб келган ҳамон розилигимни билдирдим.

Шундай қилиб, Нормат ака кетди. Мен бўлсам, бир дунё орзуларга берилганимча қолдим.

Аввал яп-янги кийим-бош беришди. Сўнг ҳаммомни кўрсатишди. Бир яйраб чўмилдим, бир яйраб чўмилдим – у ёқ-бу ёғи йўқ. Ўзиям баданимдаги кир бир жойларимда ўрмалаб юрган майда махлуқларга қўшилиб тушиб кетди.

Янги кийимларни кийиб ҳаммомдан чиққанимда, учиб кетгудай шаҳдим бор эди. Кайфиятим чоғлигини айтмасам ҳам бўлаверади. Яна денг, йўлакда анави соҳибжамол билан дуч келиб қолдим, шундоқ ёнгинамдан менга ним табассум инъом этиб ўтиб кетди. Ў-ў, ўлиб қолаёздим. Худди уни биринчи бор кўрганимдагидай юрагим тез уриб кетди.

Ошхона ёнида бизни кутиб олган аёл мен учун ажратилган хонани кўрсатди. У… Яхшиси, келинг, биринчи қаватни ўзим кўрганимча таърифлаб берай.

Ташқаридан киришингиз билан катта залга рўпара бўласиз: эни саккиз-тўққиз метр, бўйига ҳам шунча, қандайдир айлана шаклида. Ҳинд киноларини кўрган бўлсангиз, тасаввур қилаверинг, шуларникига ўхшаб кетади. Ундан иккинчи қаватга зина бор. Тағин, кираверишда чап қўл томонга эшик очилган – бу ошхона. Нормат ака иккаламиз овқатланган жой. Тўғридаги эшикни очсангиз, йўлак келади. Ҳаммом шу ёқда, чамамда, ҳожатхонаям бор. У ерда иккита эшикни кўрдим, бироқ улардан қаёққа кирилади, очиғи, ҳозирча билмайман. Менга беришган хонага ўнг томондаги эшикдан кирилар экан. Уйдаги бошқа хоналар сингари бу ер ҳам алоҳида таъмирланган, оёқ остида чўғдай гилам. Тўрда юмшоқ каравот. Мендай қишлоқ боласига бундан ортиқ яна нима керак? Ўзимни жаннатга тушиб қолгандай ҳис қилдим. Қувончим ичимга сиғмай кетди.

Орадан ярим соатча ўтиб, хонадон аъзолари билан танишув маросими бўлди. Уй бекасининг исми Индирахон экан. Лекин у исмини айтишимни бошданоқ тақиқлади, “Опажон”, деб чақирасиз”, деди табассум билан. Менга нима фарқи бор? Опажон дейманми ёки бошқами, унга ёқса бўлди-да. Шу пайтгача у ёқ-бу ёқни кўрсатиб юрган аёл асли рус экан, ўзбекчани биздан кам билмаскан, исми Соня, бироқ уни уй эгалари Сора деб чақиришаркан. Менинг юрагимга чўғ солган офатижонга эса Нигора деган исм қўйилганига ўн етти йил бўлибди. У танишув маросимида кўринмади. Хонасида бир нима билан шуғулланаяпти, деб қўйишди.

– Элдоржон исмли эрка ўғлимиз бор, – деди Индира опа, менинг ёшимни-ю исмимни, қишлоғимни билиб олганидан сўнг. – У Англияда ўқийди, сиздан бор-йўғи икки ёшгина катта. Бошқа нарсаларни вақт-соати билан билиб олаверасиз. Ҳа, айтиб қўяй, рухсатимизсиз, биронта ортиқча ҳаракат қилмайсиз. Келишдикми?

– Хўп бўлади, – дедим мен итоаткорлик билан.

– Яшанг, – деди Индира опа.

Шу маҳал Нигора хонасидан тушиб келди. У онасининг ёнидаги юмшоқ курсига ўтириб оёқларини чалиштирди ва мафтункор табассум билан менга қаради.

Юрагим ўйнаб кетди. Ҳалигина худди шундай табассумидан энтиккандим. Ундан олдин қиз бола ҳам шундай сулув бўлишини ўйлаб ҳайратга тушган эдим. Аммо унинг кўз қараши бу қадар ўткирлиги етти ухлаб тушимга ҳам кирмаган экан. Бир қарашнинг ўзидаёқ жонингни суғуриб олиб қўя қолади.

Довдираб турганимни пайқади, шекилли, қиз кулиб юборди.

– Ҳов бола! – деди Индира опа ҳам жилмайиб. – Агар қизимга шундай тикилаверсангиз, ҳайдаб юбораман.

Менга энди бошқа гапнинг кераги йўқ эди, ер ёрилмадики, кириб кетмадим. Ўзиям шолғомдай қизариб-бўзариб бошимни эгдим. Бу аҳволимга қизнинг завқи келди, шекилли, қиқирлаб кулиб юборди. Мен баттар ўсал бўлдим. Маҳкам ака ўзининг борлигини билдириб қўйиш учун томоқ қирди, мен ўзим сезмаган ҳолда эшик томон бир-икки қадам ташладим. Очиғи, йигит бўлиб бундай ноқулай аҳволга тушмагандим.

– Қўйинглар, – деди Маҳкам ака, – қишлоқнинг соддагина боласини уялтираверманглар.

Унинг гапи менга бироз таскин бердими, тўхтадим. Хонадан чиқиб кетолмасдим ҳам. Чунки ихтиёрим алла-қачон анави Нигоранинг қўлига ўтиб бўлганди.

– Бугун кечгача, Нодиржон, хонангизга кириб дам олинг, – деди Индира опа эрининг гапидан кейин.

Елкамдан гўё тоғ ағдарилди, чаққон юриб ошхонадан чиқиб кетдим.

Хонамга кириб, талай муддат шифтга термилиб ётдим. Хаёлнинг минг бир кўчасига кириб чиқдим. Кўз ўнгимдан Нигоранинг табассуми кетмайди. Анчагача ўзимга келолмадим. Ҳаяжонимни босай деб каравотдан тушиб, дераза ёнига бордим ва ойнадан ташқарига қараб турдим. Шу маҳал негадир қишлоққа кетгим, кўримсизгина, ғариб кулбамизга кириб, юзимни ёстиққа қўйиб ётгим келди. Ўгирилиб каравотимга қарадим, ҳа, бу жой мен учун жуда юмшоқлик қиларди. Ҳали бу каравотда қанча ётишимни ўйлаб, очиғи, юрагим орқага тортиб кетди.

Тошкентга келганимдан бери бир маза қилиб тўйиб ухласам, дердим. Мана, энди уйқуданам зерикдим. Тезроқ хизматкор аёл келса-ю, менга юмуш буюрса. Аммо ундан ҳадеганда дарак бўлавермади. Ташқарига чиқиб кетолмасам. Чунки рухсатсиз хонани тарк этишим мумкинмас, деб ўйлардим.

Хуллас, амал-тақал билан кунни кеч қилдим. Ўзимча ташқарига чиқиш учун баҳона ўйлай бошлагандим, эшик тақиллаб қолди. Сўнг: “Нодиржон”, деган хизматкор аёлнинг овози эшитилди. Хурсанд бўлиб кетганимдан сакраб турдим, югуриб бориб эшикни очдим.

– Сени Индирахон чақираяпти, – деди у майин товушда, – манавиларни кийиб чиқаркансан.

Шундай дея у қўлидаги жинси шим билан юпқагина кўк футболкани берди.

Мен дарров кийимларни кийиб, ошхонага бордим. Аммо у ерда Индира опа йўқ эди. Ҳовли томонда машинанинг товуши келди. Шу ёққа югурдим. Қарасам, хонадон маликаси қоп-қора чет эл машинаси (“Мерседес”лигини кейинроқ билдим) ичида талтайиб ўтирибди. Машинага бу аёлнинг ўтириши жуда мос тушган, кўрган одамнинг ҳаваси келарди.

– Дарвозани очайми? – сўрадим ёнига бориб.

У тасдиқ маъносида бош силкиди. Дарров амрини бажо келтирдим. Машина кўчага чиққанидан кейин дарвозани ёпдим. Индира опа машина ойнасини тушириб:

– Ёнимга ўтиринг, – деди.

Индамай кетаяпмиз. Менинг бир нарсаларни сўрагим келади-ю, оғиз очишга ийманаман, кўнглига ўтирмайдиган гап айтиб қўймай, деб чўчийман ҳам. Йўл-йўлакай опа менга бир-икки қараб қўйди. Қарашидан пайқашим-ча, мен нимадир дейишим керак. Кошки, шу маҳал тилимга тузукроқ гап кела қолса. Опанинг қарашига маънисиз, қуруққина қараш билан жавоб бериб қўя қолдим.

– Мошина ҳайдашни биласизми? – сўради опа ниҳоят менга тағин нигоҳ ташлаб қўйиб.

– Йўқ, – дедим мен бош чайқаб.

– Чатоқ экан. Ничего, ҳали ўрганиб кетасиз. Нигора ҳайдашни билади-ю, лекин унга кўпам ишонавермайман. Бечора қизим ўқишига таксида бориб келади.

– Нигора ўқийдими? – деб сўрабман ўзим ҳам сезмаган ҳолда.

Опа кулиб қўйди-да:

– Конечно! Юридическийда! Биринчи курс. Ўз кучи билан кирган, – деди фахрланиб.

Мен миямда ҳисоблашга тушиб кетдим. “Агар ўн еттига кирган бўлса, энди мактабни битириши керак. Қандай қилиб ўқишга кирди экан?.. Опа мени лақиллатаётганга ўхшайди. У ўн еттига кирмаган, ёши каттароқ. Кўринишидан ҳечам ўқийдиган қизга ўхшамайди. Пул билан киритган… Айтганча, қизиям менга тикилиб қаради-ку. Лекин ҳеч ким индамади. Қайтанга мени уялтиришди. Мабодо бизнинг қишлоқда бирорта қиз ота-онасининг олдида бегона йигитга шундай қараса борми, сўйиб ташлайди. Буларда бемалолгарчилик экан-да”. Ҳисоб-китобдан бошланган ўй-хаёлларим ўз-ўзидан мана шундай чалкашиб бошқа томонга кетди. Ўйларимни Индира опанинг овози бўлди. Мен унинг нима деганини англаёлмадим. Шу боис:

– А-а? – дедим.

– Хаёл қаёқда? – кесатди Индира опа.

Шу лаҳзада каллам ишлаб кетди.

– Анов мошинга қараб қолибман, – деб олдимизда кетаётган Индира опанинг уловидай ҳашамдор машинани кўрсатдим.

– Кўрдингизми, одамлар тўрт кунда “БМВ”нинг сўнгги моделини миниб юришибди. Ҳаракат қилса, эришади ундан ҳам зўрига. Лекин-чи, гўзалликни яхши кўраркансиз-а, бу, қайсидир томондан, тузук. Интиласиз-да…

У шундай деб гапини чала қолдириб, мен тушунмайдиган тилда қандайдир қўшиқни хиргойи қила бошлади. Бироз хотиржам тортдим ва ойнадан атрофни томоша қилиб кетавердим.

Машина деразалари қорамтир, девори, ўша кезларда нималигига менинг ақлим етмайдиган, аллақандай нарса билан қопланган бино ёнига тўхтади. Кираверишда кўзим пештоқидаги узундан-узун, ярми қизил, ярми яшил рангдаги ҳарфларда ёзилган “Супермаркет Саратон” деган ёзувга тушди. Бунинг дўконлигини айтсам, ҳозир одамлар кулиши мумкин, аммо ўша пайтда, ҳақиқатан ҳам, унинг дўконлигини мен билмасдим. Ичкарига кириб безаклари кўзни қамаштирадиган турли-туман егулик, ичкиликлар ва яна алламбалоларни кўрганимдан кейингина харид учун келганимизни тушундим.

Индира опа пулнинг бетига қарамас экан, кўзига яхши кўринган, кўнгли тусаган нарсаларни нархини сўрамай менинг қўлимдаги саватга солаверди. Ваҳоланки, мен ишлаган бозорда бу нарсаларни арзонга сотиб олса бўларди.

Хуллас, ярим соат ичида учта сумкани тўлдириб, дўкондан чиқиб, орқамизга қайтдик.

Эртаси куни мен майда-чуйда ишлар билан овора бўлдим. Бир-икки марта Нигорага кўзим тушди. У хонасида ўтирарди. Зерикмаганини қаранг! Мен бўлсам ёрилиб ўлардим.

Одам бир жойда ҳафта-ўн кун яшаса кўзи шу жойга ўрганиб қолар экан. Кўрганларим энди мени ҳаяжонлантирмайди, азалдан шу қасрдай ҳовлида яшаб юргандай индамай кетавераман. Фақат Нигорани кўриб қолсам ёки овозини эшитсам ҳали ҳам ичимда титроқ пайдо бўлади, лекин гаплашишга қўрқардим. Мабодо гаплашиб қолсам Индира опа қувиб юборади, деган хавотирим ҳам бор. Гап у берадиган пулда эмас, албатта. Қувса, яна “Ипподром”га бориб мардикорчилик қилиб юравераман. Қайтанга эркин бўламан, хоҳласам ишлайман, хоҳламасам ижара уйда оёғимни узатиб ётаман. Энг ёмони, қувилсам, Индира опанинг қизи – соҳибжамол Нигорани кўриб туришдан маҳрум бўламан.

Уни энди кўрмасдан туролмайдигандайман. Унинг ха-ёли мени буткул ўзига боғлаб олган, ажрасам, ўлиб қоладигандайман, назаримда. Бу нарса кундан-кунга кучайиб бораяпти.

Бора-бора, ўзим сезмаган ҳолда, унинг жамолини кўриб қаноат ҳосил қилмайдиган бўла бошладим. Бошда, зарурат бўлмаса-да, бирон ишни: “Қилайми, қилмайинми?” – деб атай ундан сўрардим. Унинг жавоби эса, доим бир хил: “Билмадим, ойимлардан сўранг”. Дарвоқе, кузатувларимдан аён бўлдики, бу уйдагилар Индира опанинг амрига бўйсунаркан. Эри Маҳкам ака қўғирчоқдай гап. Индира опанинг измидан бир қарич четга чиқмайди.

Эрталаб ишга (дарвоқе, у институтда дарс берар экан. Уни дастлаб кўрганимдаёқ домла бўлса кераг-ов, деб ўйлагандим. Адашмаган эканман) шошаётган бўлса-да, чой ичмай опани кутиб туради. Бошқа масалада-ку, қўяверасиз: “Индирахон, хўп-хўп…”, “Индирахон, шу ишни қилсак қандоқ бўларкан?” “Индирахон, сиз нима дейсиз?” Баъзан унинг гаплари энсамни қотирадики, дод деб юборгим келарди. Қишлоғимизда эркак кишининг хотинини сизлаганини эшитмаганман. Бунисиям майли, аммо ҳожатхонагаям маслаҳат сўраб борса, чизган чизиғидан чиқмаса – бунисини ҳазм қилиш қийин бўларкан. Тўғри, қишлоғимизда ҳам бор бир-иккита хотинининг қулига айланганлар, лекин улар ҳам бунчалик паст кетмайди. Ҳар қалай, кўп ишларни ўз ихтиёрлари билан қилади.

Шунга қарамай, Маҳкам аканинг бир нарсасига қойил қолардим. Уйда ўзининг алоҳида ишхонаси бор эди. Бирикки марта Сора опа ўша хонани тозалаётганида мени чақирган, оғирроқ столни суриб бергандим. Ишонасизми, у ердаги китобларни бирма-бир ўқиб чиқиш у ёқда турсин, санагунча тинка-мадорингиз қуриб кетади. Маҳкам ака ана шу китоблар орасида кунига камида бешолти соат ўтиради. Ўқийди, бир нарсаларни ёзади, шун-чалик берилиб кетадики, хонасига кирганингизни сезмайди. Бундай пайтда уни ҳеч ким, ҳатто Индира опа ҳам безовта қилмасди. Фақат мен бошида билмасдан кириб қолганман. Сора опа роса койиб берган: “Иккинчи бундай қилма, агар Маҳкам ака ишлаётганда уни безовта қилсанг, сени кечиришмайди”, деган.

Чалғидим шекилли. Нигора ҳақида гапираётгандим. Хуллас, уни аста-секин ўзимга ўргатиб олдим. Энди елкасини қисиб, кулимсираб: “Билмадим, ойимдан сўранг”, демайди. Мен билан чиқишади. Куни кеча: “Гулнинг тагини юмшатиб, ундан кейин сув қуйиш керакми ёки сув қуйиб қўйса ҳам бўлаверадми?” – дея сўрадим. Аслида, гулларнинг парвариши билан мен шуғулланмасдим. Сора опадан ортмайди бундай ишлар. Буни Нигора ҳам билади, бироқ бироз ўйланиб турди, сўнг мен билан гаплашгиси келдими: “Сиз нима деб ўйлайсиз?” – деб саволимга савол билан жавоб берди. Гапимиз туппа-тузук қовушиб кетди. Нигорахон билан бир соатдан мўлроқ суҳбатлашдик. Шунинг учун бўлса керак, мана, бугун у мени ўзининг хонасига чақириб турибди. Ичимда шунақа бир ҳаяжон тошиб келяптики, таърифлашга мендай содда қишлоқ боласида забон қани?!

– Мумкинми? – дедим Нигоранинг эшигини биров эшитмайдиган қилиб тақиллатиб, сўнг қия очарканман.

– Бемалол, – деди Нигора юмшоқ курсидан тураркан, – кираверинг.

Унинг хонасидан хушбўй ҳид димоғимга урилди. Шунданми, киришим билан кайфиятим кўтарилди. Кўзимга фақат Нигора кўринди. Хонасидаги қимматбаҳо жиҳозлар ва умримда энди кўриб турган компьютер деган телевизорга ўхшаш нарсага эътибор бермабман ҳам.

– Мана бу ерга ўтиринг, – деди у иккита юмшоқ курсидан бирини кўрсатиб, – сиз билан гаплашгим келди. Зерикиб кетдим. Кўчага чиқишга эринаяпман.

Менга ҳам шу лаҳзада бундан бўлак ҳеч нарса керак эмасди. Умуман, бу уйда мени тутиб турган аслида Нигора! Шу боис, гапи тугар-тугамас, кўрсатган жойига ястаниб ўтириб олдим ва эшикка хавотирланиб қараб:

– Опа билиб қолсалар (тез кунда тошкентча лаҳжада гапиришга кўникиб қолгандим) хафа бўладилар-да, – дедим.

– Хафа бўлмайдилар, ўзим чақирдим дейман, – дея Нигора хавотиримни тарқатди. – Компьютерда ўйин ўйнашни биласизми?

– Нима у компьютер? – деб юборибман содда бўлмасам.

Нигора қиқирлаб кулди ва ёнидаги стол устида турган телевизорга ўхшаш матоҳни кўрсатиб:

– Мана шу компьютер, – деди.

Мен гўл шундаям тилимни тийиб турмай:

– Унда ўйин ўйнаса бўладими? – дедим ажабланиб.

Бу гапимдан ҳам Нигора ҳузур қилиб кулди. Сўнг:

– Бўлмасам-чи, оддий нарса-ку, ўзим ўргатиб қўяман, – дея узун киприкларини пирпиратди.

– Яхши бўларди, – дедим мен, – фақат бу ерда кўп ўтиролмайман-да.

– Дарров ўрганиб оласиз. Лекин ҳозирча компьютерни қўйиб турайлик. Мен ундан ҳам роса зерикканман. Яхшиси, қишлоғингиз ҳақида гапириб беринг. Мен ҳечам қишлоқда бўлмаганман. Тўғри, Бўстонлиққа – дачамизга кетаётганда, кўп қишлоқларнинг ёнидан ўтганмиз.

– Қишлоқ… – дейишим билан тилим тутилди, чунки туйқусдан қишлоғимиз кўз олдимга келди-ю, уйдагиларни соғинганимни ҳис қилдим. – Бизники кичкинагина, санасангиз, юзтача оила яшайдиган қишлоқ. Кўчалари чанг, ўйдим-чуқур. Лекин оёқяланг тупроқ чангитиб юриш маза. Ёзда одам яйрайди, чўмиладиган жойлар кўп.

Шундай дебман-у, хаёл суриб кетибман: қишлоғимиз ўртасидан кесиб ўтган ариқни, дарахтларни, пастқам уйимизни, отамни, укаларимни…

– Ҳей! – деди бир маҳал Нигора қўли билан туртиб. – Нега ўйланиб қолдингиз?

“Ялт” этиб унга қарадим. У шунақанги гўзал табассум билан тикилиб турардики, меҳрим аввалгидан икки баробар жўшиб кетди.

– Кечирасиз, – дедим айбдор одамдай қизариб.

– Кетгингиз келдими? – деди у меҳрибонлик билан.

– Йўғ-э, ўзим, шунчаки, ўйланиб қолибман.

– Унда, бир нарса сўрасам майлими? – дея айёрона жилмайди у.

– Бемалол.

– Қизингиз борми? Севган қизингиз.

Мен баттар қизардим. Нигорага қарашга ботинолмай компьютер томонга юзланиб:

– Йўқ, – деб жавоб қилдим. Ваҳоланки, худди шу маҳал кўз ўнгимдан синфимизнинг аълочиси, қишлоғимизнинг энг олд қизларидан бири – Нозима ўтган, унинг: “Энди мен сизни ака дейман”, деган сўзлари қулоғим остида жаранглаган эди. Бироқ мен севаманми-йўқми, билмасдим. Ахир, у шу гаплари, қолаверса, ёзган хати билан менга бўлган муносабатини билдирган, лекин шунда ҳам менинг юрагим жиз этмаган эди.

– Нега? – сўради Нигора ўзини ажабланаётгандай кўрсатиб.

– Билмадим, – дедим елкамни қисиб.

– Қишлоқларингда чиройли қизлар йўқми?

– Кўп. Лекин уларни бошқалар яхши кўради-да.

– Нима қипти? Мана, масалан, мен кўчага айлангани чиқсам, йўқ деганда иккита бола гап отади. Кўзи билан тешиб юбораман, деганлариям кўп бўлган. Мактабни битираётганимда, болалардан олган хатларни институтдагилари билан қўшсам, битта китоб бўлади. Ёнимга келиб, қўлимни сўраганлари қанча! Ўшалар, масалан, бошқа биров менга севги изҳор қилишганини билишади-ку! Шундай бўлсаям, барибир гапираверишади. Биласизми, бир марта учта ўртоқ севги изҳор қилган. Ўшанда уларнинг устидан қотиб кулганман.

– Мен ундай қилолмайман.

– Биламан. Сиз жуда уятчансиз. Кейин соддасиз. Бе-ғубор содда. Мана шунақа одамлар менга ёқади.

Унинг охирги гапи бошқача таъсир қилди. Қандайдир куч вужудимга эниб, Нигоранинг кўзига қарадим. Қизнинг юзида табассум йўқ, кўзида эса бошқача бир ўт бор эди. У мени худди оҳанрабодай ўзига тортар, юрагимдаги қўрқув, ҳаяжон қаёққадир ғойиб бўлганди. Мен қаердалигимни, бу сулув хўжайинларимдан бири эканини унутгандим. Шундай эса-да, танам юрагим измига бўйсунмади, нимадир мени орқага тортди. Орадан бирор дақиқалар ўтиб мен аста-секин ўзимга кела бошладим. Шу маҳал қўлимнинг устида бир нима турганини ҳис этдим. Унинг тафти борган сайин қўлимни куйдирарди. Бу, шубҳасиз, Нигоранинг оппоқ узун бармоқлари…

“Ғийқ” этиб эшик очилиб қолса денг! Нигора чаққон қўлини тортиб олди. Мен дик этиб ўрнимдан турдим. Бўсағада Индира опа турарди. Унинг қошлари чимирилиб, қовоқлари уйилганди. Юрагим “шиғ” этди: “Ўлдим, энди бу хотин мени шарманда қилиб ҳайдайди”, деган ўйдан тиззам қалтираб кетди.

– Ҳа-а, йигит! – деди опа киноя билан. – Бу ерда сиз нима қилиб ўтирибсиз?

– Ойи, мен ўзим чақиргандим, – ёнимни олди Нигора. – Каравотим остига соткам тушиб кетувди. Қўлим етмади. Каравотни суришга чақирувдим.

Нигоранинг овози қалтираб кетди. Билдимки, у ҳам онасидан бошқалар каби ўлгудек қўрқар экан.

– Ҳар нима бўлгандаям, йигит киши қиз боланинг хонасига кириши мумкин эмас. Ана, каравотни суриш керак бўлса, Сорани чақир, бундан кейин хонангда Нодирни кўрмайин, – деди Индира опа қизига қараб, сўнг менга юзланди-да, – сиз ҳам уққандирсиз, яхши йигит? – деди кўзлари билан тешиб юборгудек бўлиб.

– Хўп, хўп, – дедим мен чайналиб.

– Қани, бу ердан марш!

Ёмон изза бўлдим. Ҳовлига чиқиб у ёққа-бу ёққа бориб келаман. Ҳеч ўзимни босолмайман. Индира опа кўзимга жуда хунук кўриниб кетди, илон ундан беҳроқ эди. Бундан кўра, “Ипподром”да машиналарнинг орқасидан югуриб юрганим яхшийди. Чунки биров: “Нега югураяпсан? Орқангга қайт, сенга пишириб қўйибдими?” – демайди, деган тақдирдаям, тўпиғимгача келмайди. У ерда Нигора йўқ, ҳамма бир-бирига қўпол гапиради. Шунга ўрганишган. Шусиз бировга гап уқтириб бўлмайдиям.

“Ўзи мени нега олиб қолди? Мен ялиниб-ёлвормагандим-ку. Агар Нигорани кўрмаганимда, бошимдан тилла сочганидаям рози бўлмасдим бу ялмоғизнинг хизматини қилишга. Бунинг устига, қизининг хонасига мен ўзим кирганим йўқ-ку… Итни ҳайдагандай ҳайдайди”. Хаёлимдан шу фикрлар ўтаётган лаҳзаларда мен ўзимни жуда осмон тутаётганимни билмасдим. Ҳолбуки, нима бўлган тақдирда ҳам, айбдорлигимни ҳис қилмасдим. Агар Нигора билан яна озгина ўтирганимда нима бўларди? Ҳамма нарса кундай ойдинлашганди-ку!

– Нодирбек, – чақириб қолди Индира опа ичкаридан.

Мен овоз келган томонга ўқрайиб қарадим, кейин оёғимни зўрға судраб унинг ёнига бордим.

– Бугун уйга меҳмон айтиб қўйганман, Сора опанг билан бирга бозорга чиқиб келасанлар. Тез кийимларингни алмаштир.

Индира опа гўё ҳеч нарса бўлмагандай буйруқ берарди. Ҳатто юзида қувонч аломатиям бордай. Бу мени ажаблантирди. Ёшликдан бир одатим бор: биров билан гапим сал келишмай қолса, қайтиб юзига қарагим келмайди. Опанинг ўзини тутишидан жаҳлим қўзиди. “Боплаб уришдимми, энди тезда буйруғимни бажар”, деяётгандай. Аммо ҳеч нарса деёлмадим, бошимни қимирлатиб, маъқулладим, холос.

Индира опа билан супермаркетда савдо қилганимда, унинг қўли очиқлигига тушунмагандим. Сора опа ҳам ундан қолишмас экан. Бозордаги сархил меваларнинг нархини суриштирмай: “Икки кило, уч кило тортинг”, деб айтавераркан. “Менга нима, – ўйладим охири, – пулим кетмаётган бўлса, билганини қилмайдими?”

Бозорлаб келишимизга узоғи билан икки соатча вақт кетди. Нарсаларни олиб кетаётиб, ошхонада Нигорага дуч келиб қолдим. Унинг юзида ҳам хафалик аломати кўринмади. Жилмайиб, кўзини қисиб қўйди. Шу билан кўнглимдаги ғубор тумандай тарқаб, кайфиятим кўтарилди. Авжим келиб, сулувга бир нима демоқчи эдим, анави анакондадан қўрқдим ва хаёлимга: “Наҳотки шу илондан ҳам фаришта туғилса?!” – деган ўй келди.

Нигора ошхонадан тез юриб чиқиб кетди. Кўнглим хуфтонга айланди-ю, лекин у тўғри қилди. Ҳозир Индира опа (қизини кўрганимда уни илонга ўхшатгим келмасди) кириб қолса, яна бир нималар деб иккаламизниям чақади.

Тайёргарлик зўр бўлди, меҳмонхонадаги стол устига ёзилган дастурхоннинг кафтдай жойи очиқ қолмади ҳисоб: қази-қарта дейсизми, “кока-кола”дан тортиб, турли хил спиртли ичимликлар дейсизми, шўр данаг-у бодом дейсизми – ҳаммаси тахт. Буларни кўриб: “Меҳмон каттароқ идорада ишласа керак”, деб ўйладим. Ўйим нотўғри чиқди. Қуёш ботиб, атрофга қоронғилик этагини ёзган маҳали, бир-биридан юпун, калта, очиқ-сочиқ кийинган семиз-ориқ, узун-паст олти нафар аёл кириб келди. Индира опа уларни ўзгача тавозе билан кутиб олди. Фақат Маҳкам ака хонасидан чиқмади. Ҳеч ким уни безовтаям қилмади.

Меҳмонлар билан бирга Индира опанинг ёнидан Нигора ҳам жой олди. Уям гарчи ўзининг уйида эса-да, ясан-тусан қилиб олибди. Яна денг, калта юбка билан қизил футболка кийиб олган, киндиги кўриниб турибди. Ғашим келди. Бироқ на илож? Бирон нима дейишга рухсат йўқ.

Очиғи, бу аёлларнинг эркаклардан фарқи йўқ экан: қадаҳларини тўлдириб ароқ ичишади, оғизларини тўлдириб овқат чайнашади. Хохолаб кулишади. Гапларини-ку, айтишга тилим бормайди. Дастлаб эшитганимда қизариб-бўзариб кетдим. Кейин… кейин даврадаги кайфият таъсир қилдими, кўникиб қолдим. Шу боис, ҳеч уялмасдан Сора опа сузиб берган таомларни уларнинг ёнига ташийвердим.

– Вой-вўй! – деди оппоқ елкасидан кийимни кўтариб туриш учун ғалтак ипидай келадиган ип ўтказиб олган, кўкрагининг ярми очиқ, қоп-қора сочлари елкасига тушиб турган, ўттизлар атрофидаги жувон менга қараб. – Бундай кетворган йигитни қаердан топа қолдингиз, Индира опа?

– Топамиз-да! – илжайиб жавоб қилди Индира опа.

– Менгаям шунақасидан битта топиб беринг. Бунинг бўй-бастини!

Аёлларнинг нигоҳи менга қадалди. Юзим ловуллаб ёниб кетди, уялганимдан тез чиқиб кетмоқчи эдим, бироқ:

– Яхши йигит, тўхтанг! – деди ҳалиги жувон. – Сиз билан яхшилаб танишиб олайлик.

Даврада кулги кўтарилди. Мен эса тамом бўлдим. Нажот истаб аввал Индира опага, кейин Нигорага қарадим. Аммо улар жилмайишиб, меҳмоннинг гапини қувватлагандай туришарди.

– Йигитчани қўрқитиб юбординг, Гул! – деди даврадагилардан бири. – Қара, бечора шолғомдай қизариб кетди.

– Ўзимнинг жоним! – деди ўша Гул деганлари. – Қизарганида янаям чиройли бўлиб кетаркан.

Менинг яқин бормаслигимга кўзи етди, чоғи, ўрнидан туриб ёнимга келди ва билагимдан сиқиб ушлаб, Индира опага юзланиб:

– Исмлари нима бу шаҳзоданинг? – деди.

– Ўзидан сўранг, Гуляхон, – жавоб қилди Индира опа.

– Унда ўзимиз танишиб оламиз, қани, бу ёққа юринг, – деб у ўзи ўтирган столга етаклади. Оёғимга тегирмон тоши боғлаб қўйилгандай эди, ҳеч қадам босолмайман Гўё туш кўраётгандайман.

Гуляхоннинг ёнида ўтирган аёл дик этиб ўрнидан туриб, тўрдан жой олди ва менга стулини бўшатди.

Ўтиришим билан Гуляхон катта пиёлани тўлдириб ароқ қуйди-да, қўлимга тутқазди:

– Қани, исмингизни айтиб, мана шу пиёлани битта оқ қилиб беринг, – деди.

– Мен, – дея довдирадим, – ҳалиги, ошхонада тарелкалар бориди…

– Э-й, туради тарелкалар, ҳозир кераги йўқ. Қани, олинг!

Аммо мен ичолмадим, қўлимдаги пиёлага термилганча ўтиравердим.

– Индира опа, – деди шунда Гуляхон, – бирон нима денг. Бўлмаса, шундай шакар йигитни потеря-ю, по-жа-л-с-та, хотяби раз. Для меня.

– Гул. У менга жудаям керак. Мы с ним скора полетим. Так что, его не заставлай.

Индира опанинг гапига тушунмадим. Лекин ичимда тарафимни оляпти, деб суюндим. Аммо Гуля мени қўйиб юбормади.

– Мне всеровно, куда будети летат. Он сегодня мой. Давай, ичинг. Бўлмаса, уялиб қоласиз.

Ана шу лаҳзада кўзим Нигорага тушди. У ўқрайиб қараб турар эди, иложини топса, мени қучган жувонни юмдалаб ташлагудай. Шундан сўнг: “Зора, шу падар лаънатини ичиб, шу билан қутулсам”, деган ўйда бир кўтаришда пиёладаги ароқни ичиб юбордим.

– Маладес, – қарсак чалиб юборди Гуля ва юзимдан ўпиб қўйди.

Шуниси етмай турганди. Одамни шунчалик калака қиладими? Шартта ўрнимдан турдим. Гуля қўлимга ёпишди.

– Ешё не всё, – деди у, – энди рақсга тушамиз.

Уни даврадаги аёллар қўллаб:

– Гу-ля! Гу-ля! Гул-я! – деб қичқиришга тушишди.

– Биз ҳали бу билан Таиландга боришимиз керак, қўйвор, ишини қилсин, – деди Индира опа.

Бу гапни, назаримда, мендан бошқа ҳеч ким эшитмади. Томошага сабри чидамаган Нигора ўрнидан турдида, ташқарига чиқиб кетди. Менинг эса бошим айланиб, кўзим тина бошлади.

Хаёлим чирмовуққа ўхшаб ёпишиб олган Гулянинг бачкана (ҳар қалай, менга шундай туйилаётганди) қилиқларидан аччиқланиб, мени рашк қилиб чиқиб кетган Нигорада эди. Ҳозироқ унинг кўнглини кўтаришим ва меҳмонларнинг ёнига бошқа кирмаслигимни айтишим зарурдек туйилаверди. Шу боис, гарчи оёқларим чалиша-ётган бўлса-да, Гулянинг бўйнимга чирмашган қўлларини олиб ташлашга уриндим. Елимни бир амаллаб кўчириш мумкиндир, лекин бу жувоннинг ёпишқоқ қўлларини ажратишнинг имкони бўлмади. Оч қоринга ичилган бир пиёла ароқ ҳам ёрдам бермади. Димоғимга урилаётган хушбўй атир ҳиди кайфимни кўтарди, чамамда, қуло-ғимга аёлларнинг қаҳқаҳаси мойдай ёқар, кўксимга тиралиб турган юмшоқ тўшдан эса ақлимни йўқотар даражага келган эдим.

– Гуля, – деди бир маҳал Индира опа жувоннинг қўлидан тутиб, – бу йигитча бор-йўғи хизматкор. Паст кетма, жоним!

Мени чақмоқ ургандай бўлди, зумда кайфим тарқади. “Чирмовуқ”ни бир силтаб чангалидан чиқиб кетдим ва Индира опага юзландим. Аммо айтмоқчи бўлган гапларим ичимда қолиб кетди, чунки эшикдан кириб келган Нигора:

– Тез Сора опанинг ёнига бораркансиз, – деди менга қараб.

Ошхонага кирганимда, юзим лов-лов ёнарди. Миям тинимсиз ғувиллар, кўзимга ҳеч нарса кўринмасди. Энг ёмони, Нигоранинг олдида ўзимни гуноҳкор сезаётгандим.

Ошхонада Сора опа йўқ, демак, Нигора атай ёлғон гапириб мени чиқариб юборган. Ақлига қойил қолдим. Қиз бола бўла туриб, мени ноқулай вазиятда қолдирмади. Ҳа, у нафақат гўзал, мафтункор, балки ниҳоятда ақлли ҳам…

Нигора ҳақидаги ўйларим ниҳоясига етмай ошхонага ўзи кириб келди:

– Қалайсиз, раққос? Сизнинг чиройли йигитлигингизни мендан бошқалар ҳам илғади-я! Анави иккита тарелкани олинг-да, дарров ичкарига киринг. Сизни кутиб қолишди. Фақат тез бўлинг, – деди у ва чиқиб кетди.

Очиғи, ҳеч балони тушунмадим. Бу сулув қиз ичкаридагилардан мени рашк қилмаганмиди? Атай бу ёққа ча-қирмаганмиди?.. Қизнинг амрига бўйсуниб, стол устидаги бўш ликопчалардан тўрттасини олдим-да, тағин ғала-ғовур меҳмонхонага бош суқдим ва яна Гуляхоннинг чангалига тушдим.

– Индира опа, – деди у қўлимдан ушлаб ёнидаги бўш стулга ўтқизаркан, – он хоть кто, мне очень понравился, сейчас таких трудно найти. Шунинг учун ўзимнинг жоним опам, менга совға қила қолинг!

Унинг гапидан кейин даврада шўх кулги кўтарилди. Русчанинг “р” ҳарфини ҳам тушунмайдиган мендай чаласавод бу гапларни қандай англасин? Шу боис, анойилигимни сездирмаслик учун бошимни эгиб олдим. Бироқ қоним қайнай бошлади: “Мен нима, буюммидимки, тўғри келган одамга совға қилишса?”

– Я, – дея гапида давом этди кулгидан бироз ноқулай аҳволга тушган жувон, – шунақанги, аёлларни хушламайдиган йигитларни уважаю, чесна-чесна слова.

– Давайте, – деди тўрда ўтирган сариқ сочли жувон, – сиграем, что нибуд, ким ютса, парен ўшаники! Розимисиз, Индира опа?

Унинг бу гапи жинимни қўзиб юборди, сакраб ўрнимдан туриб, сайроқи аёлга ўқрайиб қараб:

– Мени қиморга тикаяпсизми?! – дедим.

Гапим даврадагиларга кулгили туйилди, чоғи, улар кайфи ошган нашавандлардай кулавериб буралиб қолишди.

– О-о-о, йўқ, йўқ!.. Ҳаддиларингдан ошиб кетдиларинг. Я сама еле его нашла, по этому, давайте, бошқа нарса ҳақида гаплашайлик. Яхшиси, бир-иккита эркаклардан таклиф қилсам бўларкан, шунда зерикмасдиларинг, – деди Индира опа унга қараб, сўнг менга юзланди-да: – Иккинчи овқатни олиб келинглар, – деди.

Йигитлик ғурурим топталиб, аёллар орасида қўлма-қўл бўлиб кетишимга оз қолганидан ғазабим тошиб шахдам юриб чиқиб кетдим.

– Овқатни ўзингиз олиб кираркансиз, – дедим Сора опага, – Индира опа шунақа деди.

Сора опа норози қиёфада бир қараб қўйди-да, косаларга овқат сола бошлади. Мен тўғри бориб музлаткични очдим ва бир шиша ароқ олдим-да, пиёлани тўлдириб қуйдим.

– Нима қилаяпсан? – ёвқараш қилди Сора.

– Мардлик учун, – дея пиёладаги ароқни бир кўтаришда ютиб юбордим ва лаб-лунжимни енгимга артиб, тоғорадаги котлетдан бир донасини олиб оғзимга солдим.

– Жинни бўлма, – деди Сора опа бошини сараксарак қилиб, – гап эшитасан.

Мен унга жавоб бермай, иштаҳа билан оғзимдаги луқмани чайнай бошладим. Сора опа овқатни ўзи сузди, ўзи меҳмонларга олиб кирди, ора-сира ўқрайиб қараб қўйганини айтмаса, менга деярли эътибор бермади. Негадир кайфим бу сафар унча ошмади. Лекин иштаҳам карнай, худди стол устидаги меҳмонлардан ортган салатларни, котлетлару колбасаларни биров тортиб оладигандай шошиб-пишиб оғзимга тиқардим. Бу пайтда аёлларнинг гапсўзларини, суйкалишларини ҳам унутдим ҳисоб.

Орадан ўн дақиқа ўтдими ёки зиёдроқми, билмайман, бир пайт икки юзи олмадай қизарган Индира опа келиб қолди. Уни кўришим билан, бўшашиб ўтирган эсам-да, ўрнимдан турдим. “Бу анаконда яна заҳрини сочса керак”, деб ўйладим.

– Сора, – деди у хизматчи аёлга, – биз Нодиржон билан гаплашиб олишимиз керак.

“Тамом, ҳозироқ паттамни тутади”, хаёлимдан ўтди. Сора опа чиққач, кобранинг кўзлари менга кулиб боқди ва секин ёнимга келди. Сўнг мутлақо кутилмаганда бўйнимдан иккала қўлини ўтказиб юзимдан ўпиб қўйдида:

– Маладес! – деб ҳиринглади. – Синовдан зўр ўтдингиз, энди мени подвадить қилиб қўймайсиз. Ишончим комил. Но, Гуля сизни яхши кўриб қолди. Она проста безума от тебя. Балки…

Унинг ўрисча-ўзбекча аралаш гапларини чала-чулпа тушундим. Лекин хурсанд бўлмадим, Индира опа мени қандайдир буюмга ўхшатаётгандай эди. Лекин дардимни бу сафар ҳам ичимга ютдим. Сассиз-садосиз, мутедай туришим Индира опага ёқди, мени ачомлаб, ўпди-да, чиқиб кетди.

Мени бошқа безовта қилишмагач, хонамга кириб ётдим. Лекин ҳадеганда кўзим илинавермади. У ёнбошимдан бу ёнбошимга ағдариламан. “Қанийди, Гуля билан Индира опанинг ўрнига мени Нигора қучоқлаб ўпганида эди”, деб ўйлайман. Ўзимча ҳузурланиб жилмаяман. Хаёлан Нигоранинг ўпичидан лаззатланиб ҳамма нарсадан воз кечиб юборгудай ҳаяжонга тушаман. Бир маҳал тўлқинланиб, ўрнимдан сапчиб турдим-да, кийимларимни кийиб хонадан чиқдим. Ошхонага бордим. Сора опа ўтирибди, ниманидир ковшаб.