Медғат – Қасым

 
Қара арғымақ астында суылдайды,
Анда-санда басын бір изеп тастап.
 
 
Ашудан екі көзі кетті жайнап,
Жеңдерін босатады белін байлап.
Мылтықтарын ыңғайлап аттарына,
Алты ауыз қанжарының бəрін сайлап.
 
 
Асау қаны құтырып ашу қысып,
Тісін қайрап асығып іші пысып.
Қанжарларын аузына тістеп алып,
Керуенге тиіп кетті қышқырысып.
 
 
Керуен де жауды көрді келген жетіп,
Мылтықпен қоя берді дүрсілдетіп.
Жанды беру оңай ма оларға да,
Уағдаласқан өлуге қару етіп.
 
 
Қорғасын бұршақпенен алды тосып,
Зəңгілер қорғанады неден шошып.
Сары бастық бір былдырлап ақырғанда,
Аттарын қоя берді бəрі түсіп.
 
 
Керуенге аттар кірді араласып,
Хайуанды ата алсын ба қалды сасып,
Іле-шала артынан өңкей зəңгі,
Жауға кірді қанжармен шуылдасып.
 
 
Қашуға еш жолы жоқ, қойған тығып,
Дүркіреді керуен қойдай ығып.
Құлда жүрек бола ма, қан көрмеген?
Не қыларын білмеді есі шығып.
 
 
Бір адам қаша алмады мойын бұрып,
Құлдарды бауыздады қойдай қырып.
Өңге жанға атаман қарамастан,
Медғатты тауып алды іздеп жүріп.
 
 
Алып ұрып тізерлеп байлап салды,
Тізеге шыдасын ба, талып қалды.
Ақ жүздіден жалғыз-ақ бай өліпті,
Өңгелерін бəрін де жинап алды.
 
 
Бəрін тінтіп, алысты тапқандарын,
Күл-көмір ғып жоғалтты қалғандарын.
Екі бөшке арақты жасырыпты,
Бастыққа білдірмейді алғандарын.
 
 
Керуенді талап болып жиылысты,
Енді аларлық нəрсесі жоқ қой десті.
Олжасын, тұтқындарын ертіп алып,
Тауға қарай таң атпай жөнелісті.
 
 
Бұл таудың аңшысы көп, аңы да көп,
Кісі өлтіргіш бұзақы жаны да көп.
Күні бойы аң атқан кешке қайтып,
Екі аңшы отыр бұлардың жанына кеп.
 
 
Бірі қызмет қылып жүр, бірі жатқан,
Шай қайнатып, маздатып отын жаққан.
Шөңкесін тағанға олар іліп қойып,
Аңдарын сойып жатыр бүгінгі атқан.
 
 
Бірі жайлап оятты жатқанын кеп,
– Ұйықтарсың, – деді, – Сəлім, тамағың жеп.
Өткен түн көп сөз айттың ұйқысырап,
Əсіресе, «ғашығым – Ғазиза» деп.
 
 
– Шырағым, сені ұнатад көңілім бек,
Ғашық бар жүрегіңде, не кешпес кек.
Неге маған айтпайсың, уһілейсің,
Мен білсем оған себеп ойланар ек.
 
 
Шырағым, мергендігің маған жетті,
Бір жан айтпас қорқақ деп сені тіпті.
Сен аңшы боп қаңғырар жан емессің,
Сені бір үлкен қайғы тентіретті.
 
 
Бүгін жүрсең өлер ең маған ермей,
Аңға жүрдің бек сүле көңіл бермей.
Шабайын деп тұрғанын көре тұра,
Жолбарысқа бардың ба көзің көрмей?
 
 
– Мен бардым бар қайратын көрейін деп,
Тіпті, тірі жүргенше өлейін деп.
Жүрегімнің жанғанын тым болмаса,
Алысып, бір аз ғана бөлейін деп.
 
 
Бар еді бір ғашығым Ғазиза атты,
Сүйіп ем бар көңіліммен оны қатты!
Əкесі кедейсің деп бермеген соң,
Жарақаты жүрекке қатты батты.
 
 
Сол итті көре алмадым енді қайтып,
Ызамен ала алмадым бойды тартып.
Бағдаттағы бір байдың өзі-ақ едім,
Ар қылдым жар алуға малымды айтып.
 
 
Жаныма ара түстің құрбан болып,
Ерлікпен алып қалдың қайрат қылып.
Сырымды жасырмайын, білдірейін,
Өзің де сөге алмассың мəнін біліп.
 
 
Оңаша сүйгеніммен үш жолықтым,
Махаббат – сағынышты сол жолы ұқтым.
Сүйініш, күйініші махаббаттың
Жүрегіне түспейді қарны тоқтың.
 
 
Бұзылғандық қылып ем əрбір істі,
Ұрғашымен жүріп не келісті.
Нəпсі екен, жас жүректің жалыны екен,
Ғашықтық тіпті өзге екен басқа түсті.
 
 
Аңшы едім ұрғашының жүрегіне,
Жараттым не сұлуды керегіме.
Өзімді өзім билейтін жанша ұғушы ем,
Құр нəпсіге ер екем, керегі не.
 
 
Кетуші ек бір көргенде құмарланып,
Жеткенше сабыр етпей күйіп-жанып.
Алдап-арбап қолыма түсірген соң,
Салқындап қалушы еді құмар қанып.
 
 
Бір күні Ғазизаны көрдім кез кеп,
Жастықпен жүрегім де сондайды іздеп.
Сөйлесіп мен үйіне ере бардым,
Əлі-ақ қолға түседі сендей қыз деп.
 
 
Сол оймен ашына болдым араласып,
Қызды аңдып жүрген жан көп қамаласып.
Жалған сүю, алдаудың арсыздығын,
Шын махаббат көрсетті көзімді ашып.
 
 
Көрген соң жалған сөзді айта алмадым,
Бойымды жеңіп кетті тарта алмадым.
Япырм-ай не болды деп сілкінсемде,
Құлап кеттім, тереңге, қайта алмадым.
 
 
Шаруамен үйде қалдым бір күн бармай,
Кешке аңға шығып кеттім шыдай алмай.
Бір топ аңшы жолығып аю атқан,
Үш күн жүрдім солардан босай алмай.
 
 
Үшінші күн үйіме келдім кешке,
Бола ма көңіл құсын іздемеске.
Таң атқанша шыдамақ қиын болды,
Түнде бару бейəдеп іс емес пе.
 
 
Үйімнен тысқа шықтым отыра алмай,
Бір ойлап тулаған соң көңіл қандай.
Аяңдап жүріп кеттім бос сандалып,
Бір қыздан басқа ойыма ешнəрсе алмай.
 
 
Тағдырды кім біледі болмасына,
Қайғы ілінді қайғыртты бұл басыма.
Жеңген жүрек айтқанын қылғызбай ма,
Қыздың бастап кіргізді бақшасына.
 
 
Бақшаны сейіл қылдым енді аралап,
Ай жарық жаздың түнін тамашалап.
Тоғайдың арасында, отындықта,
Бір нəрсенің тұрғанын көрдім барлап.
 
 
Қасына жақын бардым ептеп басып,
Қарасам, Ғазиза екен қалдым сасып.
Көрініп қалдым, қашуға амал бар ма,
Жетіп бардым қасына амандасып.
 
 
– Жолығам деп келгем жоқ бүгін сізге,
Жан жоқ деп ойлап едім менен өзге?
Шошыттым ба байқаусыз қаңғып келіп,
Кешіріңіз, сұрғылт кірді жүзіңізге.
 
 
– Не керек менің сізге шошығаным,
Қымбатты нəрсе емес қой сонша жаным.
Келдіңіз не себептен осы баққа,
Шыныңды айтып білдірші маған мəнін.
 
 
– Айт деген рұқсатыңды қайтып алма,