7
Durmadan gedirəm. Gedərkən bir tərəfdən də əvvəllər Maqdayla birlikdə gəzintiyə çıxdığımız zamanlar oxuduğumuz səyyah mahnılarından birini oxuyuram. Ayağımda çoxdan parçalanmış corablar, ayaqqabısız bu uzun yolu ayaqlarımın ağrısından axsaya-axsaya gedirəm. Ayaq barmaqlarımdan biri daşa dəydi. Bu çox pis bir gəzintiydi. Bir dərəyə doğru yönəlir, aşağıya kolluqların arasına düşürəm. Bir daşın üstündə oturub ayaqlarımı suya salıram. Su buz kimidi. Əvvəl ürpərirəm, sonra su yaxşı təsir eləyir.
Daşın üstündə oturarkən yuxulayıram. Titrəyərək oyanıram, hər yanım buza dönüb; üstündə oturduğum daşdan aşmışam. Getməyə davam edirəm. Nə qədər sürətli getsəm, yol daha da uzanırmış kimi görünür; yolun iki tərəfindəki meyvə ağaclan yanımdan uçub gedirlər, amma mən irəliləmirəm. Harada olduğumu bilmirəm, təkcə evdən çox-çox uzaqlarda olduğumu zənn edirəm. Saatın neçə olduğunu bilmirəm, amma hələ səhər olmayıb. Ay yerin üstündən sadəcə iki qarış yuxarıdadı. Mən isə yeriyirəm. Yatan bir kənddən keçirəm. Kənddə bir işıq belə yanmır, hər kəs yatır, təkcə mən gedirəm, mən, topdansatış ərzaq firmasının sahibi, Ervin Sommer. Amma artıq deyil, bunlar bir zamanlar idi. İndi gecə ay işığında gedən bu adam kimdir?
Bəli, bunlar bir zamanlar idi, aradan çox zaman keçdi, çox oldu, az qala unudulub getdi… Ayaq səslərimə öz damında yatan bir it oyanır, hürməyə başlayır, kəndin digər itləri də oyanır; indi bütün kənd hürür və mən, avara bir adam qanlı topuqlarımla ayaqlarımı sürüyə-sürüyə kənddən keçirəm, mən hələ dünən… Susun, susun!
Kilsəyə aid taxta bir binanın kölgəsində dayanır, yenidən şüşəni ağzıma söykəyərək içirəm, bu yaxşı təsir edir, sualları yatırdır, ağrıları azaldır, önümdəki ikinci bir yarımsaatlıq yol üçün cəsarət verir, qamçılayır… Amma artıq şüşədə elə bir şey qalmayıb, bu çox qiymətli mayeni az-az içməliyəm. Son qurtumu – bu böyük bir qurtum olmalıdı! – evimin kandarında, Maqdanın qarşısına çıxmazdan əvvəl içdim. Amma Maqda yatır, səssizcə divana uzanacağam, bu gün aramızda dava-filan olmayacaq. Yaxşı, bəs sabah? Hələ sabaha çox var, uzun-uzadı yatacağam sabaha qədər, bu gün olanların hamısını unudacağam, yenidən firmamın başçısı olacağam. Hərçənd kiçik bir səhv etmişəm, amma bunu düzəldəcək qabiliyyətim olduğunu göstərəcəyəm…
Boş şüşəni bağçadakı kolluqların arasında gizlədim, indi qapının önündəki pillələri yalın ayaqlarımla yavaşca çıxıram. Açarla səs-küy salmadan qapını açmağı da bacarıram. Elə indi hətta bir deyil, iki nəhəng qurtum – şüşənin dibində qalan araq gözlədiyimdən daha çox çıxmışdı – aldığım halda, sərxoşluqdan heç bir iz yoxdu. Belə daha yaxşıdı, başım açıq, özümdən əminəm. Heç bir səhv hərəkət etməyəcək, kimsəni oyandırmayacağam.
Qanayan ayaqlarımı yumaq üçün vanna otağına doğru yönəldim, amma orada krandan axacaq su şırıltısından Maqdanın oyana biləcəyini düşünərək – başım elə işləyirdi ki – yavaşca mətbəxə getdim. Burada ayaqlarımı yuya bilərdim; mətbəxin yanında kiçik Else yatır, ondan mənə zərər gəlməz; Maqda qədər işgüzar və sərt deyil. İşığı yandırıb mətbəxdə ətrafıma baxır, bir emallı qab tapıb ocağın üstündəki çaydanda qalan suyu içinə boşaldıram. Gözlədiyim kimi su hələ ilıqdı. Bacarıqlılığımla fəxr edirəm. Sabun, mətbəx dəsmalı, qurulama əskiləri və bir fırça götürüb stulda oturur, ayaqlarımı suya salıram. Aman, nə qədər yaxşı təsir edir, necə də gözəldir bu ilıq, yumşaq oxşamalar! Arxaya söykənib gözlərimi yumuram. Ah, bir də içməyə bir şey olsaydı, nə qədər xoşbəxt olacaqdım, insanın xoşbəxtliyində həmişə də nələr isə əskik olur, heç bir zaman tam olmur. Qırmızı şərabı içdim, bu evdə daha başqa içki tapılmaz. Sabah dərhal özümə ehtiyat şərab tədarük edəcəyəm, bir neçə şüşə də araq alaram. Araq əla bir şeydir, bu qədər il araq içməməyimə, araqsız keçən bu qədər zamana acıyıram.
Bir az da arxaya söykənirəm, ayaqlarımı ilıq suya qoymaqdan həzz alıram, ayaqlarımın ağrısının dayandığını hiss edirəm… Birdən yerimdən dik atılıram! Qabdakı su daşır, mətbəxin döşəməsinə yayılır. Amma indi bunlar heç dərd deyil! Başım şimşək çaxıbmış kimi aydınlanmışdı! Əlbəttə, evdə içiləcək şeylər var! Bəzi şorbalar, məsələn, öküz quyruğu şorbası üçün Maqda Madeira işlətmirdimi? Kəllə-paça təmizləyərkən mikrobları qırılsın deyə romdan istifadə etmirdimi? Evin büdcəsi üçün tutduğu dəftərlərdən bütün bunları bilirəm. Yalın ayaqlarımla birbaşa anbara qaçıram. Hər yanı axtarır, bütün şüşələri iyləyirəm: Sirkə, zeytun yağı və budur! Budur, “Fine Old Sherry”, hətta Portuqaliya şərabı, dörddə üç şüşə şərab və yarımçıq bir şüşə rom. Oh, yaşamaq necə də gözəldir! Sərxoşluq, unutmaq, unutmağın axıntısına özünü buraxmaq, qaranlığa, qara dünyaya, aşağıya, oraya, peşmanlığın, çəkişmənin olmadığı yerə… Gözəl spirt, salamlayıram səni, la reine Elsabe, çılpaq döşlərində dincəldim, saçının və bədəninin qoxusunu içimə çəkdim!
Qabı yenidən doldurdum, üç şüşədəki tıxacları çıxarıb qarşıma düzdüm. Rom şüşəsindən böyük bir qurtum alıram. Arağın yumşaq, təmiz dadından sonra rom adama bir az kəskin görünür; daha sərt, daha yandırıcı, od kimi bir şeydir. Küləkdə süründürülən tünd qırmızı buludlar kimi romu qanımda hiss edirəm, xəyallarımı uçurur, daha ayıq, daha diqqətli, məni daha hiyləgər edir… Mətbəxi yaxşıca yığışdırmalı, yerə daşan suyu silməli olduğumu bilirəm. Şüşələrin ağzını yenə bağlayaraq yerlərinə qoymalıyam. Kimsə bir şey hiss etməməlidir, Else belə. Yaxşıürəkli Else, indi o yatır, hələ çox gəncdir, gənc insanların o dərin, möhkəm yuxusuyla yatır.
Bəs mən, onun çörəkpulunu verən mən isə burada oturub onun yuxusunu müşahidə edirəm. İndi evə bir oğru girməyə cəhd eləsə… Yaxşı, amma haraya qoydum mən indi bu şüşələrin tıxaclarını? Buralarda görə bilmirəm, ciblərimdə də yoxdu. Görəsən, anbardamı qoydum? Oraya bir dəfə də baxmalıyam, şüşələrin ağızlarını yaxşıca bağlayıb yerlərinə qoymalıyam, amma su o qədər xoşagələndir ki; indi yorğunam, yatmaq istəyirəm, bir qurtum da alım, sonra yatmağa gedərəm, bir dəqiqəyə mətbəxi yığışdıraram, hər şeyi yenə yerli-yerinə qoyaram, şüşələrin tıxaclarını da taparam… Kim gəlir? Yenə kim məni narahat edir? Hə, Maqdaymış, bacarıqlı Maqda. Gecəyarısı, xeyr, səhərə yaxın, geyinib gələrək mətbəx qapısının yanında dayanıb, dili tutulub, əhəng kimi ağ, qorxulu bir üzlə mənə baxır. Yüngülcə dikəlib əllərimlə, başımla onu salamlayır və şən-şən deyirəm:
–Budur, yenə döndüm, Maqda! Bir gəzintiyə çıxdım, baharın yaşıllıqları içində kiçik bir çöl məclisi. Heç bu il torağayların səsini eşitdinmi? Sabah birlikdə gedərik. Ağcaqayın ağaclarını görməlisən, elə yaşıllaşıblar ki, və sən araqlar kraliçasını tanımalısan, la reine d'alcool, Elsabe qoydum adını… Çox çalışqansan, Maqda, səni Hinzpeter ilə ofisdə, dəftərlərin üzərinə əyilib çalışarkən gördüm. Balansı çıxarıb vəziyyətə açıqlıq gətirdin, mən həmişə bu açıqlıqdan qorxmuşam! Bir qurtum, sevimli Maqda, sonra birini də, sonra daha birini! Bilirəm bu sənin romundur, amma yenisini alıb yerinə qoyacağam, hər əskikliyi tamamlayacağım. Hələ pulumuz var, firmanı sata bilərik. Mənə aid firmadır, müdir mənəm, istədiyim şeyi edərəm! Yoxsa bir etirazınmı var?
Heç bir şey demədi, susaraq mənə baxdı, sonra qanlı ayaqlarımı gördü, üzü dümağ oldu. Gözlərində iki damla yaş peyda oldu, yavaşca solğun yanaqlarından yuvarlandı, əliylə silmədi yaşları. Böyük bir həyəcanla yaş damlalarını paltarının üstünə düşənə qədər gözlərimlə izlədim. Bu göz yaşları məni duyğulandırmamışdı; əksinə, mənə görə əzab çəkdiyi üçün ağlaması içimdə şirin bir duyğu oyandırmış, xoşuma gəlmişdi.
Yenə içdim.
–Elə mərhəmətsizcəsinə bacarıqlısan ki, əlimdən qaçırmış olduğum həbsxananın ərzaq işindən itirdiklərimin yerini doldurmağı biləcəksən. Mən həmişə sənin kölgəndə yaşadım, öz üstünlüyümü mənə heç hiss etdirmədin. Amma mən yüksəlmək bilmədim, həmişə aşağılarda qaldım. Halbuki aşağılarda da yaşanılır. Qəribə bir qız tanıdım, o da aşağılarda yaşayır, o da ağrı-acı və sevinc duyur. Aşağıda da zövq və kədərlər var, Maqda, eynilə yuxarıda olduğu kimi, aşağıda ya da yuxarıda yaşamaq arasında bir fərq yoxdur. Bəlkə də gözlərini yumaraq özünü yoxluğa buraxmaq, yoxluğun da dərinliklərinə diyirlənmək ən gözəlidir. Adam sonsuz şəkildə yıxıla bilər, Maqda, mən hələ dibə çatmamışam, yerə dəymədim, hər yanım hələ möhkəmdir…
–Ervin, – yalvarırcasına dedi, – Ervin, daha danışma, burax içməyi! Xəstəsən, Ervin, gəl yatağa uzan, ayaqlarını sarıyım. Ayaqlarının vəziyyəti çox pisdir, ayağındakı yaraları sarımaq lazımdır…
–Gördünmü? – deyə qışqırdım, – bu bir neçə qurtumu belə əsirgəyirsən məndən. Əlbəttə, bunlar sənin şüşələrindi, amma ödəyəcəyəm. Nağd olaraq ödəyəcəyəm ya da istəsən dolularını götürüb qoyaram yerinə. Açıq, sadə bir ticarətdi bu, buna bir sözün olmamalıdı! Ayaqlarımı soruşursan. Çöl məclisi qurdum. Bacarıqlı müdirə xanım çalışarkən, müdir də bu cür dincələ bilər! Ayaqyalın gəzdim, ayaqyalın gəzmək sağlamlıq deməkdir…
Danışmağa davam edirdim. Bu vaxt mətbəxdən çıxdı, qısa müddət sonra əlində böyük duş süngəri, məlhəm və sarğı tənzifləriylə geri döndü. Mən hələ dilim dolaşaraq, kəkələyərək haqqındakı çıxışımı davam etdirərkən yanımda diz çöküb ayaqlarımı yudu, yaraların içindəkı çirki təmizlədi, yüngülcə quruladı, məlhəm çəkib sarıdı.
–Yaxşısan, çox yaxşısan, – içərək dedim, – həqiqətən çox yaxşısan, Maqda; bir də bu qədər bacarıqlı olmasaydın yaman olardı!
8
Oyanıram. Yatağımda uzanıram, pəncərələr açıqdı, pərdələr küləkdən yüngülcə yellənir, çöldə günəş parıldayır. Çox gec olmalıdı. Yanımdakı yataq yenicə düzəldilib, otaq boşdu, təkəm. Çox pisəm, mədəmdə quru bir yanma var, ancaq yavaş-yavaş yenidən düşünməyə başlaya bilirəm. Yavaş-yavaş keçən gecəni xatırlaya bilirəm, sonra ayağımdakı ağrıları hiss edirəm. Yorğanı açıb ayağımdakı sarğıları görürəm, birdən-birə hər şey yenidən gözlərimin qarşısında canlanır: Ofisimin qarşısında dayanıb buzlu şüşə ardındakı kölgələri müşahidə etməyim, meyxanadakı içki dəstgahı, qızın otağındakı utancverici səhnə, ayaqqabısız, sərxoş evə qayıtma və ən pisi, mətbəxdə Maqdayla qarşılaşmağım! Necə alçaltdım özümü, necə özümü gözdən saldım!
Acı bir peşmanlıq üstümə çökür. Utanc, bu ağrılı, əzab verən utanc, əllərimlə üzümü gizləyir, gözlərimi möhkəm-möhkəm yumuram… Artıq heç bir şey görmək, heç bir şey eşitmək, düşünmək istəmirəm! İnləyir, çənəmi sıxır, dişlərimi şaqqıldadıram, inləyirəm: “Bu həqiqət ola bilməz! Həqiqət ola bilməz! Mən deyildim bu insan, xəyal görmüş olmalıydım! Unutmalıyam hər şeyi, dərhal unutmalıyam! Bu həqiqət ola bilməz, ola bilməz!”
İçim doğranır, bütün bədənim sarsılır, sonra gözlərimdən yaş gəlir, öz məhvimə gətirib çıxaran, itirdiyim şeylər üçün axan göz yaşları. Sonu gəlməyən, zəhər kimi acı, amma sonradan boşaldan, rahatlaşdıran göz yaşları.
Ağlamağım bitdi; hələ günəş vurur şüşələrə, pərdələr təzə, yüngül küləkdə yavaşca tərpənir. Həyat hələ təzə və gənc halda gülümsəyir, istədiyin hər saatda yenidən başlaya bilərsən, əhəmiyyətli olan sənsən, hər şey sənə bağlıdı. Yatağımın yanındakı kiçik masada bir nahar nimçəsi dayanır; qəhvənin üstü soyumasın deyə yaxşıca örtülüb, səhər yeməyimə başlayıram, ilk loxmaları çətinliklə çeynəyirəm, ağzımda böyüyür, amma qəhvə xüsusi olaraq hazırlanıb, iştahım yavaş-yavaş yerinə gəlir.
Maqdanın səliqəylə seçib hazırladığı gözəl yeməkləri yeyərkən ürəyimdən ona təşəkkür etmək keçir: Ançuez, gözəl, yağlı bir ciyər əzməsi və ləzzətli pendir, bu cür ləzzətlə yemək yeməmişdim. Ətrafdakı tanış əşyaları, uzun müddət ayrı qaldığım, imtina edilməz, sadiq bir dost kimi salamlayıram. Masanın üstündə Maqdanın qoyduğu kağızı tapıram. Sadəcə bir neçə saatlığa ofisə getdiyini, o dönənə qədər yataqda qalmağımı, heç olmazsa evdən çıxmamağımı xahiş edir, vanna otağının hazırlanmış olduğunu bildirir.
Yarım saat sonra evdən çıxıram. Hərçənd ayaqlarımdakı yaralar getdikcə daha çox ağrıdır, amma artıq çalışmağa, bir iş görməyə qəti şəkildə qərar verirəm. Təpədən-dırnağa yuyundum, təmizləndim, təmiz paltarlarımı geyindim, ən gözəl paltarım əynimdədir, indi dünyadakı yerimi yenidən tutmaq istəyirəm. Maqda qədər bacarıqlı və təşəbbüskar olmasam da, yenə sürətlə şütüyən avtomobili idarə edəcək, artıq təhlükəsizliyini təmin edən şəxs olacağam.
Bu dəfə narahat deyiləm, qarşı səkidəki binanın girişindən ofisimdəki kölgələrə qorxu içində baxmıram, birbaşa içəri girirəm. Müdir otağından əvvəlki iki otaqda işləyən məmurlarımı salamlayaraq öz otağıma girirəm. Maqda yazı masamdakı kresloda oturmuşdu, məni görüncə yerindən atılır. Əvvəllər mən ofisdə olmadığım vaxtlar mənim yerimdə heç oturmazdı, onun yeri yanımdakı masadaydı. Bu ofisdə işləyənlərin arasından məni silmiş olması mənə bir az yer eləyir, özü də qıpqırmızı olur.
–Ervin, sənsən? – deyə qışqırır. – Elə bilirdim ki… – Əvvəlcə mənə baxır, sonra Hinzpeterə.
–Sabahınız xeyir; sabahınız xeyir, cənab Hinzpeter, – dostcasına salamlaşıb özümü heç bir şey sezməyibmiş kimi aparıram. – Bəli, sən elə bilirdin ki… Amma bu səhər elə də dözülməyəcək qədər ağrımadığını gördüm… ayaqlarım… nə isə, buraxaq indi bunu. Əvvəlcə danış görək, nələri təsbit etdiniz, nəyə qərar verdiniz? Həbsxana işindən itirdiklərimizin yerini doldura biləcəyikmi?
Yazı masamın arxasındakı kreslomda oturmuşdum. Ona dostcasına baxırdım, yenə də qərarını verməzdən əvvəl məmurlarının təkliflərini mehribanlıqla dinləyən müdir idim. Unutmaq istədiyimi, unutmağa məcbur olduğumu qışqıraraq hönkürtüylə ağlamağımın üstündən hələ bir saat belə keçməmişdi… Amma indi burada oturarkən Maqdanın üzündəki solğunluq, dar ayaqqabılarımın içində sızlayan ayaqlarım müntəzəm olaraq xatırladır və mən yenə də unutmaq istəyirəm. Maqdanın məni mətbəxdə qarşıma şüşələri düzüb, qanlı və çirkli ayaqlarım su qabının içində, yerə suyu dağıtmış halda görməsinin üstündən hələ on iki saat keçməmişdi. Və mənim burada yenidən müdir kreslosunda oturmağımdan beş dəqiqə sonra bütün bunlar Maqdaya pis bir yuxu kimi görünmüş olmalıydı; bu qarabasmadan başqa bir şey deyil! Unutmaq, unutmaq! (Bu da mənim utanmazlığımdan irəli gəlirdi; keçmiş hadisələr haqqında bir söz belə danışmamaq, hər şeyin üstünə bir örtü çəkmək, oyun növbəsinin başqasında olmasına dözə bilməmək, başqasının davranışını anlamaq üçün bir az olsun səy göstərməmək… Utanmazlıqdan başqa nədir ki!) Maqdanın bacarıqlılığına boş yerə güvənmədiyim ortaya çıxdı. Elə bu səhər həbsxananın baş nəzarətçisinə baş çəkmiş, bəlkə hələ də qurtarıla biləcək bir şeyin olub-olmadığı barədə danışmaq istəmişdi. Bu yaxşı adam ona yenə qazanclı iş təklif edərək çox gözəl bir fürsət vermişdi. Məhbusların bir hissəsi həbsxanaya girdikləri ilk zamanlarda kamera cəzası çəkməkdə və lif ayırmaqla vaxt keçirməkdə idilər. Köhnə, istifadə edilib parçalanmış gəmi kəndirləri bu məhbuslar tərəfindən liflərə ayrılmaqda və bunlardan yenidən kəndirlər düzəldilməkdə idi… Bu iş üçün davamlı olaraq xeyli miqdarda köhnə kəndir gətirtmək lazım idi və elə bu günlərdə həbsxana anbarındakı lazımlı vəsait tükənmək üzrə idi. Baş nəzarətçi Maqdaya Hamburqa gedib iki, hətta üç vaqon köhnə kəndir satın alıb gətirməsini təklif etmişdi. Dediyinə görə, bu malların haradan alınacağı yaxşı bilinsə, bu işdən çoxlu qazanc əldə edilə bilərmiş, hətta bunların haralarda tapıla biləcəyi haqqında da bəzi məlumatları əsirgəməyib.
Bütün bu danışılanları dinləyərək razılığımı bildirdim. Məncə, bu iş qısamüddətli, o qədər də böyük olmayan bir iş idi və min beş yüz adam üçün təmin ediləcək üçillik ərzaq işinin gətirdiyi gəlirin heç bir şəkildə yerini tuta bilməzdi. Hətta əslində bizim indiyə qədər gördüyümüz işlərlə də çox da uyğunluğu yox idi, yenə də yaxşı bir qazanc gətirəcəyi üçün təklifi qəbul etməkdə fayda vardı.
–Yaxşı, Maqda, nə düşünürsən, kim gedəcək Hamburqa? Yoxsa sənmi? – deyə soruşdum.
–Xeyr, – duruxaraq dedi, – çox istəyərdim, amma deyəsən, bu anda mənim ayrılmağım çətin olacaq. Həm də bu vaxtlar…
Sözünü yarımçıq kəsdi, bir az çarəsiz, lakin mənalı bir şəkildə mənə baxdı. Bu hansı şəraitdə olursa olsun heç bir zaman dözə bilməyəcəyim baxışlardan biriydi.
–Haqlısan, Maqda, – dedim, – bu anda sənin buradan ayrılmağın həqiqətən əlverişsiz olar. Üstəlik, ev işləriylə də məşğul olmağa məcbursan. Else hələ çox gəncdir… (Təmizqəlbli, anlayışlı Else!) Ən yaxşısı mənim getməyim olacaq. Özümü çox yaxşı hiss edirəm. Ayaqlarıma gəlincə…
Maqda dərhal sözümü kəsdi:
–Qətiyyən gedə bilməzsən, Ervin! – dedi. – Sən özün də bilirsən ki, hələ tam sağalmamısan.
Gözlərini mənə dikmişdi, ayırmırdı; bunlar hirsli deyil, daha çox hüznlü, sevgi dolu, amma qəti, qərarlı baxışlar idi. Bu dəfə mən gözlərimi qaçırdım.
–Xeyr, – deyə davam etdi, – ən yaxşısı cənab Hinzpeteri göndərək. Elə bu axşam yola çıxa bilər və bəlkə də sabah…
–Bir dəqiqə, Maqda, – deyə sözünü kəsdim. – Çox təşəkkür edirəm, cənab Hinzpeter, sizi bir azdan yenə çağırtdıraram…
Mühasibin arxasınca qapını bağlamasını gözlədim. Sonra Maqdaya dönərək:
–Maqda, – dedim, – keçmişi buraxaq, bir daha ondan danışmayaq, tamamilə unudaq.
Əlini tərpətdi, sanki bu çox sadə həll yoluna qarşı nə isə demək istəyirmiş kimi idi.
–Xeyr, Maqda, – tələsik dedim, – qoy sözümü bitirim. Səndən çox xahiş edirəm, mən gedim Hamburqa. Mənim üçün bu çox əhəmiyyətlidir, ayaqlarımın da bir çarəsi…
Yenə sürətli bir hərəkətlə bu anda ayaqlarımın o qədər əhəmiyyətli olmadığını bildirmək istəyirmiş kimi nəsə dedi. Bu sağlamlığıma olan laqeydliyi mənə pis təsir elədi, amma yenə heç bir şey sezdirmədən davam etdim:
–Bir neçə günlüyə buradan ayrılmaq mənə çox yaxşı təsir edəcək. – Sonra səsimi bir az alçaldaraq: -Bu ərzaq işindəki müvəffəqiyyətsizlik mənə çox pis təsir elədi, özümü çox alçaldılmış hiss edirəm.
Gözlərini məndən ayırmadan:
–Ervin, – dedi, – sən özün demişdin axı, keçmişi buraxaq! Mən də səninlə eyni fikirdəyəm, hər nə qədər… – Sözünü yarıda kəsdi, sonra, – amma sən özün başlayırsan. Nə isə, Hamburqa getməyin sənin üçün yaxşı olmayacağı qənaətindəyəm. İndi mühüm olan, sənə lazımlı olan şey özünü əyləndirmək deyil, tam və qəti bir istirahətdir. Üstəlik, bu gün zəng vurub günortadan sonra həkim Mansfeldin ikimizi də qəbul etməsi üçün vaxt təyin etdirdim…
–Yenə bildiyini oxuyursan, Maqda, nə işim var mənim həkim Mansfeldin yanında? Heç bir xəstəliyim yoxdu. Ayaqlarımdakı azacıq yara üçün də…
–Ah, məsələ ayaqlarında deyil! Bir azca dəri açılıb, əlbəttə sağalacaq. Xeyr, Ervin, sən həqiqətən xəstəsən. Aylardır nə qədər dəyişmiş olduğunu görürəm. Həkimin səni yaxşıca müayinə etməsi lazımdır.
–Əlbəttə, sənin nəzarətin altında! – kinəyə ilə dedim. – Xeyr, bunun üçün sənə həqiqətən təşəkkür edirəm, ancaq…
Yalvarırcasına:
–Ervin, – dedi. – gəl heç olmasa bir dəfə mübahisə etməyək. Gəl, xətrimə dəymə, birlikdə həkimə gedək, qoy o qərar versin. Hamburqa getməyin sənin üçün yaxşı olub-olmayacağına o qərar versin.
– Oho, – dedim. – Həkim sənin öyüdünə görə qərar verdikdən sonra getməyimizə gərək yoxdu; o zaman elə indidən Hinzpeterə Hamburqa gedəcəyini deyə bilərsən.
Hər ikimiz də indi ofisin iki pəncərəsinin önündə ayrı-ayrı dayanıb prospektə baxırdıq. Mən təkcə çölə baxmaqla qalmayıb barmaqlarımla şüşəni döyəcləyirdim. Çöldə hələ də yaz günəşi hər yeri işıqlandırırdı, yoldan keçən qadınların əynində yaz paltarları vardı… Ətrafımdakı köhnə, tanış şeyləri təptəzə bir maraqla salamlamağımdan, onların dadıma çatmağından bu yana hələ çox az vaxt keçmişdi. Bu gün yeni bir həyata başlamaqda qərarlıydım… Və indi yenə keçmiş günlərin davaları canlanaraq ən gözəl planlarımı korlamaq istəyirdi. Yaxşı, nə üçün? Çünki Maqda hər məsələdə özünün haqlı olduğunu iddia edir, bütün qərarları özü vermək istəyrdi. Xeyr, bu dəfə mən də müqavimət göstərməkdə qərarlıydım. Aramızda razılaşmışdıq; keçmiş keçmişdə qalacaqdı, beləcə dünən axşamkı hadisələrə görə onun istəklərinə boyun əyməyə məcbur deyildim.
Maqda birdən pəncərədən uzaqlaşıb:
–Ervin… – yavaşca dedi.
–Bəli? – dedim, qaşqabağını tökdüm, hələ də ona baxmadan şüşəni döyəcləyirdim.
–Ervin, – deyə təkrarladı. – Bu gün səninlə dava eləmək istəmirəm. İçimdə qorxunc bir təhlükəyə doğru sürətlə gedirikmiş kimi bir hiss var, buna görə nə bahasına olursa olsun həmrəy olmağa məcburuq. İstədiyin olsun, sən get Hamburqa, amma qayıdanda sən də mənim xahişimi yerinə yetirəcəksən, birlikdə həkim Mansfeldin yanına gedəcəyik.
Ona sarı döndüm, sevincimdən gülümsəyirdim.
–Qayıdanda nə qədər sağlam olduğumu sən də görəcəksən, – dedim. – O zaman özün həkimə getməkdən imtina edəcəksən. Amma yenə də söz verirəm. Üstəlik, çox təşəkkür edirəm, Maqda. Hamburqdan sənə gözəl bir şey gətirəcəyəm…
Yenə güldüm. Bu səfər məsələsinə çox sevinmişdim.
–Sənin getməyini təşəkkür etməyin üçün qəbul etmədim, – Maqda dedi, olduqca sərt idi. – Hətta heç bir şəkildə getməyinlə razılaşmıram. Bu səfərin sənə heç yaxşı təsir etməyəcəyi qənaətindəyəm…
–Amma bax görəcəksən, sən də mənim dediyimə gələcəksən, – deyərək sözünü kəsdim. – Sonradan bu barədə danışdıqda hansımızın haqlı olduğu ortaya çıxacaq. İndi de görək, bu işdə başqa hansı firmalar haqqında danışılır. Əlbəttə, mən də öz səyimlə bu barədə bəzi şeyləri öyrənəcəyəm…