Blockchain Teknolojisi Hakkında

Yeni Bir Teknolojik Paradigma

Tüm blokzincir ve kriptografik teknolojilerin temeli eşler arası (peer-to-peer) ağdır. Geleneksel olarak, güveni hakkında düşündüğümüzde kurumları aracı olarak düşünürüz. Şu anda size 100 ABD doları göndermek istersem, banka havalesi kullanmamız gerekirdi:

1 İlk önce havale işlemini bankaya sunardım.

2 Ardından bankam, işlemi yapmak için bir yüzde ücreti alırdı

3 Bankam, hesabımda 100 ABD doları olduğunu doğrulardı

4 Bankam, bankanıza hesabınızın geçerli ve mevduat için açık olup olmadığını sorar

5 Bankam, hesaplardan 100 $ çıkarmak için hesap defterini günceller

6 Bankanız, hesabınıza 100 ABD doları eklemek için kendi defterini günceller.

Eşler arası bir ağ ise aracı gerektirmez. Bunun yerine, işlemleri işlemek için dağıtılmış defter kullanır. Ağın bir parçası olan her bilgisayar, defterin bir kopyasını tutar ve işlemler deftere sistematik olarak eklenir. Defterin yazıldıktan sonra değiştirilmesi inanılmaz derecede zordur, çünkü bu, eşler arası ağdaki binlerce bilgisayarda defterin kopyasının değiştirilmesini gerektirecektir. Aynı 100 dolarlık havalenin, dağıtılmış defter ile eşler arası ağda nasıl işleyeceği aşağıda açıklanmıştır:

1 İlk olarak, transfer talebini ağa gönderirim

2 Ardından, ağda bana en yakın bilgisayarlar hesabımda yeterli para biriminin olduğunu ve alıcı hesabınızın geçerli olduğunu doğrular

3 İşlemi doğruladıktan sonra, işlemi ağ üzerinde yakınlarındaki tüm bilgisayarlara yayınlar

4 Sırayla, bu bilgisayarlar işlemi yeniden doğrular ve işlem eşler arası ağdaki her deftere eklenene kadar bir şelale etkisi yaratacak şekilde iletilir.

Eşler arası ağdaki bilgisayarlar hem kullanıcı hem de doğrulayıcı olduğundan, blokzincir işlemlerinin maliyetsiz olma potansiyeli vardır. İşlemleri doğrulamanın şelale etkisi, bir işlemin günler yerine dakikalar veya saatler içinde işlenebileceği anlamına gelir.

Sadece bu faydalara dayanarak, blokzincir genellikle kurumların sonu olarak lanse edilir. Dünyadaki herkes için hızlı, pürüzsüz işlemler hayal edin. Potansiyel avantajları görmek zor değil, ancak blokzincir daha büyük toplumsal değişiklikler için fırsatlar sunuyor.

Güven oluşturmak

Blockchain'in eşler arası (peer-to-peer) doğası, kurumlar olmadan güven oluşturmaktadır. Ağı kullanan herkeste defterin bir kopyası olduğundan, blockchain muhasebeye yeni bir şeffaflık dönemi vaat ediyor. Bana 100 ABD doları gönderip göndermediğinizi ve işlemin doğrulandığını kolayca görebiliyorum. Bir kez yaptıktan sonra, işlemi veya ücreti iptal edemeyeceğinizi biliyorum, çünkü ağ tarafından doğrulandı. Blokzincirdeki yeni gelişmeler, aramızda sadece belirli koşullar karşılandığında bir kez ödeme yapan bir sözleşme oluşturabileceğim anlamına da geliyor, bu da sözleşmenin finanse edildiğini ve yalnızca iş tamamlandığında ödeme yapacağını bilerek iş yapmamıza izin veriyor

Bağlantıyı Artırmak

Blockchain teknolojisinin en büyük potansiyel avantajlarından biri, artan küresel bağlantıdır. Dünyadaki herhangi birine kolayca para gönderebildiğinizde, ulusal ve bölgesel sınırlar kalkmaya başlar. Dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar yabancılara güvenmek daha kolay hale gelir. Aynı şekilde internet dünyayı birbirine bağladı, blockchain şimdi dünyadaki insanlar arasında güven yaratmaya söz veriyor. Ancak eşler arası blockchain güvenli ağlar sadece finansal işlemler için değildir. Blockchain, yabancılar arasında sözleşmeler oluşturmak, vatandaşların anonim olarak oy kullanmasına izin vermek, seçim sonuçları ile oynanmasına son vermek ve vatandaşları güvende tutan akıllı cihazları bağlamak için kullanılabilir. Blockchain, kişisel bilgisayarınızdan oy kullanabileceğiniz yeni yasalarla ilgili günlük veya haftalık halk oylamaları için bile kullanılabilir. Kanunların ve politikalarının kontrolünü halka vererek gerçek halk demokrasisi ile hükümetin işleyiş biçimini kalıcı olarak değiştirebilir.

verimliliği arttırmak

Blokzincirin ikinci kademe bir faydası, artan verimliliktir. Hükümetler, bürokrasiyi yürütmek için vergi ve bankalar para transferi ve tutma ücretlerini üstlendiği için kurumlar ekonomiye ayak bağı olmaktadır. Blockchain tabanlı bir ekonomi ve toplum, önemli ölçüde daha verimli olma potansiyeline sahiptir. Bir yan etki olarak, gereken iş miktarında önemli bir azalma ile aynı toplumsal güven düzeyi korunabilir.

Güvenlik ve Gizlilik

Dolayısıyla, blockchain, ilişkileri, sözleşmeleri ve işlemleri büyük kurumlardan daha verimli bir şekilde doğrulama potansiyeline sahiptir. Ancak sistem aynı zamanda güvenli değilse verimlilik tartışmalıdır. İnternetin varolmasından bu yana eşler arası teknoloji mevcut olsa da, bu ağlar finansal kurumlar ve hükümetler gibi olmasının beklediğimiz şekilde güvenli değildi. Geleneksel bir banka, bilgiye yalnızca ilgili taraflara erişimi sınırlayarak gizliliği korur. Banka hesap defterleri dahili belgelerdir ve işlem geçmişinizi kontrol ettiğinizde yalnızca dahil olduğunuz işlemleri görebilirsiniz. Kamuya açık olmayan bir defteri tutarak güvenilir bir üçüncü taraf olmak bir bankanın birincil rolüdür. Defteri kamuya açmak, blockchain güvenliğinin temelidir, ancak bir kamu defteri, gizliliğin tehlikeye atılması anlamına gelir. Bu, 2008'den önce eşler arası işlemler için temel sorunlardan biriydi. Kimse halka açık bir defter kullanırken mahremiyetin nasıl garanti altına alınacağını çözemedi. Dağıtılmış hesap defterinin faydaları hız, maliyet ve güvenilirlik açısından çok büyüktü. Ancak, tüketicilerin tüm işlemlerinin izlenebileceği bir sistemi benimsemeleri olası değildi.

Kriptografi

Blockchain'deki ilk güvenlik ve gizlilik koruması katmanı kriptografidir. İşlemlerle ilgili bilgiler bir araya toplanır. Buna işlem ID numarası, süre, tutar, gönderen adresi ve alıcı adresi dahildir. İşlem bilgileri daha sonra deftere eklenmeden önce bir kriptografik hash fonksiyonu aracılığıyla çalıştırılır. İşlem bilgileri şifrelendiğinde şöyle görünür (20 Ekim 2017'den itibaren bir Bitcoin işlemi örneği):

aba128d3931e54ce63a69d8c2c1c705ea9f39ca950df13655d92db662515eacf

Kriptografik hash fonksiyonu, bir işlem açıklamasındaki karakter sayısını kısaltır ve standartlaştırır, yani ağ üzerinden her zaman daha fazla işlem gönderilebilir. Sadece bir işlem listesine bakarak, gönderen, alıcı ve tutar hakkında her şeyi söylemek mümkün değildir. Bununla birlikte, Bitcoin'in şifreleme standartları herkese açık olduğundan, işlemin şifresini çözmek ve gönderenin ortak anahtarı, alıcının ortak anahtarı ve gönderilen miktar da dahil olmak üzere daha fazla ayrıntı öğrenmek hala mümkündür.

Daha yeni Bitcoin rakipleri, işlem bilgilerini daha da gizlemek için farklı türlerde şifreleme kullanır ve bu da deftere eklendikten sonra işlem hakkında bilgi öğrenmeyi imkansız hale getirir.

Gelecekte şifreleme ve hash işlemlerini daha da derinlemesine olarak ele alacağız.

Dağıtılmış Defteri = Değişimi Zor

Mahremiyetin başlıca zorluklarından biri olan dağıtılmış defter, aynı zamanda blockchain güvenliğini sağlamak için bir anahtardır. Geleneksel bir banka tarafından saklanan defter, yetkisiz değişiklikleri önlemek için birçok güvenlik katmanıyla korunur. Ancak, bir saldırgan deftere erişebildiyse, anında değişiklik yapabilir. Tek sahipli defterler ayrıca hileli işlemlere açıktır. Bir kimlik hırsızı veya kötü niyetli bir satıcı bankaya sizin adınıza bir işlem isteği gönderdiyse, işlemin sizin bilginiz olmadan onaylanabilmesi mümkündür. Defterin tek sahibi olması, bankaların şikayetlere aracılık etmek ve sahtekarlık davalarına etki etmek için önemli miktarda enerji ve genel gider harcamak zorunda olması anlamına gelir. Dağıtılmış defter bu sorunları değiştirir. Deftere ait binlerce bağımsız kopya ağdaki kişisel bilgisayarlarda bulunduğundan, deftere bir işlem eklendiğinde, değiştirmek neredeyse imkansızdır. (Daha sonraki bir bölümde neden böyle olduğunun teknik nedenlerini tartışacağız).

Anonimlik ve Özel Anahtarlar

Blockchain teknolojisi dağıtılmış bir defter kullandığından, herkes ağda devam eden tüm işlemlerin bir kopyasına sahiptir. İşlem defterinin, çalışması için halka açık olması gerekir. Ancak, uygun güvenlik önlemleri olmadan, dünyadaki herkes ne satın aldığınızı ve kimden geldiğini görebilir. Blockchain uygulamaları bu güvenlik sorununu farklı şekillerde çözmektedir ancak çoğunlukla kişisel bilgilerinizin hesabınızdan bağlantısını kesen bir sisteme dayanmaktadır. Örneğin, Bitcoin cüzdanları anonimdir ve birden fazlasına sahip olabilirsiniz. Hesabınıza erişmek için gereken tek şey, yalnızca sizin bildiğiniz özel bir anahtardır. Herkes genel cüzdan adresinizi görebilirken, cüzdanın kime ait olduğu hakkında hiçbir şey bilmez. Bitcoin için tanıtım yazısında, anonimlik sağlamak için Bitcoin ağında yaptığınız her işlem için yeni bir cüzdan oluşturmanız önerilir. Monero gibi diğer kripto para birimleri, blockchain işlemleri için gizlilik düzeyini daha da artırmayı umuyor. Monero gizlilik adreslerini kullanır, kullanıcı kimliklerini işlem tutarlarından ayırır ve gizliliği garanti etmek için işlem izlerini gizler (daha fazla bilgi için Monero bölümüne bakınız). Sonuç, halka açık dağıtılmış bir defter tarafından desteklenen tamamen izlenemez bir kripto para birimidir.

Bir Blockchain Geleceği Hayal Etmek

Şimdiye kadar, Blockchain’in neden icat edildiğinin, ne işe yaradığının ve blockchain’in kullandığı yöntemlerin temel prensiplerini ele aldık. Bununla birlikte, sadece yüzeysel anlatıyoruz ve bir sonraki bölümde blockchain çözümlerinin teknik ayrıntılarına gireceğiz. İlk olarak, blockchain teknolojisi için bazı potansiyel kullanım durumlarına göz atalım. Blockchain teknolojisinin Bitcoin'den çok daha büyük olduğunu fark etmek önemlidir. Bitcoin yarın başarısız olsa bile, blockchain teknolojisi birçok sektörde hala geçerli olacak. Eşler arası ağ oluşturma, blokzinciri programlama ve yeni kriptografi formları konusunda yeni gelişmeler devam ettikçe, hız, maliyet ve güvenlik açısından bariz faydalar nedeniyle dağıtılmış güvene doğru eğilim devam edecektir. Blokzincirin geleceğini güçlendiren Bitcoin veya Ethereum olmasa da, Blockchain’in arkasındaki teknolojilerin önümüzdeki birkaç on yıl boyunca uygulanacağından emin olabilirsiniz. Genel etki, daha verimli sözleşmeler, daha hızlı işlemler ve operatörler için daha düşük maliyetler olacaktır. Blockchain ayrıca alışveriş yapma, seyahat etme, seçim yapma, çalışma ve yaşama şeklimizi değiştirme potansiyeline sahiptir.

Finans

Blockchain’in finansal uygulamaları, medyada ayrılan zamanın çoğunu alır ve genellikle tüketicilerin duyduğu ilk blockchain tabanlı platformlardır. Şansınız, “blockchain” kelimesini ilk kez duymanız Bitcoin hakkında bir tartışma sayesinde oldu. Bu iki nedenden ötürü mantıklı. Birincisi, blockchain defterler kullanıyor ve defterler finans dünyasına en uygun olandır. Teknoloji finansal uygulamalar için mükemmeldir. İkincisi, ilk başarılı blockchain uygulaması, Bitcoin, sıfırdan bir para birimi olacak şekilde tasarlandı. Blockchain tabanlı bir finansal gelecek, mevcut bankacılık sisteminden kökten farklı görünüyor. Nakit kullanımı zaten düşüşte ve muhtemelen yakın gelecekte batı ülkelerinin tamamen elektronik bankacılığa kolayca geçebileceği düşünülüyor. Blockchain geleceğinde, tüm işlemler kripto para cüzdanınızdan ödenebilir. Yeni, yüksek düzeyde ölçeklenebilir teknoloji, işleminizin saniyeler içinde işlenip doğrulanabileceği anlamına gelir. Satıcılar ödeme işlemleri için ödeme yapmak zorunda kalmayacak ve bir şey satın almak muhtemelen telefonunuzu veya başka bir bağlı cihazı kullanarak işlemi yetkilendirmek kadar basit olacaktır. Nakitsiz bir gelecek muhtemel gibi görünse de, dijital para birimini kimin kontrol edeceği belli değildir. En sonunda Bitcoin gibi merkezi olmayan para birimlerinin ya da büyük bankaların hangisinin galip geleceği hala tartışmaya açık bir konudur. Bankalar halihazırda finansal işlemlerde güvenilir bir aracı olarak rollerini korurken blochain avantajlarını yakalamak için blockchain teknolojisini mevcut uygulamalarına entegre etmenin yollarını düşünüyorlar. Finansal piyasaların düzenlenmesi de değişecektir. Hükümetlerin vergi toplaması ve kara para aklama ile mücadele etmesi gerekir ve her iki görev de blockchain kullanarak daha kolay ve daha zor hale gelmektedir. Defter halka açık olduğundan, işlemleri izlemek çok daha kolaydır, ancak anonim işlemler ve gölge hesaplarla, muhtemelen hükümet mali düzenlemeleri zorlaşacaktır. Bu, blokzincirin en iyi uygulamaları gerçekleştirildikten sonra bile büyük bankaların finansal piyasaları kontrol etmeye devam etmesinin bir nedenidir.

Sözleşmeler

Ödemeler, blockchain tabanlı bir sözleşmenin bir örneğidir, ancak blockchain üzerinde halihazırda birçok uygulama geliştirilmektedir. Bu sözleşmeler, bir kuruma ihtiyaç duymadan güven oluşturmak için blokzincirin dağıtılmış doğasını kullanır ve dış unsurlar tarafından kaldırılamaz veya bozulamaz. Ethereum, bu uygulamaların çoğunun üretildiği ve Bitcoin'ten sonra dünyanın en değerli ikinci blockchain'idir. Ethereum, geliştiricilerin blokzincirin üzerine inşa etmelerine izin verir ve geliştiriciler, Ethereum'da başka bir programlama dilinde olduğu gibi programlar oluşturabilir. Bu, Ethereum'un tıpkı internette olduğu gibi çevrimiçi oyunlara, sosyal medya platformlarına ve servis sağlayıcılarına sunuculuk yaptığı anlamına gelir. Tek fark, bu programların merkezi olmayan bir yapıda olmasıdır. Bir kez oluşturulduklarında, Ethereum blokzincir var olduğu sürece onlar da var olmaya devam edecekler. Dünyanın dört bir yanındaki kullanıcılar Ethereum blokzincirini sürdürdüğü için, bir hükümet bu hizmeti kaldıramaz ve hiç bir kullanıcı hizmetin içeriğini silemez veya değiştiremez. Akıllı sözleşmelerle ilgili harika şey ise onların sınırsız olmasıdır. Bir bilgisayarda kodlayabileceğiniz her şey, blockchain üzerinde de kodlanabilir. Gelecekte, bu muhtemelen yapay zeka ve diğer makine öğrenimi biçimlerini de içerecek ve yapay zekayı blokzincirin eşler arası ağının bir parçası olan herkes için kolayca kullanılabilir hale getirecektir.

Yönetişim

Blockchain teknolojisi finans ile sınırlı değildir. Son yıllarda, geliştiricilerin blockchain üzerinde programlar oluşturmasına izin veren teknolojiler ortaya çıkmıştır. Bu, bir kod parçasının blockchain'e gömülü olduğu ve eşler arası ağ tarafından zorlandığı anlamına gelir. Bunun nasıl kullanılabileceğinin harika bir örneği oylamadır. Şimdi, seçimleri ve sayım oylarını yönetmek için seçim komisyonlarına, merkezi kurumlara güveniyoruz. Bu sistemler mükemmel değil. Oy kullanma yerine belirli bir günde şahsen gitmeyi, kimliğinizi ve oy kullanmaya uygunluğunuzu doğrulamayı ve bir kabinde gizli bir oylamayı tamamlamayı gerektirirler. Bu adımların her biri seçmenler için sorunlar getirmektedir. Eğer söz konusu günde oylama istasyonuna gidemezsem oy kullanamam. Eğer yanımda kimliğim yoksa veya bana bir resmi kimlik verilmemişse, oy kullanamam. Eğer oy pusulamı doğru işaretleyemezsem, oyum sayılmaz ve bazı senaryolarda teknik aksaklıklar veya yanlış sayımlar, oyların sayılmadığı anlamına gelir. Seçim günü sonunda, ülkedeki sandık görevlilerine oyları adil bir şekilde saymaları ve hile yapmamaları için güvenmek zorundayım. Bir diktatörün iktidarda olduğu veya kurumların güçlü olmadığı ülkelerde seçimler, seçmenlere başvurmaksızın düzenlenebilir. Blockchain geliştiricileri, blockchain üzerindeki dağıtılmış defter aracılığıyla bu sorunları akıllı oylama sözleşmeleri ile çözmeyi umuyor. Fikir basit: Bireylerin seçim komisyonuna güvenmeye veya orada bulunmaya gerek kalmadan oylarını verebilecekleri eşler arası bir ağ oluşturun. Ancak, uygulanması zordur. Kimliği nasıl doğrularsınız? İnsanların birden fazla oy kullanmasını nasıl engellersiniz? Defter blockchain üzerindeyse, oyları nasıl anonim tutarsınız? Blockchain tabanlı oylama yapmadan önce bazı akıllı şifreleme işlemi gerekecek, ancak sonuçları çok büyük. Oylama telefonunuzda veya bilgisayarınızda oturum açmak ve oyunuzu vermek kadar kolay olur olmaz, doğrudan demokrasi ve sık yapılan halk referandumları daha uygulanabilir hale gelir. Politika kararları kitleler tarafından alınabilir. Aslında, şehrinizdeki referandumlarda günde birkaç kez oy verebilirsiniz.

Uzmanlar, halkın hakkında oy kullandığı politikaları yazıp gözden geçirdiğinden emin olmak için çalışılırken, blockchain sayesinde yönetişimin daha çabuk ve cevap veren nitelikte olabileceğini düşünmek çok zor değil.