Kostenlos

Tractado da terra do Brasil

Text
0
Kritiken
iOSAndroidWindows Phone
Wohin soll der Link zur App geschickt werden?
Schließen Sie dieses Fenster erst, wenn Sie den Code auf Ihrem Mobilgerät eingegeben haben
Erneut versuchenLink gesendet

Auf Wunsch des Urheberrechtsinhabers steht dieses Buch nicht als Datei zum Download zur Verfügung.

Sie können es jedoch in unseren mobilen Anwendungen (auch ohne Verbindung zum Internet) und online auf der LitRes-Website lesen.

Als gelesen kennzeichnen
Tractado da terra do Brasil
Schriftart:Kleiner AaGrößer Aa

Ao muy alto e Serenìssimo Principe dom Anrrique Cardeal Iffante de portugal

Posto que os dias passados apresentei outro sũmario da terra do brasil a elRei nosso snõr, foi por comprir primeiro com esta obrigação de vassallo que todos deuemos anosso Rei: e por esta razáo me pareçeo cousa mui necessaria, (muýto Alto e serenissimo snõr) offereçer tambem este a V. A. aquẽ se deuem Refirir os louuores e acreçentamento das terras q̃ nestes Reinos floreçem: pois sempre deseiou tanto augmentallas e conseruar seus subditos e vassallos ẽ perpetua paz.

Como eu isto entenda, e conheça quam aççeitos saõ os bõs seruiços a V. A. que ao Reino se fazem imaginei comigo que podia trazer destas partes com que desse testemunho de minha pura tençaõ: e acheý que naõ se podia dũ fraco homẽ esperar maior seruiço (ainda que tal naõ pareça) que lançar maõ desta informaçaõ da terra do Brasil (cousa q̃ ategora naõ imprendeo pessoa algũa) pera q̃ nestes Reinos se deuulge sua fertillidade e prouoque amuitas pessoas pobres que se vaõ viuer aesta prouinçia, que nisso consiste a felliçidade e augmento della. E porque V. A. sabe quanto seruiço de Deos e delRei nosso Snõr seýa esta denunçiaçaõ determineý collegilla com deliberaçaõ de a offereçer a V. A. aquẽ humilmente peço ma Reçeba, e com tamanha merçe ficarei satisfeito Rogando a nosso Sñor lhe de prosperos e largissimos annos de vida e deixe permaneçer Seu Real estado emperpetua filliçidade. amẽ.

Humilde vassallo de V. A. Pero de magalhães

Prollogo Ao lector

Minha tençaõ naõ foi outra neste summario (discreto e corioso lector) senaõ de nunçiar em breues pallauras a fertillidade e abundançia da terra do brasil, pera que esta fama venha a notiçia de muitas pessoas que nestes Reinos viuem com pobreza, e naõ duuidem escolhelha pera seu Remedio: porq̃ a mesma terra he tam natural e fauorauel aos estranhos que a todos agazalha e conuida com Remedio por pobres e desemparados que seiaõ. Eassy cada vez se vay fazendo mais prospera, e depois q̃ as terras viçosas se forem pouoando (que agora estaõ desertas por falta de gente) haõ se de fazer nellas grossas fazendas como ia estaõ feitas nas q̃ possuem os moradores da terra, etambem se espera desta prouinçia que por tempo floreça tanto na Requeza como as Antilhas de Castella por que he çerto ser en si aterra mui riqua e auer nella mtos metais, osquais ategora se naõ descobrẽ ou pornaõ auer gente na terra pera cometer esta impreza, outambem por negligençia dos moradores que se naõ querem despor aesse trabalho: qual seja a causa por que o deixaõ de fazer naõ sei. Mas permittira nosso snõr que ainda em nossos dias se descubrã nella grãdes thezouros, assy pera seruiço e augmẽto de S. A. como pera porueito de seus vassallos que o deseião seruir.

Declaracão da costa

Esta costa do brasil está pera a parte do occidente, corre se de norte e sul. Da primeira pouoaçaõ a tederradeira ha trezẽtas e sincoenta legoas. Saõ oito capitanias todas tem portos mui seguros onde podẽ entrar quais quer naos por grandes que seiaõ. Naõ ha pella terra dentro pouoações de portugeses por causa dos indios que naõ no consente, etambem pello soccorro e tractos do Reino lhes he neçessario estarem iunto domar pera terẽ comunicação de mercadorias. E por este Respeito viuẽ todos junto da Costa.

Cap. 1.º da capitania de Tamaracá

A pouoaçaõ da primeira capitania e mais antiga está nuã ilha que se chama Tamaracá pegada com aterra firme, tem tres legoas de comprido e duas de largo: tẽ trinta e sinco legoas de terra pella costa pera o norte. He de dona Jeronima dalBuquerque molher que foi de Pero Lopez de Sousa naqual tem posto Capitaõ de sua maõ. ha nella hũ engenho dassucre, e agora se fazẽ dous nouamẽte, e muito pao do brasil e algodaõ. Pode ter ate çẽ vezinhos. Ha nesta capitania muitas e boas terras pera se pouoarem e fazerem nellas fazendas.

Cap. 2.º da capitania de Phernãbuco

A capitania de Phernambuco Noua Lusitania a chamã muytos pollas frequẽcia, é policia está sinco legoas de Tamaracá pera o sul em altura de oito graos, daqual he capitaõ e gouernador Duarte coelho dalBuquerque. Tem duas pouoações, a prinçipal se chama Olinda, a outra Guarassú que esta quatro legoas pella terra dentro. Auera nesta capitania mil vezinhos. Tem vinte etres agora som .60. anno de 1587. engenhos dassucre, posto que tres ou quatro delles naõ saõ ainda acabados.

Algũs moem com bois aestes chamã tripiches, fazem menos assucre que os outros. mas amaior parte dos engenhos do brasil moẽ com agoa. Cada engenho destes hũ poroutro, faz trez agora quatro mil q̃ sam todas as arrouas q̃ se librã aqui, 240. M. mil arrobas cadano. nesta capitania se fazem mais assucres que nas outras, porque ouue anno que passaraõ de sincoenta mil arrobas, ainda que o Rendimento delles naõ he çerto, saõ segundo asnouidades e os tempos que se offereçẽ. Esta seacha huã das Ricas terras do brasil, tem muitos escrauos indios q̃ he aprinçipal fazenda daterra. Daqui os leuaõ e compram pera todellas outras capitanias, porque ha nesta muitos, emais baratos que entoda costa. ha muitos pao do brasil e algodaõ de que enrriqueçẽ os moradores desta capitania.

O porto a este porto se entra por un canal tam estreyto, q̃ apenas cabe una náo por elle y sino entra cõ muyto tẽto, da en pedra viua y perdesse ô qual acõtece muytas vezes aos exprimẽtados: por isso se chama Paranambuc. q̃ quer dix Mar furado onde os nauios entraõ está hũa legoa da pouoaçaõ Olinda seruense pella praya e tambem por hũ Rio pequeno que vai dar junto da mesma pouoaçaõ. Aesta capitania vaõ cadanno mais nauios do Reino que anenhuã das outras. Hanella hũ mosteiro de padres da companhia de Jesus.

Rios

Ha dous Rios caudais ate a Bahia de todollos sanctos. hũ se chama de saõ francisco, está em dez graos e meyo, oqual entra nomar contanta furia q̃ vinte legoas pello mesmo mar correm suas agoas outro Rio está em onze graos e dous terços que se chama o Rio Real, tambem he muigrande e correm muito suas agoas pello mar.

Cap. 3. da capitania da Bahya de Todollos Sanctos

A Capitania da Bahia de todollos sanctos esta çem legoas de phernãbuco emaltura de treze graos. terra del Rei nosso snõr onde Residem os gouernadores e bispo e ouuidor geral de toda costa. esta he a terra mais pouoada de portugueses que ha nobrasil. Tem tres pouoaçoẽs, a prinçipal he a cidade do saluador. Aoutra se chama Villa Velha que esta junto da barra, Esta pouoaçaõ foi aprimeira que ouue nesta capitania: de pois Thome de Sousa Sendo gouernador edificou esta cidade do saluador mais adiãte meýa legoa ao longo da Bahia por ser lugar mais comueniente e porueitoso pera osmoradores da terra. Quatro legoas pella terra dentro está outraq̃ se chama Paripé. pode auer nesta capitania mil e çem vezinhos. Tem dez oito engenhos, algũs sefazem nouamẽte: tambem se tira delles muito assucre, ainda que osmoradores se lançã mais aoalgodaõ que a canas dassucres porque se daa milhor naterra.

Dentro da çidade está hũ mosteiro de padres da companhia de Jesus, noqual tem colegio onde ensinã latim e casos de consçiençia. Afora este ha sinco igreias pella terra dentro antre os indios forros onde Residẽ algũs padres pera fazerẽ christaõs e casarem osmesmos indios por naõ estarẽ amãçebados.

Esta capitania tem huã bahya mui grande e fermosa, he tres legoas de largo e nauegase quinze porella dentro. tẽ muitas ilhas de terras mui viçosas quedaõ infinito algodaõ, diuidese em muitas partes esta bahia: etem muitos braços e enseadas dentro. Os moradores da terra todos se seruem porella cõ barcos pera suas fazendas.

Rios

Doze legoas desta bahia de todollos sanctos esta hũ Rio que se chama Tinharée onde se Recolhem muitas embarcações q̃ passã, pera as outras capitanias. Tres legoas por elle dentro está hũ engenho dum Bastiã de ponte, junto doqual estaõ muitas terras perdidas por falta de moradores, dasquais se consegiria muito porueito se as pouoassem. Mais auante seis legoas esta hũ Rio que se chama Camamù em treze graos e dous terços, no qual podẽ entrar quais quer naos seguramente. quatro sinco legoas porelle dentro. Ao longo deste Rio ha terras mui viçosas e muitas agoas pera se poderẽ fazer engenhos dassucre, as quais tambem se perdem por naõ auer gente que as va pouoar. Tem dentro alguãs ilhas de terras mui grossas e acomodadas pera se fazerem nellas muita fazenda. Neste mesmo Rio ha muito peixe em estremo, e junto delle muita infinita caça de porcos e veados. Aqui se pode fazer huã pouoação onde os homẽs viuaõ mui abastados e façaõ muitas fazendas. Ha outro que se chama o Rio das contas, está em quatorze graos e meyo, mas naõ he tangrande, ainda q̃ tambem entrão nelle alguãs embarcações. Entodos estes Rios ha muita abundançia de peixes e de Caça.